သမိုင္းတေကြ႔မွ သခင္ဗစိန္ Thakhin Ba Sein

သမိုင္းတေကြ႔မွ သခင္ဗစိန္

သန္းဝင္းလိႈင္၊ ၾသဂုုတ္ ၁၅၊ ၂၀၁၂

            နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး အမ်ဳိးသားလြတ္လပ္ေရးသမိုင္း၌ ထင္ရွားခဲ့ေသာ သခင္ဗစိန္ကို ၁၉၁၀ျပည့္ႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၅ ရက္ ေသာၾကာေန႔တြင္ အဖဦးဘိုးျမစ္၊ အမိေဒၚေစာတို႔မွ သသၤာတၿမိဳ႕ တာသစ္ရပ္၌ ဖြားျမင္ခဲ့ သည့္ အေထြးဆံုးသားျဖစ္သည္၊ သခင္ဗစိန္၏ ေမးခ်င္း အစ္ကိုအစ္မမ်ားမွာ ေဒၚသိန္းရင္၊ ေဒၚေအးယု၊ ဦးသန္႔၊ ေဒၚေအးစိန္ ႏွင့္ သခင္စိန္ျပန္႔တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ သခင္ဗစိန္၏ဖခင္မွ မ်ဳိးရုိးသည္ ေဆြႀကီးမ်ဳိးႀကီး ဂုဏ္ႀကီးျဒပ္ႀကီး ဟု ဆိုႏိုင္ေလသည္။ ဦးဘိုးျမစ္၏ ဖခင္ဦးေရႊေအာင္သည္ ဟသၤာတၿမိဳ႕မွ ႂကြယ္ဝေသာ ခ်မ္းသာေသာ သမာဓိ ၿမိဳ႕ဝန္ျဖစ္သည္။

            သခင္ဗစိန္သည္ ေက်ာင္းေနစဥ္ကပင္ အစ္ကိုျဖစ္သူက အိမ္၌သင္ၾကားေပးခဲ့သျဖင့္ ဟသၤာတၿမိဳ႕အစိုး ရအထက္တန္း၌ စတုတၳတန္းမွစ၍ အတန္းတက္ခဲ့ရသည္။ ၁၉၂၈ခုႏွစ္တြင္ ဒႆမတန္းကို အဂၤလိပ္၊ ျမန္မာ စာ၊ သခ်ၤာဘာသာရပ္တို႔၌ ဂုဏ္ထူးျဖင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တြင္ ဆက္လက္ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သည္ ေနာင္တြင္ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ ေရးတိုက္ပြဲ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္လာသည့္ ကိုဗစိန္ကို ႏိုင္ငံေရးမ်ဳိးေစ့ သေႏၶတည္ေပါက္ဖြားေပးရာ ဘူမိနက္ သန္ေျမျဖစ္သည္။ ကိုဗစိန္သည္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ၌ ပါဝင္လႈပ္ရွားခဲ့ကာ ၁၉၃၁ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလတြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ အမႈေဆာင္အဖြဲ႔၏ ပထမဆံုး အေထြေထြအတြင္း ေရးမွဴးအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေႁမွာက္ခံရသည္။ 

ပထမဆံုးဥကၠဌမွာ ကိုထြန္းစိန္ျဖစ္သည္။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ကိုဗစိန္သည္ ေက်ာင္းစာသင္ခန္းစာမ်ား၌ ဆရာမ်ားအမည္ေခၚလွ်င္ “ပရဲဆင့္ဆာ” "Present Sir"ဟု ေက်ာင္း သားအားလံုးက ထူး၍ေနၾကသည္ကို ကန္႔ကြက္၍ ကိုဗစိန္က ထိုသို႔မထူးဘဲ “ေရာက္ပါၿပီခ်င္ဗ်ား”ဟု ပထမဆံုး ထူးခဲ့သည္။ သဟာယအဆာင္ႏွင့္ စာဖတ္အသင္းမ်ားတြင္လည္း ကိုဗစိန္သည္ နည္းျပဆရာလုပ္ေနေသာ ဆရာဘေသာင္း (ေနာင္သခင္ဘေသာင္း) တြဲ၍ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးႏွင့္ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးတရားမ်ား ေဟာေျပာခဲ့သည္။ ထိုသို႔ေဟာေျပာမႈေၾကာင့္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ ယုဒသန္ေကာလိပ္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ခံရသည္။ ဆရာဦးေဖေမာင္တင္သည္ ကိုဗစိန္ႏွင့္ ကိုဘေသာင္းတို႔၏ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ရွားမႈမ်ားကို အားေပးကူညီခဲ့သည္။

            ကိုဗစိန္သည္ ယုဒသန္ေကာလိပ္သို႔ အပို႔ခံရေသာ္လည္း ၿငိမ္ေနသည္မဟုတ္။ ထိုစဥ္က ဆရာစံလယ္ သမားအေရးေတာ္ပံုႀကီး ၿပိဳကြဲသြားေသာအခါ နယ္ခ်ဲ႕လက္ကိုင္တုတ္ ေက်ာင္းသားတစ္စုက ဆရာစံကို အျပစ္ တင္ၾကသည္။ ရႈတ္ခ်ၾကသည္။ ဆရာစံ၏ အေတြးအေခၚအားနည္းမႈကို ျပက္ရယ္ျပဳၾကသည္။ ဤသည္ကို ကုဗစိန္ၾကားေသာအခါ ေဒါသျဖစ္ခံျပင္းကာ ဆရာစံအေရးေတာ္ပံုကို ေထာက္ခံေသာစာတမ္းတစ္ေစာင္ကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေရးသားခဲ့သည္။ စာတမ္း၌

            “လယ္သမားသူပုန္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဆရာစံ၏ ေတာ္လွန္ေရးသည္ မွန္ကန္သည္။ တရားနည္းလမ္းက် သည္။ သည္ကေန႔ ျမန္မာျပည္တြင္ ေတာင္လွန္ေရးစစ္တပ္ မဆင္ႏႊဲဘဲ လြတ္လပ္ေရးရမည္မဟုတ္။ ဆရာစံ၏ ေတာင္လွန္ေရး မေအာင္ျမင္၍ ျပည္သူလူထုစိတ္ဓါတ္က်စရာမလို။ သည္ေတာ္လွန္ေရးမီးရွဴးတိုင္ကို လက္ဆင့္ ကမ္းသယ္ေဆာင္သြားမည္ဆိုလွ်င္ တစ္ေန႔ေသာအခါ လြတ္လပ္ေရးကို လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ ပိုင္ဆိုင္ရမည္ ဧကန္ျဖစ္၏”

            အဆိုပါစာတမ္းကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ေရး၍ လက္ႏွိပ္စက္ရိုက္ကူးၿပီး မိတၱဴပြားသည္။ ရရွိေသာမိတၱဴ စာရြက္မ်ားကို အမ်ဳိးသားေက်ာင္းေဆာင္မ်ားသို႔ပို႔၍ တိတ္တဆိတ္ေဝငွသည္။ နံရံတြင္လည္းကပ္သည္။ ထိုစာ တမ္းကို ေရးသူကိုလည္း ကိုဗစိန္၊ ျဖန္႔ေဝသူကိုလည္း ကိုဗစိန္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေက်ာင္းအာ ဏာပိုင္မ်ားက ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ ေရႊ႕ေျပာင္းလာေသာ ကိုဗစိန္ကို ယုဒသန္ေကာလိပ္မွလည္း အၿပီးအပိုင္ ေက်ာင္းထုတ္ပစ္လိုက္ေလသည္။ ေက်ာင္းထုတ္ခံရစဥ္က ကိုဗစိန္သည္ ယုဒသန္ေကာလိပ္ ဘီေအေနာက္ဆံုး ႏွစ္အျဖစ္ ပညာသၾကားေနခ်ိန္ျဖစ္သည္။

            သို႔ေသာ္ ကိုဗစိန္ကား စိတ္ဓါတ္မက်ဘဲ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးကို တိုးတိုးတိတ္တိတ္တမ်ဳိး၊ ေျဗာင္တမ်ဳိး လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ဤသည္ကား ကိုဗစိန္၏ ႏိုင္ငံေရးစိတ္ဓါတ္ျဖစ္၏။ ဤကား ကိုဗစိန္၏ ႏိုင္ငံေရး စြန္႔စားမႈျဖစ္သည္။ မိမိ၏လုပ္ရပ္သည္ ေထာင္ႏႈတ္ခမ္းနင္းေနသည္ကို မသိ၍မဟုတ္။ သိ၏။ သို႔ေသာ္ ေထာင္ က်မည္ကို ေၾကာက္ေနလွ်င္ သည္ဘဝမွာ ျမန္မာတို႔လြတ္လပ္ဖို႔ မျမင္ေတာ့ၿပီ။ ထို႔ေၾကာင့္ ေထာင္က်လွ်င္ေသာ္ မွ က်ေစ၊ အဖမ္းခံရခ်င္ခံရေစ၊ မိမိယံုၾကည္ေသာ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းျဖင့္ ကိုဗစိန္သည္ ေနာက္မဆုတ္တမ္း လုပ္ ကိုင္ခဲ့ေလသည္။

            ယင္းေၾကာင့္ ကိုဗစိန္ကို သူ႔ရဲေဘာ္မ်ားက အိႏၵိယျပည္ရွိ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးေခါင္းေဆာင္ႀကီး မဟတၱမဂႏၵီ၏အမည္ႏွင့္ ယွဥ္တြဲ၍ “ဂႏၵီစိန္”ဟု ကိုဗစိန္အား နာမည္ဘြဲ႕ထူးသစ္ေပးခဲ့သည္။

            ထို႔ေနာက္ ၁၉၃၁ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ လူငယ္မ်ားအသင္းႀကီးကို ကိုဘစိန္ႏွင့္ သူ႔ရဲေဘာ္ မ်ားက ေခါင္းေဆာင္၍ တည္ေထာင္ခဲ့ၾကသည္။ ဥကၠဌကိုတင္၊ ဒုဥကၠဌကိုထြန္းစိန္ႏွင့္ ကိုဘေသာင္း၊ အက်ဳိး ေဆာင္အတြင္းေရးမွဴးကိုႏု၊ တြဲဖက္အက်ဳိးေဆာင္အတြင္းေရးမွဴးကိုဗစိန္၊ ကိုဟိန္ (ေနာင္ၿမိဳ႕မဆရာဟိန္)၊ ေငြ ထိန္းကိုစိန္၊ စာရင္းစစ္ကိုခန္႔ (ေနာင္ပန္းတေနာ္ဦးခန္႔)တို႔သည္ အမႈေဆာင္အဖြဲ႕တြင္ ပါဝင္ၾကေလသည္။

ထိုစဥ္က ကိုဗစိန္၏ ႏိုင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္က သူ၏ “ျမန္မာႏိုင္ငံေရး ခရီးႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း”စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၈၇၌-

“ႏိုင္ငံေရးဂယက္မ်ားသည္ တကၠသိုလ္နယ္ေျမကို ျပင္းထန္စြာ ရိုက္ပုတ္ျခင္းမျပဳေသး။ ဆရာစံေတာ္ လွန္ေရးကို ေက်ာင္းသားမ်ား စိတ္ဝင္စားၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ ပြင့္လင္းစြာအားေပး၍ မျဖစ္။ “တို႔ဗမာ”ေခၚသံ ေၾကာင့္လည္း စိတ္လႈပ္ရွားၾကသည္။ စာသမားေပသမား၊ အေတြးသမား၊ ေက်ာင္းသားႀကီးမ်ားအၾကားတြင္ ယင္းေခၚသံသည္ ပို၍ပင္ ဆြဲငင္သတၱိရွိသည္။ တို႔ဗမာကို အားေပးပါ။ ႏိုင္ငံျခားပစၥည္းမ်ားကို မသံုးစြဲပါႏွင့္။ ျမန္မာျဖစ္ ပင္နီႏွင့္ ဖ်င္ၾကမ္းကို ဝတ္ဆင္ပါ။ ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ စီးကရက္မေသာက္ဘဲ ျမန္မာေဆးေပါလိပ္ႀကီးကို တဝႀကီးေသာက္ပါ။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကလည္း ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ ဝိုင္စေခ်ာေခ်ာပါးပါးမဝတ္ဘ ျမန္မာျဖစ္ ပင္နီပိတ္ ၾကမ္းထူထူထဲထဲဝတ္ဆင္ပါဟူ၍ လိုက္လံကာ ေဟာေျပာက်င့္သံုးၾကေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားလည္း ရွိခံသည္။

ကိုဗစိန္တစ္ေယာက္သည္ ယင္းသို႔ေသာ ေက်ာင္းသားႏိုင္ငံေရးသမားျဖစ္ခဲ့သည္။ သူသည္ ေငြေၾကး ခ်ဳိ႕တဲ့၏။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈတြင္ကား ႂကြယ္ဝ၏။ သူ႔အဖို႔ ပင္နီဖ်င္ၾကမ္းသည္ ႏိုင္ငံေရးလည္းျဖစ္၏။ ဘ႑ာေရးအေျခအေနက ေတာင္းဆိုေသာ ကိစၥလည္းျဖစ္၏။ သူသည္ စာဖတ္ဝါသနာပါ၏။ မ်ားမ်ားဖတ္၊ ဖတ္ သမွ် မွတ္မိ၊ မ်ားမ်ားေျပာေဟာတတ္၏။ ေက်ာင္းသားသမဂၢ၏ ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ေဒါက္တာဘေမာ္၊ ဦးဘေဘ၊ ဦးေစာ၊ ဦးထြန္းဝင္း (ေမာ္လၿမိဳင္သရာဇပါတီ)စေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႔ သည္ တကၠသိုလ္သို႔ လာေရာက္ေဟာေျပာျခင္း၊ စကားရည္လုျခင္းျပဳၾကရာတြင္ ကိုဗစိန္သည္ မွန္မွန္တက္ ေရာက္တတ္၏။ ထ၌လည္း ေမးျမန္းတတ္၏။ ကိုယ္တိုင္ျဖည့္စြက္၌လည္း ေဟာေျပာတတ္၏။ ကိုဗစိန္၏ အေတြးနယ္က်ယ္လာသည္ႏွင့္အမွ် သူ၏ၿပံဳရယ္ေနတတ္ေသာ ႏႈတ္ခမ္းမ်ားသည္လည္း က်ယ္ဝန္းလာ၏။ အႏိၵယတြင္ ဂႏၵီႀကီး၏ေခါင္းေဆာင္မႈၾသဇာတက္ေနေသာအခါ ကိုဗစိန္က ကတံုးရိက္ၿပီးလွ်င္ “ဂႏၵီစိန္”ဟု ဘြဲ႕ ခံလိုက္ေသးသည္”ဟူ၍ ေဖာ္ျပထားသည္။

ထိုသို႔ ကတံုးရိတ္လုိက္၊ ရပ္ကက္ထဲဆင္းၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးစည္းရံုးလုိက္၊ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ညဥ့္အခ်ိန္၌ စာရြက္လိုက္ေဝေနေသာ ကိုဗစိန္သည္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဘာသာျပန္ဌာနမွ နည္းျပဆရာကိုဘ ေသာင္း စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ တို႔ဗမာအစည္းအရံုးကို ဝင္ေရာက္၍ သင္ဘဲြ႕ခံယူလိုက္ခ်ိန္မွစ၍ သခင္ဗစိန္ ျဖစ္လာသည္။

တို႔ဗမာအစည္းအရံုးအဖြဲ႕ဝင္တိုင္း “သခင္”ဟူေသာ ေဝါဟာရကို မိမိနာမည္ေရွ႕မွ ေဖာ္ျပျခင္းႏွင့္ပတ္ သက္၍ ေနာင္တြင္ သခင္ဗစိန္က “သခင္းမ်ားလြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈ”စာအုပ္တြင္ ဤသို႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ေလ သည္-

“သခင္ႏွင့္ပတ္သက္၍ အမ်ဳိးအမ်ဳိးအဖံုဖံု ထင္ျမင္ယူဆၾကကုန္၏။ သခင္သည္ အရွင္ျဖစ္သည္။ သခင္ ႀကီးဧခ်င္း၊ သခင္ေထြးဧခ်င္းမ်ားအရ သခင္သည္ ေရွးမင္းမ်ဳိးနာမည္ဘြဲ႕ျဖစ္သည္။ သူဇာပ်ဳိ႕တြင္ “သခင္သခင္ ထိပ္မားတင္ငယ္”ဟု ဂရုပီယအားျဖင့္ မိမိလင္ေယာက်္ားကို ေခၚေဝၚပံု၊ “ျမဝတီသခင္ကၽြန္မလင္”ဟု ေနာက္လူ မ်ားစပ္ဆိုပံုတို႔မွာ လူသိရွင္ၾကားျဖစ္၏။ ၁၂၉၁ခုႏွစ္တြင္ တို႔ဗမာသီခ်င္းေပၚလာေသာအခါ “သခင္မ်ဳိးေဟ့တို႔ ဗမာ”ဟု ေႂကြးေၾကာ္လာေသာအခါမွ သခင္၏အနက္အဓိပၸါယ္စစ္စစ္ကို သိရွိၾကကုန္၏။

တေကာင္းအဘိရာဇာမွအစျပဳ၍ ယေန႔တိုင္ ဗမာလူမ်ဳိးမ်ားသည္ သခင္လူမ်ဳိးမ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾက၏။ “သခင္” ဆိုသည္မွာ ကၽြန္ဆိုေသာ စကားလံုးႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္သည္မွာ ကေလးပင္သိ၏။

တို႔ဗမာတိုင္း ေမာင္၊ ကို၊ ဦး၊ ေဒၚ အစား နာမည္ေရွ႕က သခင္၊ သခင္မ တပ္၍ မွဲ႔ေခၚေစခဲ့၏။ တို႔ဗမာ တစ္မ်ဳိးလံုးသည္ တေကာင္းအဘိရာဇာလက္ထက္ ဆင္းသက္လာသျဖင့္ သာကီဝင္မင္းမ်ဳိး၊ မင္းဆင္ပင္ျဖစ္၏။ ဗမာလူမ်ဳိးသည္ သခင္မ်ဳိးျဖင္ခဲ့၏။ ၿဗိတိသွ်ေအာက္၌ ကၽြန္သေဘာျဖစ္သြားခဲ့သျဖင့္ သခင္မ်ဳိးစစ္စစ္ႀကီးျဖစ္ ေၾကာင္းေဖာ္ျပရန္ ေမာင္၊ ကို၊ ဦး၊ ေဒၚ နာမည္ေရွ႕ကျဖဳတ္ၿပီး “သခင္”တပ္ေခၚျခင္းအားျဖင့္ ဇာတိမာန္ကိုျပခဲ့ၾက ေလသည္။”

ယင္းေနာက္ သခင္ဗစိန္သည္ ေရႊဘိုၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ၌ ဝံသာႏုတရားမ်ားေဟာေျပာမႈေၾကာင့္ ေရႊဘိုအေရးပိုင္က ေရႊဘိုတြင္ ပုဒ္မ ၁၄၄ ထိုတ္ျပန္၍ ၂၄နာရီအတြင္း ေရႊဘိုနယ္နမိတ္မွထြက္သြားရန္ အမိန္႔ ထုတ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ေရႊဘိုကို အေရးပိုင္၏နယ္ႏွင္အမိန္႔ကို သခင္ဗစိန္ႏွင့္ သခင္မ်ားက ျငင္းဆန္ခဲ့မႈေၾကာင့္ အစိုးရ၏ေထာင္ဒဏ္သံုးလ ခ်မွတ္ခံရသည္။ ယင္းေနာက္ ေထာင္ထဲတြင္ တစ္လခြဲခန္႔ က်ခံၿပီးေနာက္ သခင္ ဗစိန္တို႔၏အမႈကို ဟုိက္ကုတ္တရားလႊတ္ေတာ္မွ ပုဒ္မတပ္မွားယြင္းသည္ဟုဆိုကာ ေထာင္မွျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ သည္။

“သခင္ေပါက္စေထာင္ေျခာက္လ” “အေမကေမြး ေထာင္ကေကၽြး”ဆိုသည့္အတိုင္း သခင္ဗစိန္သည္ နယ္ခ်ဲ႕အက်ဥ္းေထာင္၏ အရသာကိုျဖင့္ ပထမဆံုးျမည္းစမ္းၾကည့္ၿပီးေနာက္ လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲအတြက္ အ သက္ကိုပင္ စြန္ရမည့္သူျဖစ္ရာ ေထာင္ေလာက္ေတာ့ မမႈေတာ့ေခ်။

ဤသို႔ျဖင့္ ၁၉၃၄ခုႏွစ္ ေမလတြင္ သခင္ေလးေမာင္၊ ရွင္အရိယ (ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ၏ညီ)တို႔ႏွင့္အတူ သခင္ဗစိန္သည္ ေရႊဘိုသို႔ျပန္သြား၍ ႏိုင္ငံေရးတရားမ်ား ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ေဟာေျပာခဲ့ျပန္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေရႊဘိုအေရး ပိုင္ ပုဒ္မအမ်ဳိးမ်ဳိးတပ္ကာ ဖမ္းဆီး၍ ေထာင္ဒဏ္သံုးလ ခ်မွတ္ခဲ့ျပန္သည္။ သခင္ဗစိန္တို႔သံုးဦး ဖမ္းဆီးခံရမႈ ေၾကာင့္ ရန္ကုန္၊ ေရႊဘို၊ ေရနံေခ်ာင္း၊ ျပည္၊ ျမင္းၿခံ၊ မအူပင္၊ ေျမာင္းျမစေသာ ခရိုင္ဝန္ရံုးစိုက္ရာ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ား တြင္ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပပြဲမ်ား က်င္းပၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ယခုတစ္ႀကိမ္တြင္ ေထာင္ဒဏ္ ၃လျပည့္ေအာင္ခံရၿပီးမွ သခင္ဗစိန္တို႔ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္သြားခဲ့သည္။

ထို႔ေနာက္ တို႔ဗမာအစည္းအရံုး၏ ပထမအႀကိမ္ညီလာခံကို ၁၉၃၅ခုႏွစ္ မတ္လ ၃၀ရက္ေန႔တြင္ ေရနံ ေခ်ာင္းၿမိဳ႕လယ္ေပၚ တန္ေဆာင္းႀကီး၌ က်င္းပခဲ့ရာ သခင္ဗစိန္သည္ ပထမဆံုးဌကၠအျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ ေႁမွာက္ခံရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ေနာင္အခါ၌ မ်ဳိးခ်စ္စာဆိုဆရာႀကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းက မဟာကဗ်ာေလး ခ်ဳိးႀကီးျဖင့္ ေအာက္ပါအတိုင္း ဂုဏ္ျပဳေရးဖြဲ႕ခဲ့ေလသည္။

“ေၾသာ္.....အရင္အစ သခင္ပထမတြင္ျဖင့္ အထင္ကရေပေပါ့ေနာ္။ အရွင္တပႆကဝိန္မွာ သခင္ဗစိန္ တို႔ႏွင့္တြဲရေတာ့ အကဲျဒပ္တေျပာင္ေျပာင္လွ်မ္းလို႔......”

ထိုသို႔ တို႔ဗမာအစည္းရံုးဥကၠဌျဖစ္လာၿပီးေနာက္ တို႔ဗမာအစည္းအရံုးက်ယ္ျပန္႔စြာ ဖြဲ႕စည္းႏိုင္ရန္ သခင္ ဗစိန္သည္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေလသည္။ ဥကၠွသခင္ဗစိန္ႏွင့္အတူ ဒုတိယဥကၠဌ သခင္ေလးေမာင္၊ အတြင္းေရးမွဴး သခင္သိန္းေမာင္၊ ေငြထိန္းသခင္ထြန္းခင္၊ ျပန္ၾကားေရးမွဴးသခင္ညီ၊ အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႕သခင္ဟန္၊ သခင္ ထြန္းေရႊ၊ သခင္ဗဗတို႔က ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။

            တို႔ဗမာအစည္းအရံုးဥကၠဌ သခင္ဗစိန္သည္ ၁၉၃၅ခုႏွစ္ ဇြန္လတြင္ အိႏၵိယေရာက္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ၏ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ အိႏၵိယသို႔သြားေရာက္၍ ႏိုင္ငံေရးတရားမ်ား ေဟာေျပာခဲ့ေလသည္။ အိႏၵိယတြင္ သခင္ ဗစိန္တို႔ သြားေလရာရာတြင္ အိႏၵိယအစိုးရက ပုဒ္မ ၁၄၄ ထုတ္၍ တရားပြဲမ်ားမလုပ္ႏိုင္ရန္ ပိတ္ပင္ခဲ့ေလသည္။ ထိုမွ်ေလာက္ နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရသည္ သခင္ဗစိန္ကို ေၾကာက္ဒူးတုန္ခဲ့ရသည္။

            ၁၉၃၆ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၂၇ရက္မွ ၂၉ရက္ေန႔အထိ ျပည္ၿမိဳ႕တြင္ တို႔ဗမာအစည္းအရံုး၏ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ညီလာခံကို က်င္းပခဲ့ရာ ညီလာခံေနာက္ဆံုးေန႔၌ သခင္ဗစိန္၊ သခင္ေအာင္သန္း၊ သခင္ သန္း၊ သခင္ထြန္းျမင့္တို႔ကို “အစိုးရအား ျပည္သူလူထု အၾကည္ညိဳပ်က္ေစရန္ေျပာမႈ”ျဖင့္ အဖမ္းခံရေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တဗိုလ္က်တဗိုလ္တက္စနစ္ျဖင့္ တို႔ဗမာအစည္းအရံုး ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႕ကို ျပန္လည္ဖြဲ႕ စည္းခဲ့ရာ အစည္းအရံုးဥကၠဌအျဖစ္ သခင္ေလးေမာင္၊ ဒုဥကၠဌ သခင္တင္ေမာင္၊ ေငြထိန္း သခင္ထြန္းခင္၊ ျပန္ ၾကားေရးမွဴး သခင္သိန္းေမာင္ (မီးတုတ္)၊ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားအျဖစ္ သခင္ဟန္၊ သခင္ျမ၊ သခင္ဗဗ၊ သခင္လွေဘာ္ တို႔ကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကသည္။ အဖမ္းဆီးခံရေသာ သခင္ဗစိန္ကိုမူ အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္ ထည့္သြင္း ထားခဲ့ေလသည္။

            နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရ ဆန္႔က်င္တရားေဟာေျပာမႈေၾကာင့္ သခင္ဗစိန္ကို ပုဒ္မ ၁၂၄ (က)၊ ၁၅၃ (ခ)၊ ၁၂၁(ခ) တပ္ကာ ေထာင္ဒဏ္၂ႏွစ္ ျပဒဏ္ခ်မွတ္၍ ေမာင္လၿမိဳင္အက်ဥ္းေထာင္သို႔ ပို႔ခဲ့သည္။ က်တ္သခင္ေခါင္းေဆာင္ မ်ားျဖစ္ၾကေသာ သခင္ညီ၊ သခင္ေအာင္သန္း (ေနာင္ဗိုလ္စၾကာ)၊ သခင္သန္း၊ သခင္ထြန္းျမင့္တို႔ကို (၁)ႏွစ္စီ အျပစ္ေပးခဲ့သည္။ သခင္ဗစိန္တို႔သည္ ေထာင္တြင္း၌ အထူးအခြင့္အေရး (ဘီကလပ္စ္)ေပးရန္ အစာငတ္ခံ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ရာ (၄၆)ရက္အၾကာတြင္ အာဏာပိုင္တို႔က အက်ဥ္းေထာင္မွ ျပန္လည္လႊတ္ေပးခဲ့သည္။

        ယင္းေနာက္ ၁၉၃၈ခုႏွစ္ ေမလ ၂၂ရက္မွ ၂၄ရက္အထိ ျပည္ၿမိဳ႕ဗလီကြင္းတြင္ တို႔ဗမာအစည္းအရံုး၏ တတိယအႀကိမ္ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာညီလာခံကို က်င္းပခဲ့ရာ ညီလာခံ၌ ဥကၠဌအျဖစ္ သခင္သိန္းေမာင္ (မီးတုတ္)၊ ဒုဥကၠဌအျဖစ္ သခင္လွေဘာ္၊ အတြင္းေရးမွဴး(၁) သခင္ေလးေမာင္ (အလုပ္သမားလယ္သမားဌာန)၊ အတြင္း ေရးမွဴး(၂)ဌာန)၊ သခင္ဗစိန္ (ဝါဒျပန္႔ပြားေရးႏွင့္ စည္းရံုးေရးအတြင္းေရးမွဴး (၄) သခင္ေအာင္သန္း (ေနာင္ဗိုလ္ စၾကာ)၊ (ေက်ာင္းသားလူငယ္ဌနႏွင့္ ဘ႑ာေရးဌာန)တို႔ကို ေရြးေကာက္တင္ေႁမွာက္ခဲ့ၾကသည္။

            သို႔ေသာ္ သခင္ဗစိန္တို႔အုပ္စုက သခင္ညီကို ဥကၠဌအျဖစ္ တင္ေႁမွာက္လိုရာမွ သေဘာကြဲလြဲကာ အစည္းအရံုးအတြင္း ျပႆနာျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၁၉၂၈ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁၃ရက္ေန႔တြင္ တို႔ဗမာအစည္းအ ရံုးဥကၠဌမွ သခင္သိန္းေမာင္က မိမိအား ဆန္႔က်င္အပုပ္ခ်ခဲ့ေသာ ဌနခ်ဳပ္အတြင္းေရးမွဴး(၃)သခင္ဗစိန္ႏွင့္ အလုပ္အမႈေဆာင္ သခင္ေက်ာ္ရင္တို႔ကို တို႔ဗမာအစည္းအရံုးမွ ထုတ္ပယ္ေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ေၾကညာခဲ့သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ တို႔ဗမာအစည္းအရံုး နာယက၊ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းက အစည္းအရံုးအတြင္း မညီမၫြတ္ျဖစ္ခဲ့ေသာ အေၾကာင္းအခ်င္းအရာမ်ားကို ေထာက္ရႈ၍ ဥကၠဌသခင္သိန္းေမာင္ (မီးတုတ္)ႏွင့္ အတြင္းေရးမွဴး(၃)သခင္ဗစိန္ တို႔အား တာဝန္မ်ားမွ ရုတ္သိမ္း၍ သာမန္အသင္းသားအျဖစ္သာ တည္ရွိေစဟု အမိန္႔ခ်မွတ္လိုက္သည္။

            ထို႔အျပင္ နာယက သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း၏အမိန္႔ျဖင့္ ၁၉၃၈ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၈ရက္ေန႔တြင္ တို႔ဗမာ အစည္းအရံုး အလုပ္အမႈေဆာင္သစ္ကို ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ အမႈေဆာင္အဖြဲ႕သစ္၌ ဥကၠဌအျဖစ္ သခင္ ထိပ္တင္ကိုယ္ေတာ္ႀကီး၊ ဒုကၠဌ သခင္လွေဘာ္၊ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ သခင္ညီႏွင့္ အလုပ္အမႈေဆာင္မ်ားအ ျဖစ္ သခင္ေအာင္ဆန္း၊ သခင္ႏု၊ သခင္ေအာင္သန္း စေသာ ပုဂၢိဳလ္ ၁၅ဦးကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့သည္။ တို႔ဗမာအစည္း အရံုးညီလာခံႀကီးကိုလည္း ၁၉၃၈ ႏိုင္ဝင္ဘာလ ၂၃က္ေန႔မွ ၂၄က္ေန႔အထိ သာယာဝတီစီရင္စုသံုးဆယ္ၿမိဳ႕ ေတာင္ပန္းဆြဲရြာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၌ က်င္းပစီရင္ခဲ့ၾကသည္။

            ထိုစဥ္အတြငး္ သာယာဝတီၿမိဳ႕၌ သခင္ဗစိန္တို႔က စင္ၿပိဳင္ညီလာခံက်င္းပရန္ စီစဥ္ေနရာ သခင္ဗစိန္တို႔ အား ဆန္႔က်င္သည့္ အစည္းအရံုးဝင္မ်ားက ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းထံခ်ဥ္းကပ္၍ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ တို႔ဗမာအစည္းအရံုး အမႈေဆာင္အစည္းအေဝးကို ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕၌ ၁၉၃၈ခုႏွစ္ ႏိုင္ဝင္ဘာလ ၂၀ရက္ေန႔မွ ၂၂ ရက္ေန႔အထိ က်င္းပရန္ စီစဥ္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းအစည္းအေဝး၌ သခင္ဗစိန္ႏွင့္တကြ သာယာဝတီညီလာခံအ တြက္ ျပင္ဆင္ေနၾကသည့္ တို႔ဗမာအစည္းအရံုးဌာနခ်ဳပ္ အမႈေဆာင္တို႔ကို ထုတ္ပယ္၍ ဌာနခ်ဳပ္အလုပ္အမႈ ေဆာင္အဖြဲ႕သစ္ကို-

ဥကၠဌ - သခင္ထိပ္တင္ကိုယ္ေတာ္ႀကီး

ဒုကၠဌ - သခင္လွေအာင္

အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး - သခင္ေအာင္ဆန္း တို႔ျဖင့္ ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းခဲ့ေလသည္။

            သခင္ဗစိန္တို႔ကလည္း မည္သို႔ေသာအေျခအေနအရပ္ရပ္ကို ႀကံဳရေစကာမူ သံုးဆယ္ညီလာခံကို မူလ သတ္မွတ္ထားသည့္ေန႔ရက္၊ အခ်ိန္ဇယားအတိုင္း သံုးဆယ္ေတာင္ပန္းဆြဲရြာတြင္ က်င္းပခဲ့သည္။ ထိုညီလာခံ တြင္ ဥကၠဌအျဖစ္ သခင္ထြန္းအုပ္အား ေရြးခ်ယ္၍ သခင္ညီ၊ သခင္ဗစိန္၊ သခင္ေအး၊ ပင္ျဖဴသခင္လွေဖ၊ သခင္ ခင္ေအာင္ တို႔ပါဝင္ေသာ အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႕သစ္ကို ေရြးေကာက္တင္ေႁမွာက္ခဲ့ၾကသည္။

      ဤသို႔ျဖင့္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈသမိုင္း၌ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းႀကီးမွဴးေသာ တို႔ဗမာအစည္းအ ရံုးႏွင့္ သခင္ဗစိန္၊ သခင္ထြန္းအုပ္တို႔ ဦးေဆာင္ေသာ တို႔ဗမာအစည္းအရံုးဟူ၍ ႏွစ္ဂုိဏ္းေပၚေပါက္လာခဲ့ေလ သည္။

            ယင္းေနာက္ ေဒါက္တာဘေမာ္၏ ဆင္းရဲသားဝံသာႏုအဖြဲ႕၊ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းႀကီးမွဴးေသာ တို႔ဗမာ အစည္းအရံုး ငါးပြင့္ဆိုင္ဝံသာႏုအဖြဲ႕၊ ေနျပည္ေတာ္အဖြဲ႕ႏွင့္ အျခားအဖြဲ႕အစည္းအခ်ဳိ႕မွ ထင္ရွားသည့္ပုဂၢိဳလ္ မ်ားျဖင့္ ၁၉၃၉ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁ရက္ေန႔တြင္ ဗမာ့ထြက္ရပ္ဂိုဏ္း (Burma Freedom Bloc)ကို ဖြဲ႕စည္း ေသာအခါ သခင္ဗစိန္၊ သခင္ထြန္းအုပ္တို႔ ဦးစီးေသာ တို႔ဗမာအစည္းအရံုးသည္ အပါဝင္ေတာ့ေခ်။

            ဗမာ့ထြက္ရပ္ဂိုဏ္း၌ ယင္းတို႔အဖြဲ႕မပါဝင္ရျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ေနာင္တြင္ သခင္ဗစိန္က သူ၏“သခင္ မ်ား၏လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈ”စာအုပ္၌-

            “ထြက္ရပ္ဂုိဏ္းကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ တို႔ဗမာအစည္းအရံုးက ျပင္းထန္စြာ ကန္႕ကြက္ေဝဖန္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ထြက္ရပ္ဂိုဏ္၏ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို ဆိုင္ရာကသေဘာတူပါက ကမၻာစစ္ႀကီးအတြင္း ဗမာျပည္က အဂၤလိပ္ ဘက္က ခုခံတိုက္ခိုက္ရန္သာျဖစ္ေၾကာင္း” ေရးသားထားေလသည္။

            ထို႔ေနာက္ သခင္ဗစိန္၊ သခင္ထြန္းအုပ္ တို႔ဗမာအစည္းအရံုး၏ ဗမာျပည္လံုးဆိုင္ရာ အမႈေဆာင္အစည္း အေဝးကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ သကၤန္းကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္ က်ဳိကၠဆံဘုရားအတြင္းရွိ ေရႊက်င္ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၌ ၁၉၃၉ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၃၁ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပ၍ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးရရွိရန္ “အဂၤလိပ္ကို လက္နက္ကိုင္၍ ေတာ္လွန္ တိုက္ခိုက္ရမည္”ဟူ၍ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းဆံုးျဖတ္ခ်က္အား အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ၉ ဦးေကာ္မတီကို လွ်ဳိ႕ဝွက္ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ ေကာ္မတီတြင္ သခင္ဗစိန္၊ သခင္ထြန္းအုပ္၊ သခင္ေအး၊ သခင္ခ်စ္တင္၊ သခင္ထြန္း ခင္ (ေနာင္ဗိုလပ္ျမင့္ေဆြ)၊ သခင္ေအာင္သန္း (ဗိုလ္စၾကာ)၊ သခင္ေမာင္ေမာင္၊ သခင္ပု၊ သခင္ျမတို႔ ပါဝင္ၾက သည္။

            ၁၉၄၀ျပည့္ႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၆ရက္ေန႔တြင္ သခင္ဗစိန္၊ သခင္ထြန္းအုပ္တို႔ဦးေဆာင္ေသာ တို႔ဗမာအစည္း အရံုး ပဥၥမအႀကိမ္ေျမာက္ညီလာခံကို ဖ်ာပံုၿမိဳ႕တြင္က်င္းပ၍ ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးအတြင္း အဂၤလိပ္တို႔အား စစ္ ေရးအကူအညီမေပးေရး၊ အဂၤလိပ္တို႔အား လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးတြင္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွ အကူအညီရယူေရး ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို နိုင္ငံေရးလမ္းစဥ္တစ္ရပ္အျဖစ္ လွ်ဳိ႕ဝွက္စြာ အတည္ျပဳခ်မွတ္ခဲ့သည္။

            ယင္းေနာက္ ၁၉၄၀ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၁၃ရက္ေန႔တြင္ သခင္ဗစိန္သည္ ယိုးဒယား (ထိုင္း)ႏိုင္ငံမွ တဆင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္ရန္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ျမန္မာ-ယိုးဒယားနယပ္စပ္သို႔ ရုပ္ဖ်က္၍ ထြက္ခြာခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ေအာက္တိုဘာလ ၁၈ရက္ေန႔တြင္ သခင္ဗစိန္သည္ ျမန္မာ-ယိုးဒယားနယ္စပ္ႏွင့္ မိုင္ ၄၀အကြာ လမ္း ခရီးတစ္ေနရာ၌ ၿဗိတိသွ်စံုေထာက္မ်ား၏ ဖမ္းဆီးျခင္းခံခဲ့ရသည္။ သခင္ဗစန္ ဤသို႔အဖမ္းခံရၿပီး ၄ရက္အၾကာ တြင္ သခင္ထြန္းအုပ္သည္ သခင္ေအာင္သန္း (ဗိုလ္စၾကာ)အား ယိုးဒယားႏိုင္ငံသို႔ေစလႊတ္ရန္ စီစဥ္ခဲ့သည္။ သခင္ဗစိန္ကို နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရက ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္တု၊ တံဆိပ္တုမ်ားျဖင့္ နယ္စပ္ကိုျဖတ္ေက်ာ္ရန္ႀကိဳးပမ္းမႈျဖင့္ တရားစြဲဆို၍ ေထာင္သံုးႏွစ္ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။

            သခင္ဗစိန္ ေထာင္တြင္း၌ အက်ဥ္းခံေနရစဥ္အတြင္း သခင္ဗစိန္၊ သခင္ထြန္းအုပ္ တို႔ဗမာအစည္းအရံုးမွ သခင္ထြန္းအုပ္၊ သခင္ရႈေမာင္ (ဗိုလ္ေနဝင္း)၊ သခင္ထြန္းခင္ (ဗိုလ္ျမင့္ေဆြ)၊ သခင္ေငြ (ဗိုလ္ေစာေအာင္)၊ သခင္သစ္ (ဗိုလ္ေစာေနာင္)၊ သခင္ေက်ာ္စိန္ (ဗိုလပ္မိုးညိဳ)၊ သခင္သန္းတင္(၁) (ဗိုလ္ဘြဲ႕မရမီ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖင့္ တိုင္ေပေဆးရံုးတြင္ ကြယ္လြန္သူ)ႏွင့္ သခင္ေအာင္သန္း (ဗိုလပ္စၾကာ)တို႔သည္ ဂ်ပန္သို႔ စစ္ပညာသင္ရန္ ေအာင္ျမင္စြာ ထြက္ခြာႏိုင္ခဲ့ေလသည္။

            ယင္းေနာက္ သခင္ဗစိန္သည္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၃၀ရက္ေန႔တြင္ မံုရြာေထာင္မွ သခင္ေလးေမာင္၊ သခင္သန္းထြန္း အပါအဝင္ အျခားသခင္မ်ားႏွင့္အတူ လြတ္ေျမာက္ခဲ့သည္။ မံုရြာေထာင္မွလြတ္ေျမာက္လာ သည့္ သခင္ေလးေမာင္၊ သခင္သန္းထြန္းႏွင့္ သခင္ဗစိန္တို႔သည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ေမလ ၁၃ရက္ေန႔တြင္ ေရာက္ ရွိလာသည္။

            သခင္ဗစိန္သည္ ရန္ကုန္ေရာက္လာခ်ိန္မွာ အခ်ိန္ေကာင္းအခါသင့္သည္ဟု ဆိုရေပမည္။ ဂ်ပန္စစ္အာ ဏာပိုင္မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရအဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္းရန္ စီစဥ္ေနသည့္အခ်ိန္ျဖင္သည္။ ယင္းေနာက္ ဂ်ပန္စစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ဂ်င္နရယ္အီးဒါးက ျမန္မာေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ေမၿမိဳ႕(ယခုျပင္ဦးလြင္)သို႔ ဖိတ္ေခၚ၍ ေဆြးေႏြးသည္။ ေဆြးေႏြးပြဲသို႔ သခင္ဗစိန္၊ သခင္ထြန္းအုပ္၊ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း၊ သခင္ျမ၊ သခင္သန္းထြန္း၊ ဘီအိုင္ေအမွ ဗိုလ္ ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ ဗိုေနဝင္း၊ ဗိုလ္လက်္ာႏွင့္ ေဒါက္တာဘေမာ္တို႔ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၄၂ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာျပည္ဗဟိုအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစီစဥ္မႈေကာ္မတီကို (၁၃)ဦးျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းရာ ေကာ္မတီဝင္တြင္ သခင္ဗ စိန္ ပါဝင္ခဲ့သည္။ ယင္းေကာ္မတီ၏တာဝန္မွာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ႏွင့္ ေပါင္းစည္း၍ ဗဟိုအုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရား ထူေထာင္ရန္ႏွင့္ ဂ်ပန္ျပည္စစ္ေအာင္ႏိုင္ေရးအတြက္ ျမန္မာျပည္သူတို႔က ကူညီေအာင္ တိုက္တြန္းႏိႈးေဆာ္ေပး ရန္ျဖစ္သည္။ ဗဟိုအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစီစဥ္မႈေကာ္မတီသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ရံုးထိုင္ေလသည္။ သခင္ဘစိန္ႏွင့္ အဖြဲ႕ ဝင္လူႀကီးမ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းမ်ားေရးဆြဲျခင္း၊ ဝန္ႀကီးဌာနအလိုက္ တာဝန္ခြဲေဝျခင္း၊ တိုင္း၊ ခရိုင္၊ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ဆင့္ ဖြဲ႕စည္းမည့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပံုစံသစ္ကို စနစ္တက် ေရးဆြဲၾကရသည္။

            ၁၉၄၂ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁ရက္ေန႔တြင္ ယာယီဗဟိုအစိုးရအဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ အစိုးရအဖြဲ႕ေခါင္း ေဆာင္ ေဒါက္တာဘေမာ္က ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးတာဝန္ ယူခဲ့သည္။ သခင္ဗစိန္သည္ အလုပ္သ မားဌာန၊ လမ္းပန္းဆက္သြာေရးဌာနႏွင့္ ဆည္ေျမာင္းဌာနဝန္ႀကီး ျဖစ္လာ၏။

            ယာယီအစိုးရအဖြဲ႕ မဖြဲ႕မီမွာပင္ စစ္ေအာင္ႏိုင္ေရး၊ ဗမာ့ေခတ္သစ္ထူေထာင္ေရး စသည့္ အေၾကာင္းျပ ခ်က္မ်ားျဖင့္ ေဒါက္တာဘေမာ္ႀကီးမွဴးေသာ ဆင္းရဲသားဝံသာႏုအဖြဲ႕၊ သင္ထြန္းအုပ္၊ သခင္ဗစိန္ႀကီးမွဴးေသာ တို႔ဗမာအစည္းအရံုးႏွင့္ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း၊ သခင္ျမတို႔ႀကီးမွဴးေသာ တို႔ဗမာအစည္းအရံုးမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြး၍ ၁၉၄၂ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၂၇ရက္ေန႔တြင္ တို႔ဗမာဆင္းရဲသားအစည္းအရံုး ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ ခဲ့ေလသည္။

            ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၃ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁ရက္ေန႔တြင္ ဂ်ပန္စစ္ဗဟိုဌာန စစ္ေသနာပတိ ဒုတိယဗိုလ္ႀကီးခ်ဳပ္ ႀကီးကာဝိဘီက စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုဖ်က္သိမ္း၍ လြတ္လပ္ေသာျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ျဖစ္ၿပီဟု နံနက္ ၇နာရီ ၃၀မိနစ္ ၌ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ေလသည္။ နံနက္ ၈နာရီတြင္ အစိုးရေဂဟာ၌ လြတ္လပ္ေရးေန႔ အခမ္းအနားက်င္းပ၍ လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတမ္းကို ဗႏၶဳလ ဦးစိန္က ဖတ္ၾကားခဲ့သည္။ လြတ္လပ္ေသာအစိုးရအဖြဲ႕သစ္ကို ႏိုင္ငံ ေတာ္အဓိပတိ ေဒါက္တာဘေမာ္က ဦးေဆာင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ေသာ္လည္း သခင္ဗစိန္ႏွင့္ သခင္ထြန္းအုပ္တို႔ မပါဝင္ ေတာ့ေခ်။

            လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတမ္း ေၾကညာၿပီး ၁၁ရက္အၾကာတြင္ ၁၉၄၃ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၁ရက္ေန႔တြင္ သခင္ဗစိန္ႏွင့္ သခင္ထြန္းအုပ္တို႔ကို အက်ယ္ခ်ဳပ္ျဖင့္ စင္ကာပူႏိုင္ငံသုိ႔ ပို႔ခဲ့ေလသည္။ သခင္ဗစိန္သည္ ဂ်ပန္ ေခတ္တစ္ေလွ်ာက္လံုး စင္ကာပူႏိုင္ငံ၌ အက်ယ္ခ်ဳပ္ျဖင့္ ၃ႏွစ္နီးပါး ေနထိုင္ၿပီးေနာက္ ၁၉၄၆ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၅ရက္ ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။

            ယင္းေနာက္ သခင္ဗစိန္သည္ ၁၉၄၆ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ၂၀ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦး ေဆာင္ေသာ ဘုရင္ခံ၏အမႈေဆာင္ေကာင္စီ၌ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးဌာနဝန္ႀကီးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေလသည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၇ရက္ေန႔တြင္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕၌ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို ကန္႔ကြက္ကာ သခင္ဗစိန္ႏွင့္ ဂဠဳန္ဦးေစာတို႔က သေဘာမတူညီေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ျဖင့္ လက္မွတ္ေရးထိုးၾက သည္။

            ေအာင္ဆန္း-အက္တလီစာခ်ဳပ္အေပၚ သခင္ဗစိန္၏ သေဘာမတူေၾကာင္း ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ တင္သြင္းခဲ့ေသာ စာလႊာမွာ-

နန္းရင္းဝန္ႀကီးခင္ဗ်ား ....

            ယမန္ေန႔ညက ျပဳလုပ္ေသာ အစည္းအေဝးမွ ဆံုးျဖတ္ေသာ သေဘာတူညီခ်က္ကို ကၽြႏ္ုပ္အေပါင္း အေဖာ္မ်ားက သေဘာတူညီပါေသာ္လည္း ကၽြႏု္ပ္က သေဘာမတူႏိုင္သျဖင့္ ၎တို႔ႏွင့္ ဝမ္းနည္းစြာလမ္းခြဲရ ေတာ့မည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း။ ယမန္ေန႔ညက ကၽြႏု္ပ္၏ ပင္ကိုယ္စိတ္ရင္းသေဘာထားကို နာၾကည္းစြာပင္ ဖြင့္ဟ ေျပာဆိုၿပီးပါေၾကာင္း။ နန္းရင္းဝန္ႀကီး၏ ႏႈတ္ဆက္မိန္႔ခြန္းကို ျပည္လည္ေျဖၾကားစဥ္ အစကနဦးကပင္ ဗမာလူ မ်ဳိးတို႔ အမွန္တကယ္လိုလားခ်က္ကို နန္းရင္းဝန္ႀကီး နားလည္ေအာင္ ေျပာဆိုၿပီးျဖစ္ပါေၾကာင္း ၿဗိတိသွ်အစိုးရ က ဗမာႏိုင္ငံသည္ မွန္မွန္ႏွင့္ စည္းကမ္းတက်တိုးတက္ရန္ လိုလားသည္ဟု ဆိုျခင္းကို ကၽြႏု္ပ္က လံုးဝသေဘာ တူၿပီးျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ကၽြႏ္ုပ္အတန္တန္ ေျပာခဲ့ၿပီးသည့္အတိုင္း ဗမာလူမ်ဳိးမ်ား လံုးဝလြတ္လပ္ေရး ကိုသာလွ်င္ အလိုရွိေၾကာင္းကို ထိန္ဝွက္၍ မေျပာႏိုင္ပါေၾကာင္း၊ ၿဗိတိသွ်ဓနသဟာယအဖြဲ႕အတြင္း ေနရန္၊မေန ရန္မွာမူ ဗမာလူမ်ဳိးမ်ား၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အေပၚတြင္ တည္ရွိေနေၾကာင္း၊ ထိုကဲ့သို႔ အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ဗမာလူ မ်ဳိးမ်ား၏ အမိန္႔ဆႏၵအတိုင္း ႀကိဳးစားအားထုတ္၍ ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ ႀကံေဆာင္ရေပမည္။

            ကၽြႏ္ုပ္တို႔အခ်င္းခ်င္း ညီညီၫြတ္ၫြတ္ရွိရန္ ကၽြႏ္ုပ္သည္ အားကုန္ႀကိဳးစားၿပီးျဖစ္သည္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔အ စည္းအေဝး အစစ္အမွန္မစမီ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ ကၽြႏ္ုပ္၏ ရိုးသားျဖဴစင္မွန္ကန္ေသာ ထင္ျမင္ခ်က္မ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း ဇန္နဝါရီလ ၁၅ရက္ေန႔က ခင္ဗ်ားတုိ႔ေရွ႕တြင္ ဗမာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕အမည္ ႏွင့္တင္ျပေသာ မူလအစီရင္ခံစာကို ကၽြႏ္ုပ္သေဘာတူၿပီးျဖစ္ပါသည္။

            ထိုအခ်ိန္ ထိုအခါထိ ကၽြႏ္ုပ္၏အေပါင္းအေဖာ္မ်ားႏွင့္ တစိတ္တဝမ္းတည္း ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား တင္ သြင္းခဲ့ပါေၾကာင္း ထိုအခါမွစ၍ ကၽြႏ္ုပ္၏မူလေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားမွာ စခန္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေက်ာ္ျဖတ္လွ်က္ တေျဖးေျဖး ေျပာင္းလဲ၍လာခဲ့ရာ မေန႔ညက ေနာက္ဆံုးအေျခအေနဆိုက္ပါေၾကာင္း။ မေန႔ညက ညစာစားၿပီး က်င္းပသည့္ ကၽြႏု္ပ္တို႔အခ်င္းခ်င္း အစည္းအေဝးတြင္ ကၽြႏ္ုပ္၏ထင္ျမင္ခ်က္တို႔ကို ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္အထိ အားႀကိဳးမာန္တက္ ေျပာခဲ့ပါေၾကာင္း။ ကၽြႏ္ုပ္၏ထင္ျမင္ခ်က္မွာမူ အားလံုးေသာ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားတြင္ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ ကိစၥမွာ အေရးႀကီးဆံုးဟု ယူဆပါသည္။ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္၏ သေဘာတရားအစစ္အမွန္မွာ ကၽြႏ္ုပ္ အဓိပၸာယ္နားလည္သေလာက္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ အဖြဲ႕အစည္း၏ ၎အဖြဲ႕က မည္သို႔ပင္ဆံုးျဖတ္ေစကာ မူ ယင္းသို႔ဆံုးျဖတ္သည့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ အတည္ျပဳေစရမည္။ ႏိုင္ငံျခားက ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္အတည္ျပဳရန္ မလိုေစရ။ ထိုကဲ့သို႔ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္မ်ဳိးကိုသာလွ်င္ ဗမာလူမ်ဳိးမ်ားက ေတာင့္တလိုလားပါေၾကာင္း၊ ယခုကၽြႏ္ုပ္၏အေပါင္းအေဖာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ သေဘာတူညီၾကၿပီျဖစ္ေသာ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္မွာ စကၠဴျဖဴစာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပၿပီးျဖစ္သည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစည္းမ်ဥ္း ေရးဆြဲရမည့္အဖြဲ႕ မွ်သာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း။

            ဗမာလူမ်ဳိးတို႔၏ အမွန္တကယ္လိုလားေတာင့္တေသာ ဆႏၵအစစ္အမွန္မွာ ဗမာျပည္ကတစ္ႏွစ္အတြင္း လံုးဝလြတ္လပ္ေရး ရရွိရန္ျဖစ္ေၾကာင္း။ တစ္ႏွစ္အတြင္း ျမန္မာျပည္လြတ္လပ္ေရးရရန္ ဆႏၵကို ျပည့္တင္းေစရန္ မွာ တကယ္အာဏာပိုင္ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ ရရွိမွသာလွ်င္ ျဖစ္ေျမာက္ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ကၽြႏ္ုပ္ယူဆ ေၾကာင္း။

            ၾကားျဖတ္အစိုးရ၏ အာဏာႏွင့္ အဆင့္အတန္းတို႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း ကၽြႏ္ုပ္၏ထင္ျမင္ခ်က္ကို ေျပာ ျပၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ကာကြယ္ေရး၊ ႏိုင္ငံျခားေရးႏွင့္ ဘ႑ာေရးအာဏာမ်ားအတြက္မွာလည္း ေရးႀကီးေသာ ကိစၥ မ်ားျဖစ္ပါသည္။ အတိုခ်ဳံး၍ေျပာရမည္ဆိုပါလွ်င္ ယခုစီမံခ်က္မ်ားသည္ ၁၉၃၅ခုႏွစ္ အက္သပေဒႏွင့္ ၁၉၄၅ခုႏွစ္ ယာယီျပင္ဆင္ခ်က္ဥပေဒမ်ား၏ အရန္အတား၌သာ သြတ္သြင္းၿပီးေပးလိုက္ေသာ အစီအစဥ္မွ်သာျဖစ္ပါ ေၾကာင္း။ ထိုအေၾကာင္းအရာမ်ားကို ဆင္ျခင္ၾကည့္လိုက္ေသာ္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရက ယခုေပးလိုက္ေသာ အခြင့္အ ေရးမ်ားကို ကၽြႏ္ုပ္၏အေပါင္းအေဖာ္မ်ားက လက္ခံႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ရေသာ္လည္း ကၽြႏ္ုပ္၏ဉာဏ္အျမင္ တြင္ ကၽြႏ္ုပ္၏မူလ ပထမေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားထက္ မ်ားစြာယုတ္ေလ်ာ့ညံ့ဖ်င္းေနသည္ဟု ယူဆေၾကာင္း၊ ၿဗိတိ သွ်အစိုးရ၏ အခက္အခဲမ်ားကိုလည္း ကၽြႏ္ုပ္ဆင္ျခင္စဥ္းစားမိပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဗမာလူမ်ဳိးတို႔ အမွန္တကယ္ တရားမွ်တစြာ လုိလားအပ္ေသာ ေတာင္းဆိုခ်က္ႏွင့္ ဆႏၵအစစ္အမွန္ထက္ ယုတ္ေလ်ာ့ညံ့ဖ်င္းေသာ မည္သည့္ သေဘာတူညီခ်က္ကိုမဆို ကၽြႏု္ပ္လံုးဝသေဘာတူႏိုင္ေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ ကၽြႏ္ုပ္သည္ ကၽြႏ္ုပ္၏အေပါင္းအေဖာ္ ဗမာကိုယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ လမ္းမခြဲလိုေသာ္လည္း ဝမ္းနည္းစြာႏွင့္ပင္ လမ္းခြဲလိုက္ရပါေတာ့သည္။ ကၽြႏ္ုပ္ ၏ကန္႔ကြက္လႊာကို ယခုခ်ဳပ္ဆိုလက္မွတ္ေရးထိုးမည့္စာခ်ဳပ္တြင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပရန္ ေမတၱာရပ္ခံပါသည္။

            (ပံု) သခင္ဗစိန္

(သတ္ပံုမူရင္းအတိုင္းျဖစ္ပါသည္)

            ျမန္မာျပည္ျပန္ေရာက္ၿပီးေနာက္ ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၀ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံဘုရင္ခံ၏ အမႈ ေဆာင္ေကာင္စီဝင္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးဝန္ႀကီး သခင္ဗစိန္သည္ ဝန္ႀကီးအျဖစ္မွ ႏႈတ္ထြက္သြားခဲ့သည္။

            ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၉ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား လုပ္ႀကံ ခံရေသာအခါ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဥပေဒပုဒ္မ ၅အရ သခင္ဗစိန္ႏွင့္ အျခားႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား ဖမ္းဆီး ခံရသည္။ ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၄ရက္ေန႔တြင္ သခင္ဗစိန္သည္ ေဒါက္တာဘေမာ္၊ သခင္ထြန္းအုပ္တို႔ႏွင့္ အတူ အက်ဥ္းေထာင္မွ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္ခဲ့သည္။

            သခင္ဗစိန္သည္ ေထာင္မွလြတ္ၿပီးမၾကာမိပင္ ဗမာျပည္ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီကို တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ဗမာျပည္ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ တည္ေထာင္သည့္သမိုင္းဝင္ရက္စြဲမွာ ၁၉၄၈ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ရက္ျဖစ္ၿပီး ပါတီဌာနခ်ဳပ္ဖြင့္ပြဲ အခမ္းအနားကို အမွတ္ ၂၉၅၊ ဦးဝိစာရလမ္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပခဲ့သည္။ ၁၉၆၀ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၆ရက္ေန႔တြင္က်င္းပေသာ ပါလီမန္ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ဒီမိုကရက္ တစ္ပါတီအမတ္ေလာင္းအျဖစ္ျဖင့္ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ရာ ရႈံးနိမ့္ခဲ့သည္။

            ယင္ေနာက္ သခင္ဗစိန္သည္ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္းမ်ားႏွင့္ စုေပါင္း၍ “ေရႊကၽြန္းေတာ” သြင္းကုန္ ထုတ္ကုန္ တင္ပို႔ေရာင္းခ်ေရးကုမၸဏီကို တည္ေထာင္ခဲ့ေလသည္။

            သခင္ဗစိန္သည္ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒဆန္႔က်င္ေရးကို စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ကိုင္တြယ္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ သူသည္ ၁၉၅၂ခုႏွစ္ မွစ၍ အာရွတိုက္ရွိ ကြန္ျမဴနစ္ဆန္႔က်င္ေရး ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈရယူခဲ့သည္။ ၁၉၅၆ခုႏွစ္မွစ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကြန္ျမဴနစ္ဆန္႔က်င္ေရးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ ၁၉၅၆ခုႏွစ္တြင္ ထိုင္ဝမ္၊ ထိုင္း၊ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ မ်ားသို႔ သြားေရာက္ၿပီး ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးၫိွႏႈိင္းခဲ့သည္။ ၁၉၅၇ခုႏွစ္ ေတာင္ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ ေဆးဂံုၿမိဳ႕၌ က်င္းပေသာ တတိယအႀကိမ္ ကြန္ျမဴနစ္ဆန္႔က်င္ေရး ကြန္ဂရက္သို႔ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္ မွာပင္ အေနာက္ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ ဖရင့္ဖတ္ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပေသာ ဥေရာပကြန္ျမဴနစ္ဆန္႔က်င္ေရး ကြန္ဂရက္သို႔ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။ ထိုမွတဆက္တည္း လန္ဒန္၊ နယူေယာက္၊ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ သြားေရာက္၍ ကမၻာတြင္ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒအႏၱရာယ္ကို မည္သို႔ကာကြယ္ၾကမည္ကို ေဆြးေႏြးၫိွႏိႈင္းခဲ့သည္။

            ထို႔ေနာက္ သခင္ဗစိန္သည္ ၁၉၆၃ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁၆ရက္ ည ၁၂နာရီ မိနစ္ ၄၀တြင္ ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး ရံုႀကီး၌ ဆီးခ်ဳိေရာက္ဂါႏွင့္ ပန္ကရိယေရာင္သည့္ေရာဂါျဖင့္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ေလသည္။

            သခင္ဗစိန္ကြယ္လြန္ေသာအခါ သူ႔ကိုခ်စ္ခင္ေလးစားေသာ စာေရးဆရာသိန္းေဖျမင့္က ဗိုလ္တေထာင္ သတင္းစာတြင္-

            “သခင္ဗစိန္သည္ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးကို ဗဟိုျပဳ၍ ေတြးေခၚသည္။ ေျပာဆိုသည္။ လုပ္ကိုင္ သည္။ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးအတြက္ ဇာတိေသြး ဇာတိမာန္နွင့္ အမ်ဳိးသားစိတ္ဓါတ္ကို အစြမ္းကုန္လႈံ႕ေဆာ္ သည္။ သူသည္ သခင္ဘေသာင္းႏွင့္အတူ တို႔ဗမာအစည္းအရံုးကို စတင္တည္ေထာင္သူျဖစ္ေလသည္။ သူ သည္ ဘီေအအထက္တန္းတြင္ ေက်ာင္းေနရာမွ သခင္ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္လာၿပီး ေက်ာင္းထြက္သြားေလ သည္။ ေက်ာင္းမွထြက္လွ်င္ထြက္ခ်င္း သခင္ဘေသာင္းႏွင့္အတူ အစိုးရအာဏာဖီဆန္ေရးလုပ္ လုပ္ၾကသျဖင့္ ေထာင္က်ေလသည္။

            သူႏွင့္ကၽြန္ေတာ္ ႏိုင္ငံေရးကြဲလြဲမႈမွာ လြန္ခဲ့ေသာ အႏွစ္အစိတ္ေလာက္က စခဲ့ေလသည္။ တို႔ဗမာအ စည္းအရံုးကြဲစဥ္က ျဖစ္ေလသည္။ သူႏွင့္ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံေရးအကြဲသည္ ရင့္သန္လာခဲ့ရာ ေတြ႕ၾကလွ်င္ လူ ခ်င္းဖက္လွဲတကင္း ရွိၾကေသာ္လည္း လူခ်င္းသိပ္မေတြ႕ၾကေတာ့ပါ။ ခု သခင္ဗစိန္ ကြယ္လြန္သြားၿပီဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံေရးကြဲလြဲမႈထက္ ပုဂၢိဳလ္ေရးရင္းႏွီးမႈက ေရွ႕တန္းတက္လာသည္။ သူ႔အေလာင္းသြားၾကည့္ၿပီး လြမ္းဆြတ္ ျခင္းမရွိဘဲ မေနႏိုင္ပါ။ သူ႔အေလာင္းအေလးျပဳၿပီး ေရွ႕ျဖစ္ေဟာင္း ေအာက္ေမ့မိေလသည္”

            မည္သို႔ဆိုေစ ..... အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတိုက္ပြဲ၌ မိမိယံုၾကည္ခ်က္အတိုင္း မမွိတ္မသုန္ ေဆာင္ ရြက္ခဲ့ေသာ သခင္ဗစိန္၏ သမိုင္းသည္ ေမာ္ကြန္းတင္ေနမည္သာ ျဖစ္သည္။

စာကိုး

(၁) တကၠသိုလ္စိန္တင္၊ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲႏွင့္ သခင္ဗစိန္ အားမာန္သစ္စာေပ၊ ဒုတိယအႀကိမ္၊ ၁၀၀၁

(၂) တကၠသိုလ္စိန္တင္၊ သခင္မ်ားႏွင့္ အမ်ဳိးသားလြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈသမိုင္း၊ (၁၉၃၀- ၁၉၄၈)၊ အားမာန္ သစ္စာေပ၊ ပထမအႀကိမ္၊ ၂၀၀၉။

(၃) တို႔ဗမာအစည္းအရံုး သမိုင္းျပဳစုေရးအဖြဲ႕၊ တို႔ဗမာအစည္းအရံုးသမိုင္း(ႏွစ္တြဲ) စာေပဗိမာန္၊ ပထမအႀကိမ္၊ ၁၉၇၆

(၄) သခင္ဗစိန္၊ သခင္မ်ားဗမာ့လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈ ရန္ကုန္၊ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳပံုႏွိပ္တိုက္၊ ပထမအႀကိမ္၊ ၁၉၄၇