ဤစကား ၌ ... .ေတာင္တြင္းၾကီးသို႕ ပထမတည္ရင္း သာဂရမင္းမွစ၍ (၉) ဆက္ေသာမင္းတို႕ တည္ေထာင္စံေနၾကသည္။ ။ႏွစ္ေပါင္းေလးရာေက်ာ္ရိွမွ ဗိႆနိုးျမိဳ႕ကို ပန္ထြာမိဖုရား တည္ထားစံေနသည္။ ထိုဗိႆနိုးျမိဳ႕ ပ်က္ျပားသည္ေနာက္ နွစ္ေပါင္း (၁၂၇၁)ႏွစ္ ရိွမွ၊ မင္းေျပာင္လာေရာက္ တည္ေထာင္သည္။ ဤသည္လွ်င္ သတိထား မွတ္သားရန္ စကားခ်ပ္တည္း။
ကာလိကၤရာဇ္မင္း
ျမတ္စြာဘုရားသာသနာေတာ္ ၁၃၇၃ သကၠရာဇ္ ၁၉၁ ခုတြင္ မဇၩိမေဒသျဖစ္ေသာ ကာလိကၤရာဇ္ျပည္မင္းၾကီး၏ မိဖုရားေခါင္းၾကီး တြင္ မင္းေျပာင္၊ မင္းေရာင္၊ မင္းေနာင္၊ မင္းနဂါးဟူ၍ သား့ေတာ္ေလးပါး ၊မယ္ေစာအမည္ရိွေသာ သမီးေတာ္ တစ္ပါး ေပါငး္ငါးပါးကို ဘြားျမင္ျပီးေနာက္ မယ္ေတာ္ မိဖုရားၾကီး နတ္ရြာလြန္လွ်င္- ပဥြြ့ကလ်ာ အမည္ႏွင္႔ ဣေျႏၵမူလ သင္႔တင္႔ေလ်ာက္ပတ္ေသာ ကိုယ္လုပ္ ေတာ္ တစ္ေယာက္ကို မိဖုရားေျမွာက္ရာတြင္ စႏၵအမည္ရိွေသာ သတို႕သားကိုဖြားျမင္ေလ၏။
တရံေရာအခါ ျပည္႔ရွင္မင္းအား တူေတာ္ျဖစ္ေသာေသနက စစ္သူၾကီးသည္ အဆိပ္ခတ္ေသာ ပ်ားမုန္႕ကိုပို႕ဆက္လွာ၏။ မင္းၾကီး လည္း ေကာင္းနိုးထင္ကာ ပဲြေတာ္တည္မည္ရိွရာ- ပဥြြ့ကလ်ာ မည္ ေသာ မိဖုရားသည္ ဤသို႕ ေလွ်ာက္၏။ အရွင္မင္းၾကီး မင္းတို႕မည္သည္ ၾကဥ္ေရွာင္ရာေသာ အေၾကာင္း ငါးပါးရိွပါသည္။ ငါးပါးဟူသည္ကား....
၁-အျခားသူတို႕ဆက္သေသာ အ၀တ္အစားကိုမစူးစမ္း မူ၍ မ၀တ္မစားရသည္ တပါး။
၂-အ၀တ္ပုဆိုးတင္ေသာၾကိဳး ၊ၾကိမ္တန္းေအာက္သို႕ မလွ်ဳိမ၀င္ရသည္တပါး။
၃-ရာသီပန္း ပန္ေသာ ကိုယ္လုပ္ေမာင္းမတို႕ႏွင္႔ ေမြ႕ေလ်ာ္ျခင္းကိုမျပဳရသည္တပါး။
၄-အရက္ေသစာ မက်ဴးရသည္ တပါး။
၅-ခ်မ္းသာခြင္႔ေရာက္ေအာင္၊ မစခ်ီးပင္႔ေပးေသာသူ၊ ရန္ကိုတားျမစ္နိုင္ေသာသူ၊ အသက္ေဘး ကိုကယ္ဆယ္ဘူးေသာ သူတို႕ကို အသက္မေသေစရသည္တပါး။
ဤသည္လွ်င္ မင္းတို႕ေရွာင္ၾကဥ္ရာေသာ တရားငါးပါး ျဖစ္ပါသည္။. ယင္းသို႕ျဖစ္၍ ယခုဆက္ကပ္ေသာ စားေတာ္တြင္ အခြင္႔ေပးေတာ္မူပါလွ်င္ အနည္းငယ္မွ်ေသာ စားေတာ္ကို ကၽြန္ေတာ္မ စားပါ ရေစဦးဟု၊ တင္ေလွ်ာက္ေလလ်ွင္... မိဖုရားကို မစားေစဘဲ ၊ေၾကာင္-ေခြး အစရိွသည္တို႕ကို ေကၽြးရာ၊ စား့ေသာခဏတြင္ လတ္တေလာေသေလ၏။ ေသနကစစ္သူၾကီး ကိုလည္း နန္းၾကမ္းျပင္တြင္ ကြပ္မ်က္ေတာ္္မူေလသည္ ။ျပည္႔ရွင္မင္းသည္ အသက္၏ခ်မ္းသာျခင္းကို အၾကိမ္ၾကိမ္ေအာက္ေမ႔ေတာ္မူျပီးမွ မိဖုရား၏ေက်းဇူးသည္မိမိ၏ အသက္ ကိုေသေစ၍ ငါ၏အသက္ကို ရွင္ေအာင္ အက်ိဳးေဆာင္သူျဖစ္ေပသည္ ဟု ေက်းဇူးၾကီးမားလွေသာ မိဖုရားအား ၾကိဳက္နွစ္သက္ေသာဆုကို ယူေလာ႔ဟု ခြင္႔ေပးေတာ္မူ၏။ မိဖုရားလည္း အျခားေသာဆုကို အလုိမရိွပါ သားေတာ္ငစႏၵကို သူေကာင္းျပဳေတာ္မူပါဟု ေလွ်ာက္ထားလွ်င္-သားၾကီးမ်ားပင္ရိွျငားတံု့ေသာ္လည္း အသက္ ခ်မ္းသာေအာင္ ကယ္ဆယ္ သတိေပးသူျဖစ္ေသာေၾကာင္႔ သားေတာ္ငစႏၵကို နန္း လ်ာဆု ေပးေတာ္မူ၏။ ခြင္႔ေပးေတာ္ မူျပီးေနာက္ - အထက္ သားေတာ္ေလးပါးကို့ေခၚ၍ အေမာင္တို႕၊... ညီေတာ္ ငစႏၵ ကို သင္းအမိေက်းဇူး၊ အထူးၾကီးမားသည္ျဖစ္ ၍ နန္းဆုေပးရန္ ရိွေလျပီ။ သားေတာ္တို႕ ဤတိုင္း ဤ ျပည္တြင္ ေနလွ်င္ ရန္စစ္ မ်ားစြာျဖစ္မည္။ ေဘးေတာ္ျဖစ္ေသာ ဥကၱာမုခမင္းတို႕ကဲ႕သို႕ အလုိရိွရာ လက္နက္ဆင္ျမင္းသင္းပင္း ေက်းကၽြန္တို႕ကို ယူေဆာင္ကာ ေတာေတာင္သန္႕ရွင္း၊ ခင္းက်င္းသာယာ စည္မ်က္ႏွာကဲ႕သို႕ညီညာေသာ အ၇ပ္သို႕ သြားျပီးလွ်င္ ခမည္းေတာ္ စံေနေသာ တိုင္းျပည္နွင္႔ အတူ ျမိဳ႕ရြာ ထီးနန္း၊ တည္ေထာင္ျပဳစုစံေနၾကေလေလာ- ဟု အမိန္႕ေတာ္၇ိွလွ်င္ သမီးေတာ္ မယ္ေစာ လည္း ေမာင္ေတာ္မ်ားႏွင္႔ အတူ ေရပူေရခ်မ္း ၊ကမ္းလွမ္းလုိက္ပါ လုိ့ေၾကာင္း အခြင္႔ေတာင္းသည္ကို ခြင္႔ေပး့ေတာ္မူေလ၏။
သားေတာ္တို႕သည္လည္း ေရႊနန္းရာဇပလင္ ၊ဦးကင္ေတာ္ဦးတြင္၊ ခမည္းေတာ္ဘုရား၊ ကိုးကြယ္၍ ထားေသာ သရီရဓာတ္ေတာ္ တနာဋိက ႏွင္႔ ရတနာေျပာင္မြန္ ဆင္ေတာ္ကို တင္ေလွ်ာက္ေတာင္းယူ ျပီးလွ်င္ ခမည္းေတာ္အား ရိုေသေလးျမတ္စြာ ကန္ေတာ႔ၾကျပီးမွ ေမာင္ႏွမငါးေယာက္ မွဴးမတ္ ဗိုလ္ပါ ႏွစ္ေသာင္း (၂၀၀၀၀) တို႕နွင္႔ ဆင္ေတာ္တြင္သရီရ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကို န၀ရတ္ကိုးပါးျဖင္႔ ျပြမ္းေသာ ေရႊပန္းေတာင္းတြင္ ထည္႔ကာ ခရီးေရွ႕ညႊန္ ထားျပီး လွ်င္ ဆင္ေတာ္ေနာက္မွ အစဥ္အတိုင္း လုိက္လာခဲ႔ၾကရာ ဇမၻဴဒီပါကႊ်န္းအ၀င္ ဒါြရာ၀တီျမိဳ႕၏ အနီးတပ္ေတာ္ဆိုက္ေရာက္ စဲြရပ္၊ ခ်ေနေတာ္မူျပီးလ်ွင္ ထုိျပည္ ၌ စႏၵသူရိယမင္း သြန္းလုပ္ ကိုးကြယ္ေတာ္မူေသာ မဟာမုနိရုပ္ရွင္ေတာ္ျမတ္ကို ၀တ္တက္၊ ေန႕ဆက္ လွဴဒါန္းေတာ္ မူသည္။
ဒြါရာ၀တီရခုိင္မင္း
ဒြါရာ၀တီမင္းလညး္ မွဴးမတ္ေတာ္ မတ္ေတာ္တို႕ကို ေထာက္လွမ္း ၾကည္႔ရႈေစရာ မင္းသားတို႕၏ မူလ ဘူတမဇၩိမေဒသ၊ သာကိရမင္းမ်ိဳး၊ ဘုန္းတန္ခိုး ၾကက္သေရ၊ အေျခ အျမစ္ ရိွသည္၏ အျဖစ္ကို မွဴးမတ္တို႕ တင္ေလ်ွာက္ၾကားသိ ၊ ႏွစ္သက္ျခင္း ရိွေတာ္မူကာ၊ သမီးေတာ္ႏုမာလာကို ထိမ္းျမားေတာ္မူ သည္။ ဒါြရာ၀တီျပည္ သင္႔ရာ ရပ္ကြက္တြင္ လည္း ျမိဳ႕နန္း တည္ေထာင္ စံေနရမည္ေျပာဆုိရာ ၊ တစ္တိုင္း တစ္ျပည္တည္းတြင္နွစ္ထီးနွစ္နန္း မျပဳလုပ္လုိပါ။ အေရွ႕ေတာင္ရိုး အျခားတဘက္ သင္႔ရာကြက္ရပ္တြင္ ျမိဳ႕နန္း ျပဳစုေနထိုင္ရလ်ွင္ ဒြါရာ၀တီျပည္ကို အျခား၇န္သူမ်ား ၀ံ႔ေတာ္မည္မဟုတ္ ျဖစ္ပါသာေၾကာင္႔ ဖိုးေခါင္ေတာင္ရိုး အေရွ႕ေရာက္ေအာင္ သြားလုိေၾကာင္းႏွင္႔ ခြင္႔ေတာင္းေျပာဆိုေသာကာလ_ ကိုးကြယ္ ပူေဇာ္ရန္ ဓာတ္ေတာ္ ဆူေရတစ္ရာ႕ႏွစ္ဆယ္ ၁၂၀ ကို ထပ္မံေပးအပ္ေတာ္မူလုိက္သည္။
မင္းသားတို႕လည္း ဒြါရာ၀တီမင္းအား မ်ားစြာေသာလက္ေဆာင္ လက္နက္တို႕ကို ဆက္ေပးလွ်င္- တိုင္း ေရးျပည္မႈ ၊ျပဳစုတည္ေထာင္ရန္ မ်ားေသးသည္ တမံု႕- ဟုမသိမ္းမယူဘဲ ပညာရိွ အမတ္ၾကီး ၀ိဒူရေက်ာ္ေခါင္ႏွင္႔ အမႈထမ္းလူႏွစ္ေထာင္ (၂၀၀၀) ထပ္မံ ေပးအပ္ေတာ္မူလုိက္သည္။
ဧရာ၀တီ ျမစ္စဥ္တေလ်ွာက္
ယင္းသို႕လွ်င္ ဒြါရာ၀တီျပည္မွ အစဥ္အတိုင္း ခ်ီလာခဲ႔ ၍ ေတာင္ခြင္ကြ်န္းေအာက္ ထန္းတပင္ဆိပ္သို႕ ဆိုက္ေရာက္ေတာ္ မူလ်ွင္ တပင္တိုင္ တဲနန္း ေလးေဆာင္ေဆာက္လုပ္ စံေနေတာ္မူသည္။ ထိုအညာ ျမစ္စဥ္တေလ်ာက္ျဖစ္ေသာ ပဌနဂိုရ္၊မေကြး ၊ ၀က္မစြတ္၊ ေရနံေခ်ာင္း၊စကု၊ စလင္း ၊ေဘာင္လင္း၊ လယ္ကိုင္းျမဳိ႕ရြာသားတို႕သည္ ပ်ပ္၀ပ္ၾကိဳးႏံြသျဖင္႔ လက္ေဆာင္ လက္နက္ မ်ားကို လည္း လာ ေရာက္ဆက္သၾကကုန္သည္။
ထိုသူတို႕အားလည္း ဘဲြ႕၊အမည္၊ အရည္၊ေရႊ၊ ေငြ၊အ၀တ္၊ အစား၊ အစီး၊ အနင္း၊ အေဆာင္၊ အ၇ြက္မ်ား ကို ရည္သြား၇ိွသည္ အေလ်ာက္ ခ်ီးေျမွာက္ သူေကာင္းျပဳေတာ္မူသည္။ ညီေတာ္ မင္းေနာင္၊ မင္းနဂါးတို႕ကို လည္း နန္းျမိဳ႕ တည္ရန္ ေျမခံေကာင္းျမတ္ရာ ၊ ၾသဘာအတိတ္၊ နိမိတ္မဂၤလာ၊ မဟာဘူမိနက္သန္မွန္ေသာ အကြက္အရပ္ ေလ်ာက္ပတ္ တင္႔တယ္၊ နယ္ပယ္ ခ်ဥ္းနင္း၊ၾကည႔္ရႈရမည္ အေၾကာင္း။ ၎ေဒသအရပ္ ၊ေကာင္းျမတ္ေသာအခြင္႔၊ ေတာ္သင္႔ ေတြ႕ရိွလ်ွင္... တန္ေဆာင္း ျပအိုး၊ ျမိဳ႕ရိုး၊ က်ံဳး ေျမာင္း၊ ေကာင္းမြန္ခုိင္လံုေအာင္ ၊တည္ေထာင္ေဆာက္လုပ္ကာ ေရႊျပည္ေတာ္ကပါေသာ သရီရ ေမြေတာ္ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကိုဌာပနာကာ ၊ၾကီးစြာေသာေစတီ၊ တည္လုပ္စီရင္ျပီးလွ်င္ ပံုစံ အေသအခ်ာမ်ားနွင္႔ ေနာင္တာ္ သို႕ ေလွ်ာက္ထားရမည္။ မွာထား အမိန္႕ေတာ္ရိွ ၍ ညီေတာ္ျမတ္နွစ္ပါးတို႕ ဗိုလ္နွစ္ေထာင္ (၂၀၀၀) ၊ ဆင္တစ္ရာ (၁၀၀) ျမင္းငါးရာ (၅၀၀) မ်ားႏွင္႔ ထြက္သြားရွာေဖြၾကရာ ကြ်ဲနဖား အရပ္သို႕ေရာက္ေလ၏။ ထိုအရပ္တြင္ ျမိဳ႕ရြာ တည္ ခင္းခ်င္းနင္း ၾကည္႔ရႈလ်ွင္ ေတာေတာင္မေကာငး္ ၊ေခ်ာင္းေျမာင္း ကမ္းပါး ကုန္းက်င္းမ်ားသည္ကို ၊ အားရႏွစ္ သက္ေတာ္ မမူေသာေၾကာင္႔ ငါးရက္ဆုိင္းငံ႔ စံေနေတာ္မူသည္။ ထိုအရပ္ကို တပ္ေတာ္ရာ-ဟု သမုတ္ကာ ေက်း ရြာ တည္ထားျပဳစုေတာ္ မူသည္။
ဒလန္႕ခြ်န္
ထိုကခ်ီလ်ွင္...တလုိင္းလူမိ်ဴးတို႕ လက္ေဆာင္ပ႑ာမ်ားစြာ ဆက္သျပီးလွ်င္ တံဆိပ္လက္မွတ္မ်ာကိုယူ ၍ ကြ်န္ခံၾက ကုန္သည္၊ ထိုအရပ္ကို တလုိင္းကြ်န္ခံဟု သမုတ္ေတာ္မူသည္၊ ယခု စကားေရြ႕ေလ်ာကာ ဒလန္႕ခြ်န္ဟု တြင္သည္။
ထန္းေတာၾကီး
ထိုအရပ္တြင္-ေတာင္ ကမ္း ၾကီးမား၊ သစ္ ၀ါး ၾကိမ္ႏြယ္ ထူေပါသည္နွင္႔ ၊ေထာက္လွမး္ ဆင္ျခင္ေတာ္မူ သည္မွာ-
ဤအရပ္မွ ေရွ႕သို႕ ခ်ီတက္လွ်င္ ယခု ခ်ရပ္ေသာေနရာထက္ သာလြန္၍ ေတာေတာင္ကမ္းပါး ေပါ မ်ားၾကီးျမင္႔ရာသည္။ အမႈထမ္း ဆင္းရဲသားတို႕သည္လည္းနာဖ်ားေရာဂါ မ်ားစြာ ျဖစ္အံ႔သည္။ အေနာက္ ေျမာက္အရပ္သို႕တက္ခ်ီရမွ သင္႔ေလ်ာ္မည္ဟု တိုင္ပင္ ညီညြတ္ၾကသည္ ႏွင္႔ ၊ ငါးရက္ ဆိုင္းရပ္ေတာ္မူသည္။
ဆတ္သြား
ယင္းကမွ ခ်ီတက္လာရာ ဆတ္တစ္ခုသည္ ၊ေရညႊန္မ်ားစြာ လူးလ်က္ သြားသည္ကို လိုက္လာ၍ စဲြရပ္ေနထုင္သည္၊ ထိုအရပ္ကို ဆတ္သြား-တပ္ၾကီး ဟုသမုတ္သည္။ ယခု စကားေရြ႕ေလ်ာ ၍ ဆတ္သြားၾကီးဟု တြင္သည္။
ေတာစိမ္း-ထန္းပင္တဲ
ယင္းေသာအခါ၊ ၾကီးစြာေသာ ေမ်ာက္တစ္ခုသည္၊ သစ္ပင္မွ ဆင္းသက္လွာ ၍ ေျမာက္အရပ္သို႕ ညၽႊန္ျပသည္၊ ထိုလက္ညိႈး ညႊန္ျပေသာ အရပ္ကို ၾကည္႔ရႈရာ အခက္အရြက္တို႕ျဖင္႔ စိမ္းညိဳ ႏုပ်ိဳေသာေတာကို ျမင္သည္။ ထိုေတာသို႕ ေရာက္ေအာင္ ခ်ီေတာ္မူျပီးမွ တပ္ေတာ္ခ်ရပ္ေန ထုိင္သည္။ ထိုအရပ္ကို ေတာစိမ္း တပ္-မင္းတဲ ဟုတြင္သည္။ ယခု ေရြ႕ေလ်ာ ၍ ေတာစိမ္း-ထန္းပင္တဲဟု တြင္သည္။
ပ်ဴလူမ်ိဳးတို႕ ငါးလုပ္ ၍ေနေသာ အင္းကိုလည္းပ်ဴအင္းဟု သမုတ္ေတာ္မူ၍ ေက်းရြာတည္ ထားျပဳေတာ္မူသည္။
ပန္းေတာ
၎က ခ်ီလာရာ တစ္ခုေသာရြာက သူအိုတစ္ေယာက္သည္ ’’ေကာင္းၾကြယ္ခ်မ္းသာ ျမင္႔ျမတ္ပါေစသတည္း’’ ဟု ေကာင္းခ်ီး ေထာပနာ လ်က္ ပိေတာက္ပန္းမ်ားစြာ ဆက္သသည္။ ထိုအ၇ပ္ကို ပန္းေတာ္ဆက္ဟု သမုတ္သည္။ ယခုပန္းေတာဟု တြင္သည္။
ေရႊေမာေဓာေစတီ
၎ကခ်ီလာရာ ရွမ္းလူမ်ိဳးတို႕ အုိုးဖုတ္လုပ္ေသာ ရြာကို ေတြ႕ ၍ မည္သည္႕ရြာ ေခၚသနည္း-ဟုေမးရာ၊ ရွမ္းတို႕ဘာသာ အိုးကို ေမာေခၚသည္။ ထိုသို႕ေသာအေၾကာင္းျဖင္႔ ေမာေတာရြာျဖစ္ေၾကာင္း ႏွင္႔ ေလ်ွာက္ထားလွ်င္ ထိုရြာတြင္ဆိုင္းငံ႔စံေနေတာ္မူ ၍ ဘုရားတစ္ဆူတည္ေတာ္မူသည္၊ ထိုဘုရားကို ေရႊေမာေတာဟု သမုတ္ေတာ္မူသည္။
ေရႊအင္းေတာင္
တတိယအၾကိမ္ ျပင္ဆင္မြမ္းမံတည္လုပ္ျခင္း။
ယင္းက ရပ္နားေနထိုင္ကာ ေျမေနေရေန အေျခအျမစ္ေကာင္းသည္ႏွင့္ ရတနာေျပာင္မြန္ ဆင္ေတာ္ ကို ေရွ႕ညႇြန္ ထားလ်က္ ျမိဳ႕ရြာခ်ဥ္းနင္းေစရာ တာ (၃၀၀) ေက်ာ္ခန္႕ရွိလွ်င္ ရတနာေျပာင္မြန္ဆင္ေတာ္သည္ မသြားဘဲ အရွည္ေလးျမတ္ ဝပ္၍ေနလွ်င္ ဆင္ကဲမႉးမတ္တို႕သည္ ဆင္ေတာ္ေမာပန္း စခန္းခ် ရပ္ဝပ္ေနေၾကာင္းႏွင့္ ေလွ်ာက္ထားေသာကာလ ထိုအေၾကာင္း ကိုေမးေတာ္မူရာ အမတ္ၾကီး ပ႑ိစၥ ေလွ်ာက္သည္ကား-
ဆင္ေတာ္ဝပ္ေသာအေၾကာင္းမွာ ပန္းေညာင္းကုန္ခန္း ညႇိဳးႏြမ္းျပင္းပ်၍ ဝပ္ရသည္မဟုတ္ပါ။ ဆင္ကဲျပဳလုပ္သူတို႕မသိ၊ သတိခြၽတ္ယြင္း၍ ေလွ်ာက္ဆိုျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အေၾကာင္းေသာတမူကား- မဟာသုဒႆစၾကာမင္းသည္ စၾကာရတနာ ကိုေရွ႕ညႇြန္ထားျပီးလွ်င္ ေကာင္းကင္ခရီး ဆင္ပ်ံစီးလ်က္ ေလးကြၽန္းလုံးကို လွည့္လည္ေတာ္မူသည့္ကာလ၊ ျမတ္စြာဘုရားတို႕၏ မာရ္ငါးပါးကိုေအာင္ျမင္ရာျဖစ္ေသာ ဝဇိရာသန၊ အပရာဇိတ၊ မဟာေဗာဓိေျမသို႕ေရာက္လွ်င္ စၾကာမင္းစီးေသာဆင္ေတာ္သည္ ဦးကင္းကြဲအံ့ပေသာ ဝရဇိန္ခြၽန္းသြားျဖင့္ ေပါက္လင့္ကစား မသြားမေက်ာ္ႏိုင္ပါ။ ယခု ရတနာေျပာင္မြန္ဆင္ေတာ္သည္လည္း မေက်ာ္မသြား တန္႕နားဝပ္ေနေသာအရပ္သည္ ျမတ္စြာဘုရားတို႕၏ သရီရဓာတ္ ေမြေတာ္ျမတ္ျဖင့္ ကိန္းဝပ္ေတာ္မူရာ မဟာဘုမိၼ သီရိေသဌ ဘူမဂၢအစစ္ ျဖစ္တန္ရာပါသည္ဟု ေလွ်ာက္ထားလွ်င္-
ေစတီေဟာင္းငုတၱိဳ
အမတ္ၾကီးေလွ်ာက္ထားခ်က္စကားကို အားရဝမ္းေျမာက္ေတာ္မူသည္ျဖစ္၍ ေတာျမက္ျခဳံ ပိတ္ေပါင္းမ်ားကို ခုတ္ထြင္ၾကည့္႐ႈရာ တစ္ခုေသာအင္း၏အလယ္ တစ္ပယ္ခန္႕ရွိေသာေတာင္ငယ္တစ္ခုတြင္ ရတနာဆယ္ပါးတို႕ျဖင့္ စီခ်ယ္ လ်က္ ေဖာင္းရစ္အထက္ သုံးေတာင္ခန္႕မွ်ေပၚေသာ ေစတီေတာ္ျမတ္ကိုေတြ႕ရွိသည္။ ထိုမွတပါး- အနီးအစပ္ အရပ္ေဒသမ်ားတြင္ အိုးျခမ္းကြဲ၊ ဖြဲေဟာင္း၊ မီးေသြး၊ အုတ္ေဆြး၊ ျပာေဟာင္း ႏြားေခါင္း ႏြား႐ိုးမ်ားစြာ ေတြ႕ရွိရသည္။ ယင္းသို႕ ေတြ႕ရွိရေသာေၾကာင့္ ထိုအရပ္တြင္ မည္သည့္မင္း မည္သည့္ကာလ ျမိဳ႕ျပတည္ေထာင္ေနထိုင္ဘူးသည္၊ မည္သူ တည္ထား ကိုးကြယ္ေသာ ေစတီေတာ္ျဖစ္မည္ မ်ားကို အနီးအပါးေက်းရြာမ်ားရွိ သက္ၾကီးသူအိုတို႕အား ေမးစစ္ရာ မည္သို႕မွ် မေျပာတတ္ပါ ။ ေတာအရပ္တြင္ ယာခုတ္ေသာကာလ စာကမၺည္း ႏွင္႔၊ ေက်ာက္တိုင္တစ္ခု ေတြ႕ျမင္ဖူးပါသည္ဟု ေလွ်ာက္ထားလွ်င္-
၎သူအိုတို႕ ေလွ်ာက္ထားခ်က္အရ ၾကည့္႐ႈလိုက္ရွာေစရာ ေျမေပၚ တစ္ေတာင္ခန္႕ရွိေသာ ေက်ာက္တိုင္ကိုေတြ႕၍ တူးေဖာ္ၾကရာ တစ္ဆယ့္ငါးေတာင္ရွိမွ ေက်ာက္တိုင္အဆုံးေပၚသည္။ ၎ေက်ာက္တိုင္တြင္ စာအကၡရာေသခ်ာေအာင္ မပါမရွိ ။ ေက်ာက္တိုင္ေအာက္ေျခထိပ္မွာသာ
က ႏွင့္ ပ ဆင့္၍ တခ်က္
ဒ ႏွင့္ ဆ ဆင့္၍တခ်က္
ၾသ ႏွင္႔ ပ ဆင္႔၍ တခ်က္ အကၡရာ ေျခာက္လံုးေတြ႕ရိွ သည္။ ၎အဆံုးတြင္လည္း… ဥဏွိ ဟူ၍ ေရးသားထားသည္။ ထို႕အျပင္ စာကမၺည္းမရိွ။ ေတြ႕ဟန္ကား.....
ကၸ ဒၦ ၾသံ ဥဏွိ ႆ
ကႆပဘုရား ဥဏၰလံု ေမြရွင္ေတာ္ ဤသို႕လွ်င္တည္း။
ထိုအေၾကာင္းကို ေမးေတာ္မူရာ အမတ္ၾကီး ပ႑ိစၥၥ ေလွ်ာက္သည္ကား
ဥဏွႆ သဒၵါ-သက်ၤစ္ ေဟာ ျဖစ္ပါသည္။ အကၡရာေျခာက္လံုးကို အဓိပၸါယတၳ ေကာက္ယူ ရာမွာ- ကႆပ ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ေပၚျခင္းေၾကာင္႔ ထိုေစတီေတာ္သည္ ဤဘဒၵကမၻာထက္၌ ပြင္႔ေလကုန္ျပီးေသာ ဘုရားေလးဆူတြင္ ကႆပျမတ္စြာဘုရား ၏ သက်ၤစ္ေတာ္ဓာတ္ကို ေရွးေဘးေလာင္းေတာ္ ဘိုးေလာင္းေတာ္ျဖစ္ေသာ ျပည္တည္ျမိဳ႕တည္ မင္းေကာင္း မင္းျမတ္တို႕ မျပတ္ကိုးကြယ္တည္ထားေသာ ေစတီေတာ္ျမတ္ျဖစ္ပါေၾကာင္းႏွင္႔ေလွ်ာက္ထားလွ်င္ မင္းညီေနာင္ႏွစ္ပါးတို႕သည္ ၊ အလြန္၀မ္းေျမာက္ၾကည္ညိဳေတာ္မူသည္ျဖစ္၍ ေရႊေပါက္ေပါက္ ၊ေငြေပါက္ေပါက္၊ ပတၱျမားေပါက္ေပါက္တို႕ျဖင္႔ ပူေဇာ္ ကန္ေတာ႔ျခင္း ။ ပါ ေသာမွဴးမတ္၊ တပ္ေတာ္ အမႈထမ္းတုိ႕သည္လည္း ခ်ေသာ မ်က္လႊာ ဦးေကၡာင္းရိွလ်က္၊ လက္ယွက္၍ ရိွိခိုးကာ မ်ားစြာ ျပဳၾကကုန္သတည္း။ ထိုအခါ ပါေသာ မွဴးမတ္ေက်းကြ်န္တို႕ကို အလ်င္တေဆာ သယ္ယူေစ၍ သံုးေထာင္ ခန္႕ ေပၚရွိေသာ ေစတီေတာ္ကို လႊမ္းျခံဳျပီးလွ်င္ အေတာင္သံုးဆယ္ (၃၀) မွ်ရိွေသာ ေစတီေတာ္ကို တမုဟုတ္ခန္႕ႏွင္႔ အျပီး တည္ေတာ္မူ ၍ ေရႊျပည္ေတာ္က ပါေသာ တနာဠိကဓာတ္ေတာ္မ်ားကို ဌာပနာေတာ္မူသည္။
ေလးကၽြန္းေျမ
ထိုအရပ္ေျခာက္ေထာင္ခန္႕မွ် လံုးပတ္ျပည္႕ျဖဳိးေသာကိုယ္သ႑ာန္ရိွေသာ လူၾကီးေလးေယာက္တို႕ သည္ ေလးကၽြန္းက သု၀ဏၰဘုမၼိေျမကို ဘုရားသရြတ္လုပ္ရန္ သြားေရာက္ သယ္ယူေပးအပ္ပါရေစ၊ ဆို ၍ ထိုသူေလးဦးတို႕သယ္ယူ ပို႕ေရာက္သည္ကား
ေျမသည္လည္း ေဘာဂ၀တီျပည္၌ ရိိွေသာ အရုဏ၀တီေျမႏွင္႔ အလားတူ၏။ အရုဏ၀တီေျမ ဟူတံုသည္ လညး္ ေရႊအဆင္းႏွင္႔ တူသလွ်င္ကတည္း။
ထိုသူေလးဦးတို႕ ေစတီေတာ္အနီးအပါး သယ္ယူပံုထားေသာ ေျမကို ေလးကြ်န္းေျမဟု ေခၚ ေ၀ၚသည္။ အလုိေတာ္ အတိုင္း ျပည္႕စံုေအာင္ နတ္တို႕ ကူညီမစေသာေၾကာင္႔ ထိုေျမပံုထားေသာ ကုန္းကုိ ေရႊျပည္႔စံုကုန္းဟူ၍ ေခၚသည္။ ယခု စကားေရြ႕ေလ်ာ၍ ေရႊျပည္႕စင္ကုန္းဟု တြင္သည္။
စတုမဟာရာဇ္ နတ္မင္းၾကီးေလးပါး
ထိုသို႕ကူညီ၍ ေလးကြ်န္းေျမကို သယ္ယူပို႕ေဆာင္ေသာ နတ္တို႕သည္ အျခားသူ လူစင္စစ္မဟုတ္ ကႆပျမတ္စြာဘုရား၏ သက်ၤစ္ေတာ္ဓာတ္၊ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရား၏ သရီရဓာတ္ေတာ္မ်ားကို ဌာပနာ၍ တည္ထားျပဳလုပ္ေသာ ေစတီထူး ေစတီျမတ္ျဖစ္ေသာေၾကာင္႔ စတုမဟာရာဇ္ နတ္မင္းၾကီး္ ေလးပါး အမွန္ျဖစ္သတည္း ဟု ေရႊႏွလံုးေတာ္ျမတ္ ရည္ရြယ္ေတာ္မူျပီးလွွ်င္ ကပ္ကမၻာျမင္႔ရွည္ တည္ ေစျခင္းငွာ သပိတ္ေမွာက္ အထက္ ၊ေစတီေတာ္ေလးမ်က္ႏွာတြင္--
၁။ အေရွ႕ မ်က္ႏွာ၌-ဓတရ ႒ နတ္မငး္သ႑ာန္၊
၂။ ေတာင္မ်က္ႏွာ၌- ၀ိရူဠက နတ္မင္းသ႑ာန္၊
၃။ အေနာက္မ်က္ႏွာ၌-၀ိရူပကၡ နတ္မင္းသ႑ာန္၊
၄။ ေျမာက္မ်က္ႏွာ၌ -ကုေ၀ရ နတ္မင္းသ႑ာန္၊
ဤနတ္မငး္ၾကီး ေလးပါးတို႕သည္ ေျမမွ ယူဇနာ(၄၂၀၀၀) ေလးေသာင္းႏွစ္ေထာင္ျမင္႔ေသာ စတုမဟာရာဇ္နတ္ တိုင္း၌ အသီးအသီး ေစာင္႔ေရွာက္ေနထုိင္ဘိသကဲ႕သို႕ ပံုသ႑ာန္ မျခား၊ ေစတီေတာ္ျမတ္၏ ထက္ဝက္ႏွင့္ညီမွ်ေသာအရပ္တြင္ ထုလုပ္ တည္ထားသည္။
ျမိဳ႕ေတာ္ပႏၷက္ တည္လုပ္ျခင္း
ျမိဳ႕ေတာ္ပႏၷက္တည္လုပ္ရာေသာ အခမ္းအနား ၊ေဒသရပ္ကြက္မ်ားကို စီမံခင္းက်င္းရမည္၊ အမိန္႕ေတာ္ရိွ၍ အမတ္ၾကီး ပဏိၰစၥ စီမံခင္းက်င္းသည္ကား-
ေရွးေရွးေသာမငး္တို႕ တည္ထားရင္းနိမိတ္၊ အတိတ္ ထင္ျမင္ေအာင္ ၊စီရင္ ေဆာင္ရြက္ ေတာ္္ မူၾကေသာ ၊ ထံုးညီစံက် အတိုင္း၊ ကၽြဲႏြားဆိတ္ ၀က္တို႕ကို အဓိ႒ာန္ ရည္ျပီးလွ်င္ အသီး အသီး ေဘးမဲ့လႊတ္ရာ ေစတီေတာ္ျမတ္ကို သံုးပတ္၊ လက်္ာရစ္ လွည္႕ျပီးလွ်င္ ေစတီေတာ္ မနီးမေ၀းလြန္းေသာ အရပ္၌ တညီတညြတ္၊ ေတာင္သို႕ တူရူ၊ မ်က္ႏွာမူလ်က္၊ ၀ပ္ေနၾကကုန္သည္ ကို ျမင္လွ်င္..... ေစတီေတာ္၏ ဤအရပ္တြင္ နန္းျမိဳ႕တည္ရာ မဂၤလာေအာင္ခ်က္၊ နက္သန္ဘူမိ၊ သီရိေသ႒၊ဘူမဂၢ ျဖစ္သည္။
သု၀ဏၰသာမဇာတ္၌ မိဂသမၼတာ ျမစ္ဆိပ္တြင္သု၀ဏၰသွ်ံမင္းအား ပီဠိယကၡမငး္ ပစ္ခြင္းေသာ ျမားဒဏ္ရာျဖင္႔ သည္းထန္စြာ ပင္ပန္းျခင္းရိွေသာ အခါ အမွတ္မဲ႕ လဲေတာ္မမူမီ၊ မယ္ေတာ္ ခမည္းေတာ္တို႕ ရိွရာအရပ္ကို စဥ္းစား ဆင္ျခင္ေတာ္ မူျပီးမွ ၊ဦးေခါင္း လဲေလ်ာင္းေတာ္မူပါသည္။ တေၾကာင္းလည္း ျမတ္စြာဘုရားတို႕၏ သ႑ာန္ ေရႊ -ေငြ-ေျမ-အုတ္ -ေက်ာက္ သစ္သား အစရိွ သည္တို႕ျဖင္႔ ထုလုပ္ ကိုးကြယ္ၾကသည္မွာ…
၁။အေရွ႕သို႕ ဦးေခါင္းေတာ္မူလွွ်င္ -ရွင္ပင္သာေလ်ာင္း။
၂။အေနာက္သို႕ မူလွ်င္- ရွင္ပင္ေပါင္းလဲ၊
၃။ေတာင္သို႕ မူလွ်င္- ေနရဗန္၊
၄။ေျမာက္သို႕မူလ်ွင္-ပရိနိဗၺာန္၊ ဟူ၍ ေလးမ်က္ႏွာလံုးပင္ မဂၤလာ ဦးေခါင္းမူသင္႔ေၾကာင္း စာေဟာင္း စာတမ္း ရိွပါသည္။ ယင္းသို႕ျဖစ္ေသာေၾကာင္႔- အသွ်င္သခင္မ်ားသည္လည္း ဇာတိေတာ္ ခ်က္ေၾကြ၊ ေအာင္ေျမ ပလႅင္ ၊ေဗာဓိပင္ေရာက္ရာ၊ အပၸရာဇိတ၊ ၀ဇီရာသန၊ မဟာမဇၥ်ိမ၊ဌာနအရင္းျဖစ္ပါသည္ တ ေၾကာင္း။ ခမည္းေတာ္စစ္၊ မယ္ေတာ္ခ်စ္တုိ႕သည္ လည္း အေနာက္အရပ္ ၊ တိုင္းျပည္ ထီးနန္း၊ စံျမန္းစိုး မိုးေတာ္မူလ်က္၊ ျဖစ္ပါသည္။ မိခင္ ဘခင္တို႕အား ရိုေသေလးျမတ္ ၊ေလာကနတ္တစ္ဆူ ျပုေသာသူတို႕သည္ မီးမွာပစ္လညး္ မျခစ္ပါ၊ ေရမွာပစ္လည္း မနစ္ပါ။ ပညာရိွ သူေတာ္ေကာင္းတို႕ မိန္႕ဆိုေဟာင္းစကား၊ ထင္ရွားျဖစ္သည္ ႏွင္႔အညီ ၊ခမည္းေတာ္ျမတ္ ၊ မယ္ေတာ္နတ္တို႕ရိွရာ မဇၥ်ိမေဒသ၊ ပစိၦမာအရပ္ သို႕ ေလ်ာက္ပတ္ေသာ အထူး၊ ျမိဳ႕ဦးသမုတ္၍ ျပဳလုပ္ တည္ေထာင္ရလွ်င္ ၊ေနာင္အဓြန္႕တည္၊ ဘုန္းေတာ္ စည္၍ ၊ သက္ရွည္ ရာေက်ာ္၊ ရိွေတာ္မူမည္ အေၾကာင္း၊ သားေတာ္အစဥ္၊ ေျမးေတာ္အဆက္၊ ျမစ္ေတာ္အညြန္႕၊ အဓြန္႕ရွည္ စြာ၊ သာသနာေတာ္ျဖန္႕မိုး ၍ ၊ သူခိုးဒါးျပ၊ တႏၲ မုဒိမ္း၊စစ္မက္ ျငိမ္းလ်က္၊ ခပ္သိမ္းျပည္သူ ၊ၾကည္ျဖဴ ခ်မ္း ေျမ႔ ရိွၾကမည္ အေၾကာင္း မ်ားႏွင္႔ တင္ေလွ်ာက္လွွ်င္ အားရႏွစ္သက္ေတာ္မူသည္ျဖစ္၍ ပုပၸါးေေစာ၇ဟန္းျဖိဳျပီးေနာက္ သကၠ၇ာဇ္ ၁၉၂ -ခု၊ ကဆုန္လဆန္း ၇ရက္၊ စေနေန႕၊ ေနတစ္ခ်က္တီးအခ်ိန္တြင္-
ေတာင္ေျမာက္ အခ်င္းတာ ၃၀၊ အေရွ႕အေနာက္တာ ၅၀၊ အတြင္းျမိဳ႕ေတာ္သမုတ္သည္။
ျပင္ျမိဳ႕မွာ-အေရွ႕မ်က္ႏွာ တာ၂၅၀၊
ေတာင္မ်က္ႏွာ တာ၃၅၀၊
အေနာက္မ်က္ႏွာ တာ၂၅၀၊
ေျမာက္မ်က္ႏွာ တာ ၃၅၀၊
အေနာက္မ်က္ႏွာအရပ္ကို ျမိဳ႕ဦးသမုတ္၍ အတြင္းျမိဳ႕ ၊အျပင္ျမိဳ႕၊ က်ံဳး၊ ကန္မ်ားကို တစ္ေန႕ ခ်င္းျပီးေအာင္ တည္ေတာ္မူသည္ ။ ျမိဳ႕အုတ္ရိုးအထု ေလးေတာင္၊ အတြင္း ဆင္ေျခဖံုးေျမအထု သံေတာင္(၂၀) ႏွစ္ဆယ္၊ အျမင္႔ (၈)ေတာင္ ၊သကၠရာဇ္ ၁၉၂ခု၊ ကဆုန္လဆန္း ၁၄ရက္ တနင္းလာေန႕၊ ေန ၂ ခ်က္တီးေက်ာ္ ၊၃ေမာင္းခန္႕အခ်ိန္၊ နန္းေတာ္ရာ ေရႊပႏၷက္ သည္း ခ်ရိုက္သည္။
ရတနာတင္းတိမ္ -ေတာင္တြင္းၾကီး
ထိုအခါ ကဒူး လူမ်ိဳးတစ္ေယာက္သည္ တင္းတိမ္ကို ေခါင္းျမီးျခံဳျပီးလွ်င္ ေသရည္ဗူးကို လြယ္ လ်က္ ၊ႏြားနက္တစ္ခုကို စီး၍ နန္းေတာ္ရာ ေရႊပႏၷက္အနီးသို႕ေရာက္လွာေသာေၾကာင္႔၊ ၾတင္းသံ န၀င္း သံေစာင္႔သူတို႕က ဖမ္းဆီးရာ ထိုေယာက်္ား သည္ ေၾကာက္လန္႕တၾကား ျဖစ္သျဖင္႔ ေသရည္ဗူးကို ပစ္ခ်လုိက္သည္ကာလ၊ ေရႊပႏၷက္ေပၚသို႕ က်သျဖင္႔ နန္းေတာ္ရာေျမကို အရက္ရည္ ျဖန္းဘိသကဲ႕သို႕ ေသရည္ဗူးကဲြေလ၏။
ထိုမွတပါးလည္း ေရႊပႏၷက္သည္း ခ်စဥ္၊ ေတာင္အရပ္မွ ၾကယ္တံခြန္ ထြက္သည္။ ဥကၠာက်သည္ ၊ လံုးပတ္ ေလးထြာခန္႕ ပမာဏရိွေသာ ေျမြစပါးၾကီးတစ္ခု သည္၊ တမုဟုတ္ျခင္း ေပၚလာ၍ ေရႊပႏၷက္သည္းကိုပတ္ေခြျပီးလွ်င္ သွ်ဴးလွ်ဴးဟူေသာ အသံ ကို ျမည္လ်က္ေတာင္အရပ္သို႕ ထြက္သြားေလသည္။
ဤသို႕လွ်င္ အရပ္ရပ္ျဖစ္ထြန္းေသာ တိတ္၊ နိမိတ္ ၾတင္းသံ န၀င္းသံမ်ားႏွင္႔ ျမိဳ႕၊က်ံဳး ဘုရားမ်ားးကို တည္ထားျပီးစီးေၾကာင္း ၊ ျပည္မည္ ၊ျမိဳ႕မည္၊ ဘုရားမည္မ်ားကို ဘဲြ႕နာမံေတာ္ မျခည္ရေသးေၾကာင္း။ ျမိဳ႕ေနပံုစံ၊ သဏၰာန္၊ တာကြာမ်ား နွင္႔ ေနာင္ေတာ္ မင္းႏွစ္ပါး ထံ အမတ္ေက်ာ္ကို ေစလြတ္တင္ေလွ်ာက္ေစသည္ ။ေနာင္ေတာ္ မင္းႏွစ္ပါးလည္း ထင္ရွား အတိတ္၊ နိမိတ္ျဖစ္ဟန္ အေရးမ်ားကို ေမးေတာ္မူသည္ျဖစ္၍ ၊ရခိုင္အမတ္ၾကီး ၀ိဒူရ ေက်ာ္ေခါင္ ေလွ်ာက္သည္ကား….
အရွင္မင္းျမတ္ - ညီေတာ္ႏွစ္ပါးတို႕ကို အေရးေပးေတာ္မူ၍ တည္ေထာင္ေစေသာ အခ်က္တြင္ ႏြားနက္ စီးေသာ သူ၌ အရက္ဗူး ကဲြပ်က္၍ ပႏၷက္၏ အေပၚသို႕က်ေရာက္သည္အလုိမွာ- တိုင္းေတာ္ ျပည္ေတာ္၌ ေနကုန္ေသာ သူ တို႕သည္ ေရစာေပါမ်ား ၍ ေသာက္စား ယစ္၀ ေပ်ာ္ျမဴးအံ႕ေသာ အေၾကာင္း ျဖစ္ပါသည္။
တင္းတိမ္ကို ျခံဳလ်က္လာေရာက္သည္ အလိုမွာ တင္းတိမ္၏ သေဘာသည္ ေနပူတံလွ်ပ္၊ မိုးစြတ္ႏွင္း ပက္ ရိွေသာအခါ၊ ကာေသာ္ လည္းေကာင္း ၊မိုးေသာ္ လည္းေကာင္း ၊ျခံဳေသာ္လည္းေကာင္း လံုျခံဳျခင္းကို ရပါသည္။ ယင္းသို႕သာလွ်င္မဟုတ္ေသး- တင္းတိမ္ဟူေသာ အမည္သညာ၊ အကၡရာေခၚေ၀ၚေသာ အလုိ႕၊ျပည္ ေတာ္၌၊ ေနေသာ သူတို႕သည္ လယ္ယာလုပ္ျခင္း၊ ကုန္သြယ္ျခင္း၊ မင္းမီွစိုးကပ္ ျပဳျခင္း စေသာ ဥစၥာ ရွာမီွးျခင္း အရပ္ရပ္တြင္ သိန္း၊ သန္း၊ ကုေဋ ေပါမ်ား ၾကြယ္၀ ၊ ေလာက္ငကံုတြင္ေအာင္၊ မရွာမမီွး၊ သာမည္စိုးစဥ္းရိွလွ်င္ တင္းတိမ္ လြယ္ရာေသာအေၾကာင္းျဖစ္ပါသည္။
ထိုသို႕ေသာ နိမိတ္၊ အတိတ္ လကၡဏာ၊ ျမတ္မြန္ရာသည္ကို အေၾကာင္းျပဳသျဖင္႔၊ ေရႊျပည္ေတာ္ကို ရတနာတင္းတိမ္ဟု၊ သမုတ္ေတာ္မူရလွ်င္၊ ေနပူတံလွ်ပ္၊ မိုးစြတ္ႏွင္းပက္ႏွင့္တူေသာ ရန္သူတပါးတို႕ကိုနိုင္ရာ။ ေကာင္းစြာ လံုျခံဳအံ႔ေသာ အေၾကာင္း ျဖစ္ပါသည္။
ေရႊဘံု ေရႊနန္း တည္ေတာ္မူေသာ အရပ္ေဒသ ပံုစံတြင္လညး္-
အရွ႕ကား- မငး္၀ံ ရိုးမေတာင္။
ေတာင္ကား- ေတာင္ညိဳ-မင္းျပင္ေတာင္၊
အေနာက္ကား-ခိုေတာင္၊
ေျမာက္ကား- ပုပၸါးေတာင္ေျခ၊
ဤသို႕လွ်င္ ရာဇျဂိဳဟ္ျပည္ၾကီး ကဲ႕သို႕ ၊ညိဳ႕ညိဳ႕မိႈင္းမိႈင္း တံတိုင္းသဖြယ္ ေတာင္ပတ္လည္ရစ္သြယ္ လ်က္၊ လယ္ပယ္ ခ်ိဳင္႔၀ွမ္း ၊ ပူခ်မ္းမ်ွတ ၊မိုးက်ေရလာ။ ဆင္စာ ျမင္းစာ ေပါမ်ားရာခပင္း၊ တြင္း၏သဏၰာန္၊ ရိွေလ သည္႕ အဟန္ေၾကာင္႔ ျမိဳ႕ေတာ္ ကို ေတာင္တြင္းၾကီး ဟု သမုတ္ေတာ္မူရလွ်င္ ျပည္သူခ်မ္းသာ၍ သာသနာစည္ ပင္၊ လူရွင္ေပ်ာ္ပါး အစားအေသာက္ ေတာင္ကဲ႕သို႕ေမာက္အံ႔ေသာ၊ အေၾကာင္း ျဖစ္ပါသည္။
ေရႊပႏၷက္သည္းကို စပါးၾကီး ပတ္ေခြသည္အလုိမွာ- စပါးၾကီးေျမြတို႕သေဘာသည္၊ အျခားေသာေျမြတို႕ ကဲ႕သို႕ အစာအဟာရတို႕ကို၊ လွည္႔ပတ္သြားလာ၊ ရွာစားေသာအေလ႔မရိွပါ။ မိမိခ်က္ၾကိဳး ျငိလွ်င္ ၊အနီးအပါး၌ရိွ ေသာ သမင္ ဒရယ္၊ ယုန္ငယ္ကဲြ်ႏြား အစရိွေသာသတၲ၀ါတို႕သည္ အျခားတပါးသို႕ ထြက္သြားျခင္းငွာမစြမ္းနိုင္ပါ။ စြမ္းေရာက္ သေရြ႕ပင္ ေျပး သြားျငားေသာ္လည္း ၊ စပါးၾကီးေျမြရိွရာ၊ အဖန္တလဲလဲ ေရာက္လွာရဘိသကဲ႕သို႕ အစာအဟာရတို႕ကို လွည္႔ပတ္သြားလာ ရွာစားျခင္း အေလ႔မရိွ။
ယခု တည္ေထာင္ေတာ္မူေသာ ေရႊျပည္ေတာ္ သည္လည္း အ၀တ္အစား စပါးဆန္ေရ ေရႊေငြ ဥစၥာ၊ ရတနာတို႕ျဖင္႔၊ လြယ္လင္႔တကူ ၊ ရွာယူေပါမ်ားျခင္း ရိွမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင္႔ ဆင္းရဲသား ကြ်န္ေတာ္ မ်ိဳးတို႕ ၾကက္ပ်ံမက် ၊ျပည္႕၀ ခ်မ္းသာ၍ အိမ္ေျခလူေနအမ်ား၊ တိုးပြားၾကီးက်ယ္ရန္ရိွပါသည္။ ဤျပည္ျမိဳ႕မွ -အျခား ေသာတိုင္းျပည္ျမိဳ႕မ်ားသို႕ ထြက္သြား ေျပာင္းေရႊ႕ ရိွေသာ သူတို႕သည္လညး္ အရွည္ေလးျမင္႔၊ ႏႊဲဖင္႔၍ မေနနိုင္ပါ။ စပါးၾကီးေျမြခ်က္ၾကိဳးကို တိုးမိိေသာ သတၲ၀ါကဲ႕သို႕ ၊ ျပည္ေတာ္ တိုင္းေတာ္သို႕သာ ၊ အလ်င္တေဆာ ျပန္ေရာက္ ေနထုိင္ရေသာအေၾကာင္းျဖစ္ပါသည္။
ထိုစပါးၾကီးေျမြ သွ်ဴးသွ်ဴး ဟူေသာအသံကို ျမည္လ်က္၊ ထြက္သြားေလသည္႔အလုိ႕မွာ- သီဟိုဋ္ကြ်န္း သားတို႕ဘာသာ သွ်ဴးသွ်ဴးဟူေသာ စကားကို မဂဓရဇတိုင္းသားတို႕ဘာသာ သုသုဟူေသာ အကၡရာကိုရပါသည္။ ထုိသုသု ဟူေသာ စကား ကို ျမန္မာဘာသာျပန္ဆိုလွ်င္ ေကာင္း၏၊ ေကာင္း၏ ဟုဆိုေသာ ေကာင္းခ်ီးေပး ျခင္းအနက္ကို ရသည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင္႔ တိုင္းျပည္ ထီးနန္း ၊ တည္ေထာင္သည္ကို သမာေဒ၀စေသာ နတ္ကာင္း နတ္ျမတ္ တို႕ ေကာင္းခ်ီး ေပး ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ထိုစပါးၾကီးေျမြ ေတာင္အရပ္သို႕ ထြက္သြားသည္ အလုိမွာ- ဒကၡဏ ဒိသာ ေတာင္မ်က္ႏွာကို အယူ ေတာ္ မရိွသင္ ႔ ။ ေျမၾကီး ေမာက္မိုေသာေတာင္ ကို ယူရပါမည္။ ျမန္မာဘာသာ ေတာင္ကို ရွန္းကဒူး လူမိ်ဳးတို႕ ဘာသာ၊ လြယ္ ဟူ၍ေခၚပါသည္။ တိုင္းေတာ္ျပည္ေတာ္ကို ရန္သူတပါး၊င္႔ယွက္ျငားေသာ္လည္း၊ လြယ္လင္႔ တကူ၊ ေအာင္ျမင္ေတာ္မူအံ႔ေသာ အေၾကာင္းျဖစ္ပါသည္။ ဤသို႕လ်ွင္အရပ္ရပ္သို႕ က်န္းဂန္၊ ထံုးစံပေ၀ဏီနည္း မွီစံက်၊ စကားမ်ားႏွင္႔ ေလွ်ာက္ထားလ်ွင္၊ အလြန္အား ရ ႏွစ္သက္ေတာ္မူသည္ျဖစ္၍-
ျပည္ေတာ္ကို- ရတနာတင္းတိမ္၊
ျမိဳ႕ေတာ္ကို- ေတာင္တြင္းၾကီးျမိဳ႕၊
` သမုတ္၍၊ ကမၺည္းေမာ္ကြန္းတိုင္ စိုက္မွတ္ရမည္အေၾကာင္းမ်ားႏွင္႔ ညီေတာ္ႏွစ္ပါးထံ မိိန္႕ေတာ္ျပန္ဆို သည္။ ထိုမွတပါး အမတ္ၾကီး ၀ိဒူရ ေက်ာ္ေခါင္ ထပ္မံေလွ်ာက္ဆိုျပန္သည္ကား…. ဘုန္းေတာ္ အလြန္ၾကီးလွ ေသာ အရွင္မင္းျမတ္၊ - သံုးလူ႕အထြဋ္၊ သဗၺညဳ ျမတ္စြာဘုရားသည္၊ ၁၆၀ါေျမာက္၊ အာဠ၀ီဘီလူးကို ထူးျမတ္ေသာတရားျဖင္႔ ေဟာၾကားဆံုးမေတာ္မူ စဥ္- ဘီလူးစာ ပို႕ေရာက္ေသာ အာဠာ၀ကရြာစားမင္း၏သားကို ဘုရားျမတ္စြာ ေတာင္းယူ၍အတူ ေနာက္ပါေခၚ ျပီးလွ်င္၊ လြန္ေလျပီးေသာဘ၀၊ ခိုမင္းအစစ္ ျဖစ္ေတာ္မူဘူးေသာ၊ ခိုေတာင္သို႕ ေ၀ေဏယ်သတၱ၀ါကုိ ေဒသနာ ေရေအး ၊ တိုက္ေကြ်းေတာ္ မူမည္၊ ေဒသစာရီ၊ ၾကြခ်ီဆိုက္ေရာက္သည္႕ ကာလ၊ ေမ်ာက္ညီေနာင္ ေလး ခုတို႕သည္၊ သဒၵါတရား လြန္ၾကီးမား၍၊ ဘုရားျမတ္စြာ ကို ၊ သရက္သီးေလးလံုး ကပ္လွဴၾကျပီးလွ်င္၊ ထိုသရက္ေစ႔ ကိုလည္း ၊ ေျမတြင္ တေပါင္းတည္း ျမွပ္ႏွံေလသည္ ။
ထိုအေၾကာင္းကို ဘုရားေရႊဥာဏ္ေတာ္ျဖင္႔ ျမင္ေတာ္မူ၍ ဤသရက္သီး ေလးလံုး ကပ္လွဴေသာ ေမ်ာက္ညီေလးခု တို႕သည္ ေနာင္လာလတၲံ႕ေသာအဓြန္႕ကာလ၌ ဤခိုေတာင္မွ၊ အေရွ႕တူရူအရပ္တြင္ မင္းျမတ္ ညီေနာင္ ေလးဦးျဖစ္၍ တိုင္းျပည္ထီးနန္းတည္ေထာင္ျပဳစုမည္။ သရက္ေလးေစ႔ကို တေပါငး္တည္း ျမွပ္ႏွံေသာအ လိုမွာ- ထိုျပည္မွ ဆင္းသက္လွာေသာ ေခ်ာင္းေျမာင္းတို႕သည္ တေပါင္းတည္းတစည္းတည္း ျဖစ္၍ ဤခုိေတာင္ကို ထြင္းေဖာက္ ျပီးလွ်င္ ဧရာ၀တီျမစ္သို႕ပတ္ရစ္ ဆင္းသြားအံ႔ေသာ အေၾကာင္း ျဖစ္သည္။
ေလးခုေသာ သရက္ေစ႔လည္း တေပါင္းတည္းေသာ သရက္ေလးပင္ အထင္အ၇ွား ေပါက္၍ ေမ်ာက္အ ေပါင္းအား စားေသာက္ မွီခိုစရာမ်ားစြာ ျဖစ္အံ႔သည္ဟု ဗ်ာဒိတ္ေတာ္စကား မိန္႕ၾကားေတာ္မူဘူးသည္နွင္႔ အညီ ထို သို႕ေသာ ေခ်ာင္းငယ္ ေျမာင္းငယ္ တို႕မွ စီးေသာ ေရသည္၊ တေရာ တယွက္တည္းေပါင္း၍ ခိုေတာင္ဟူေသာ ေတာင္ကို ထြင္းေဖာက္၍သြားေၾကာင္း။ တေရာတယွက္တည္းေသာ သရက္ၾကီးေလးပင္တို႕သည္ အထင္အရွား ေပါက္ေရာက္ရိွသည္ အလိုကို ေထာက္ေသာ္ ဗ်ာဒိတ္စကား မိန္႕ၾကားေတာ္မူေသာ ေမ်ာက္ညီေလးဦးတို႕သည္ အသွ်င္မင္းျမတ္တို႕ပင္ ျဖစ္ ေတာ႔သည္ ။" ဟု ေလွ်ာက္ထားလွ်င္- မိဖုရား ႏုမလႅာကို ေခၚေတာ္မူ၍ အမိန္႕ေတာ္ရိွသည္ကား ခမည္းေတာ္ဒါြရာ၀တီမင္းက ထည္႕အပ္ေတာ္မူလုိက္ေသာ ဤ အမတ္ၾကီး ၀ိဒူရေက်ာ္ေခါင္ သည္ မင္းေရး မငး္ရာ၌သာ လိမၼာ ျပြမ္းတီးသူမဟုတ္ ေလာကုတၲရာ တရား၌လည္း ငါ႕အား ညႊန္ျပ၊ အတိတ္က စကားကို လည္း မွတ္သားေလာက္ေအာင္၊ တေဘာင္ သိုက္ထြက္ႏွင္႔ စဥ္ဆက္ ေဟာေျပာနိုင္သူ ျဖစ္ေပသည္ဟု အမွတ္ထား၍ ၾကီးက်ယ္ေသာ ေနရာထူးကို ေပးသနား ေတာ္မူသည္။ ဒါြရာ၀တီ စံေနရာအရပ္ကိုလည္း ဦးသံုးၾကိမ္ခ်၍ ကန္ေတာ႔ျပီးလွ်င္ မိဖု၇ား ႏုမလႅာကို ေရႊခ်ိန္ ပိႆာ တစ္ရာေကာင္းခ်ီးေပးေတာ္မူသည္။
သတိုးတန္း
ထိုကခ်ီလာရာ သားတိုးသမားျဖစ္ေသာ မုဆိုးတို႕ အမဲဟင္းလ်ာ ဆက္၍ ရဲဘက္ေတာ္အမ်ား စားသံုးရံု မက ၊ေလာက္င ပိုမိုရိွေသာေၾကာင္႔ အသီးအသီး တန္းၾကီးတန္းငယ္တို႕ႏွင္႔ အံ႔ၾသဘြယ္လွန္းထားၾကသည္ကို ျမင္လွ်င္ ၾကည္ရႊင္ႏွစ္သက္ေတာ္ မူေသာ စခန္းျဖစ္၍ သားတိုးတန္းသမုတ္ေတာ္မူျပီးလွ်င္ အမတ္ငစံလွကို ေက်းရြာျပဳစု တည္ထားေပးအပ္ေတာ္ မူခဲ႔သည္။
ထိုကခ်ီလာရာ မဂၤလာတဲနန္းတစ္ေဆာင္သို႕ေရာက္ေတာ္မူျပန္လွ်င္ သဘင္ၾကီးစြာခံ၍ သံုးရက္စံေနေတာ္ မူသည္၊ ထိုအရပ္တြင္ ၾကည္လင္ႏွစ္သက္ မခြါရက္ေအာင္၊ သံုးရက္လံုးလံုး စံေနေသာ ကုန္းျဖစ္၍ ညီေနာင္ ကုန္းဟု သမုတ္ေတာ္မူသည္။
မငး္ၾကည္႕ေယာင္
ထိုအရပ္က ၾကည္႕ေမွ်ာ္ေတာ္မူလွ်င္ စိမ္းညိဳသာယာ၊ ေရလာ ေရဆင္း ၀ိုက္ကြင္းနယ္ပယ္၊ အံ႔ဘြယ္ ထူးဆန္း ေတာပန္း ေတာင္ပန္း ၊ ျပိဳးတျပြမ္း ရိွသည္ကို ျမင္ေတာ္မူ၍ ‘’ညီေတာ္တို႕ တည္ေသာ တုိင္းျပည္သည္၊ ဤ အရပ္ ထက္ပင္ သာလြန္သေလာ‘’ ဟုေျပာဆိုေယာင္ယမ္းရိွေသာအရပ္ကို မင္းၾကည္႕ေယာင္ သမုတ္၍ အမတ္ ေက်ာ္ ကို ေက်းရြာ တည္ထားေပးအပ္ေတာ္ မူခဲ႔သည္။
ဆီးခ်ိဳစရပ္
ဤသို႕လွ်င္ ညီေနာင္ႏွစ္ပါးတုိ႕၊ ထိုအရပ္က ခ်ီလာရာ ညီေတာ္အငယ္ျဖစ္ေသာ မင္းေနာင္ မင္းနဂါးတို႕သည္ လက္ေဆာင္ ပ႑ာ အမ်ားႏွင္႔ ေနာင္ေတာ္ မင္းႏွစ္ပါးကို ဆီး၍ၾကိဳေတာ္မူၾကသည္။ ထိုၾကိဳေသာအရပ္တြင္ ဇရပ္ ၾကီးမားစြာ ေဆာက္လုပ္ ထားသည္။ ထိုဇရပ္ကို ဆီးၾကိဳစရပ္ ဟု သမုတ္ေတာ္မူသည္။ စကားေရြ႕ေလ်ာ၍ ကဏၰဇ ဒုတိယ အကၡရာ ‘’ခ’’ကို ‘’ယ’’ပင္႔၍ ဆီးခ်ိဳ ဟုေရးမွတ္ ေခၚေ၀ၚၾကသည္။
ေရႊအိုးရတံခါး
ယင္းကခ်ီလာ၍ ေရႊျမိဳ႕ေတာ္သို႕ ဆိုက္ေရာက္ေသာ ကာလ လက်္ာရစ္လည္႕၍ ၾကည္႕ရႈေတာ္မူျပီး လ်ွင္ ေျမာက္တံခါးက ၀င္ေတာ္မူရာ ေရႊနီအခ်ိန္ ငါးပိႆႏွင္႔ ေရႊအိုးတစ္လံုး ရေတာ္မူသည္ ယင္းသည္႕တံခါး ကို ေရႊအိုးရတံခါး ဟုသမုတ္ေတာ္မူသည္။ ယင္းကမွ ေစတီေတာ္ျမတ္ကို အဖူးအေျမာ္ပူေဇာ္ကန္ေတာ႔ ၀င္ေတာ္မူျပီးလ်ွင္ ေရႊနန္းေတာ္သို႕ ဆိုက္ ေရာက္ေတာ္မူေသာကာလ၊ ညီေတာ္ႏွစ္ပါးကို အားရနွစ္သက္ေတာ္မူလွေသာေၾကာင္႔ ဘဲြ႕အမည္၊ အခမ္းအနား အစီးအနငး္၊ စားေက်းျမိဳ႕ရြာမ်ားကို အထူးသျဖင္႔ ၾကီးက်ယ္စြာ ေပးသနားေတာ္မူသည္။ အမတ္ၾကီးပဏိၰစၥ၊ ၀ိဒူရ ေက်ာ္ေခါင္ကိုလည္း -မဟာ၀ိဒူရေက်ာ္ေခါင္ အသီးအသီးမွဴးမတ္ ေက်းကြ်န္မ်ားကိုလည္း ရည္သြားရိွသည္အ ေလ်ာက္ ခ်ီးေျမာက္သူေကာင္းျပဳေတာ္မူသည္။
ေရႊအင္းေတာင္
ထိုမွတပါးလည္း ေစတီေတာ္ကို ဘဲြ႕နာမည္ခ်ည္ရန္ အမိန္႕ေတာ္ရိိွ၍ အမတ္ၾကီးနွစ္ဦးတို႕ညိွႏႈိင္း တိုင္ ပင္ စီရင္ ျပဳလုပ္ၾကသည္ ကား..... .. ယခု တည္ထားေတာ္မူေသာ ေစတီသည္ အင္း၏ အလယ္ ေတာင္ငယ္တစ္ ခုေပၚတြင္ တည္ေတာ္မူသည္တရပ္ … ထိုေစတီေတာ္ေျမာက္ မနီးမေ၀းလြန္းေသာ အရပ္တြင္ ထင္ရွားေသာ အင္းၾကီးတစ္ခုရိွသည္။ ထုိအင္း၏ ေတာင္တည္႕မတ္ရာတြင္ တည္ထားေတာ္မူေသာ ေစတီျဖစ္သည္တရပ္၊ ေစတီေတာ္ျမတ္ကို ေတြ႕ရိွရင္း ဌာန သည္လည္း ေရႊၾကာအငး္၏ အလယ္ ေတာင္ငယ္တစ္ခုအေပၚ တြင္ အေက်ာ္အေစာ လတ္တေလာ ေတြ႕ရိွ တည္ထားေတာ္မူသည္ တရပ္၊ ဤသို႕ေသာ အေၾကာင္းႏွစ္ရပ္၊ တ ေပါင္းတည္း ထပ္မိၾကသည္ ျဖစ္၍ " ေရႊအင္းေတာင္ ျမတ္စြာဘုရား" ဟု သမုတ္ေတာ္မူသည္။
` အတြင္းစည္းခံုေတာ္
ထိုမွတပါးလည္း ညခ်မ္းေသာအခါ မင္း၊ မွဴးမတ္ပရိသတ္တို႕ အရပ္ရပ္ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ရန္ မ်ားကို တိုင္ပင္စည္းေ၀း ရိွေနစဥ္၊ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကို ဌာပနာတိုက္ မသြင္းမီ ဆင္ေတာ္က ယူေဆာင္ ၍ တန္ေဆာင္းျပသာဒ္ထြင္ ထား ေသာအရပ္၌ ဓာတ္ေတာ္ ၇ ဆူသည္ ေရာင္ျခည္ေတာ္ ၆ ပါးတို႕ တြင္ ျပဳိးျပိဳးျပက္ေသာ အေရာင္ေတာ္ကို ထင္ရွားေစလ်က္ တက္တံု သက္တံု ရိွသည္ကို ဖူးေျမာ္ၾကရ သျဖင္႔ အဓိဌာန္ျပဳလုပ္ ပင္႔ယူျပီးလ်ွင္ ထုိေဒသအရပ္တြင္ စည္းခံုတစ္ဆူ တည္ေတာ္မူ၍ ဌာပနာရ သည္။ ယင္းစည္းခံုေတာ္သည္၊ နန္းျမိဳ႕အတြင္း က်ေရာက္သည္ ျဖစ္၍ အတြင္းစည္းခံုေတာ္ဟု က မၺည္းေမာ္ကြန္း စိုက္မွတ္ သမုတ္ေတာ္မူသည္။
ျမိဳ႕တံခါးၾကီး ၁၀-ဌာန
ထုိမွတပါးလည္း-
ျမိဳ႕ေတာ္အေရွ႕မ်က္ႏွာ-
၁။ ေျမာက္တံခါးကို-ေမာင္းတိုင္တံခါး၊
၂။ ၎ေတာင္တံခါးကို-စြယ္ၾကိဳတံခါး၊
၎ျပင္ေတာင္မ်က္ႏွာ-
၁။အေရွ႕တံခါးးကို-တိမ္ေတာင္တံခါး၊
၂။ ၎အေနာက္တံခါးကို-ဆင္ေ၀ွ႕တံခါး၊
၃။ ၎အေနာက္တံခါးကို-ေပါက္နက္တံခါး၊
အေနာက္မ်က္ႏွာ-
၁။ေတာင္တံခါးကို-ကူၾကီးတံခါး၊
၂။ ၎ေျမာက္ဘက္တံခါး-လြန္လွည္႕တံခါး၊
ေျမာက္မ်က္ႏွာ-
၁။အေနာက္တံခါးကို-ျပည္႕ရွင္မင္း၀င္ရာ ေ၇ႊအိုးရေသာေၾကာင္႔-ေရႊအိုးရတံခါး၊
၂။၎အေရွ႕ မသာတံခါးကို-မင္းကန္တံခါး
၃။၎အေရွ႕တံခါးကို-အသည္တံခါး၊ ဟူ၍အသီး အသီး ေမာ္ကြန္း ကမၺည္းစိုက္မွတ္ေတာ္မူသည္။
ဘိသိက္ခံ၍ ျမိဳ႕နန္းသိမ္းျခင္း
၎ေန႔ မိဖုရားၾကီးႏုမလႅာႏွင္႔ မုဒၶါဘိေသက ဘိသိက္ကို ခံေတာ္မူ၍ ေရသဘင္ကစားေလာက္ ေအာင္ ျမိဳ႕အေရွ႕ေျမာက္တြင္ ၾကီးက်ယ္လွေသာ ကန္ေတာ္ကိုတူးလုပ္ တက္ဆည္ေတာ္မူသည္၊ ထိုကန္ေတာ္အတါင္း ဥတိႏၷနတ္စင္ကိုလည္း တပင္တိုင္ လည္ေပၚေဆာက္၍ တင္ၾကား ပသေတာ္မူသည္။
ျမိဳ႕အေရွ႕ ေျမာက္မ်က္ႏွာတြင္ ဆင္က်ံဳးကို အုဌ္နရပေတ အေသအခ်ာမ်ားႏွင္႔ တူးလုပ္ေတာ္မူ သည္။
ညီေတာ္မငး္ေနာင္ကိုလည္း အိမ္ေရွ႕မင္းတို႕ အစီး အနင္း အေဆာင္အရြက္မ်ားႏွင္႔ နန္းေတာ္ အေနာက္ေျမာက္ဖ်ားတြင္ အိမ္ေတာ္ေဆာက္လုပ္ေပးအပ္ေတာ္မူသည္။
ျမိဳ႕ေျမာက္မ်က္ႏွာ-က်ဳံး ၂-တန္၊
ျမိဳ႕အေနာက္မ်က္ႏွာ-က်ံဳး ၂-တန္။
ကန္တူးညီေနာင္
ျမိဳ႕အေရွ႕-ကြ်ဲျဖဴကန္၊ အင္ပင္ကန္၊ ကန္လွ။
ျမိဳ႕ေတာင္-အရိုင္ကန္၊ အင္ၾကင္းတိုင္ကန္၊ ၾကာခတ္ကန္။
ကန္ၾကီးတြင္-
ျမိဳ႕အေနာက္-၀က္ခ်ဥ္းကန္၊ ဆီးျဖဴကန္။
ျမိဳ႕ေျမာက္-ခင္တဲကန္၊ ဥာဏ္ကန္၊ ၾကာနီကန္။
ျမိဳ႕အေရွ႕ေတာင္-ကုလားကန္။ သည္ကန္မ်ားကိုလည္း ကြ်ဲႏြား တိရစာၦန္တို႕မွီတင္းေလာက္ေအာင္ ဆည္ဖို႕ လုပ္ေဆာင္ေတာ္မူသည္။ ယငး္သို႕ေသာ အေၾကာင္းျဖင္႔ ထိုမင္းညီေနာင္ေလးပါးကို ကန္တူး ညီေနာင္ဟူ၍လည္း ေခၚေ၀ၚၾကသည္။
အရံျမိဳ႕မ်ား
၁-လုင္ျမိဳ႕-ေနလုင္အမတ္ကို ျမိဳ႕ေျမာက္၊ ငါးတိုင္ကြာအရပ္တြင္ ခံျမိဳ႕တည္လုပ္ေစ၍ ဗိုလ္၅၀၀ ႏွင္႔ေန ထိုင္ေစသည္။ ထိုျမိဳ႕ကို လုင္ျမိဳ႕ဟု သမုတ္ေတာ္မူသည္။
၂-စစ္တားျမိဳ႕- ျမိဳ႕ေတာင္ခရီးငါးတုိင္ကြာတြင္ အမတ္ငမည္းေထြးကို ခံျမိဳ႕တည္လုပ္ေစ၍ ဗိုလ္ ၅၀၀ ႏွင္႕ေနထုိင္ေစသည္၊ ထိုျမိဳ႕ကို စစ္တားျမိဳ႕ဟု သမုတ္ေတာ္မူသည္။
၃-ငမင္ျမိဳ႕- ျမိဳ႕အေရွ႕ ငါးတုိင္ကြာတြင္ အမတ္ ငေသာ္တာကို ဗိုလ္ ၅၀၀ ႏွင့္ ခံျမိဳ႕တည္ထားေနထိုင္ေစ သည္။ ထိုျမိဳ႕ကို ေရႊသမင္ျမိဳ႕ဟု သမုတ္ေတာ္မူသည္။
၄-ဒု႒ပုရျမိဳ႕-ျမိဳ႕အေနာက္ ငါးတိုင္ကြာတြင္ ဗိႆႏိုးျမိဳ႕ေဟာင္းကို ဒု႒ပုရျမိဳ႕ သမုတ္၍ အမတ္ ငေ၀ကို ဗိုလ္ ၅၀၀ ႏွင္႔ ေနထိုင္ေစသည္။
၅-နတ္ေမာက္ျမိဳ႕- နတ္ေမာက္ျမိဳ႕မွာ ဘေထြးေတာ္နႏၵေက်ာ္ထင္ကို အစားကံေကြ်းခံ ေပးသနားေတာ္ မူသည္။
၆-ပဌနဂိုရ္ျမိဳ႕- ပဌနဂိုရ္ျမိဳ႕မွာ အမတ္ ငေစာကို အစားကံ ေကြ်းခံ ေပးသနားေတာ္မူသည္။
၇- ေတာင္ခြင္ျမိဳ႕ -ေတာင္ခြင္ျမိဳ႕မွာ ညီေတာ္မငး္ေနာင္ကို အစားကံေကြ်းခံ ေပးသနားေတာ္မူသည္။
ေရႊေရာင္ေတာ္ဘုရား
တရံေရာအခါ ေရႊအင္းေတာင္ ျမတ္စြာဘုရားမွ ေရာင္ျခည္ေတာ္တို႕သည္ လွ်ပ္စစ္ႏြယ္ကဲ႕သို႕ ေသာ အေရာင္ ကို ထင္ေစလ်က္ ေဒသစာရီ ၾကြေတာ္မူျခင္း၊ အေနာက္ေျမာက္ အရပ္မွ ေရာင္ျခည္ ေတာ္ တို႕ သည္ ေရႊအငး္ေတာင္ျမတ္စြာဘုရား သို႕ေဒသစာရီ ၾကြေရာက္ ကိန္း၀ပ္ေတာ္မူျခင္း။
ဤသို႕လ်ွင္ အထူးတဆန္း၊ အံ႔မခန္းမ်ွ ကူးသန္းမ်ားျပားျခင္း ရိွသည္ကို မွဴးမတ္အေပါင္း ျခံရံ လ်က္ မင္းၾကီးမင္းေျပာင္ ထြက္ေတာ္မူ၍ ၾကည္႕ရႈရွာေဖြရာ ဗႆနိုးျမိဳ႕အေရွ႕တြင္ ဥာဏ္ေတာ္အ ေတာင္ ၂၀ ခန္႕ မွ် ေပၚ ရိွေသာ ေစတီေတာ္ တစ္ဆူ ေတြ႕ ရိွသည္ကို ျခံဳျမက္ပိတ္ေပါင္း သုဓ္သင္ေစျပီး လ်ွင္ ေရႊေပါက္ေပါက္၊ ေငြေပါက္ေပါက္၊ ပတၱျမားေပါက္ေပါက္တုိ႕ျဖင္႔ ပူေဇာ္ကန္ေတာ႔စဥ္ ဓာတ္ေတာ္ ေမြေတာ္အေပါင္းသည္ ျပိဳးျပိဳးျပက္ တခဲနက္ေသာ အေရာင္ကို ထြန္းလင္းေစလ်က္ တက္တံု သက္တံု မီးက်ီးပံုကဲ႔သို႕ အစံုေသာ ျပာဋိဟာကို ဗိုလ္ပါ မွဴးမတ္ႏွင္႔တကြ ဖူးျမင္ၾကရလ်ွင္ အလြန္ႏွစ္သက္ ၾကည္ညိဳဘြယ္ ရိွလွေသာေၾကာင္႔ မင္းၾကီးႏွင္႔ မိဖုရားမွဴးမတ္တို႕သည္ အုဌ္ န၇ပေတမ်ားကို ကိုယ္စီေ၀ငွ တာခံၾကျပီးလွ်င္ သုေဘာဂေစတီေတာ္ကဲ႕သို႕ ထပ္မံတည္ထား ကိုးကြယ္ေတာ္မူသည္။
ေရႊေရာင္ေတာ္ေက်ာက္စာ
အနီးအပါး ၇ွာေဖြၾကရာလည္း ေက်ာက္စာေမာ္ကြန္းေတြ႕ရိွသည္။ ေက်ာက္စာကား-
"ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံယူေတာ္မူျပီးေနာက္ သာသနာသကၠရာင္ ၁၀၁ ခုတြင္၊ မဟာ သမၻ၀ဘီလူးမရင္ႏွစ္၊ သမီးခ်စ္ လွ ကလ်ာ ၊ မိဖုရား မယ္ပန္ထြာသည္၊ ၀ဇိရာ၀ုဓ္ ၊ရာဇု တၱမ၊၀တိ ံ သဦးကိုင္၊ ကသစ္ပိုင္က၊ သံုးဆိုင္လံုနတ္၊ ေမြေတာ္ဓာတ္ေတာ္ကို၊ ကပ္က မာၻျမင္႔ရွည္၊ ထြန္းလင္းတည္ေအာင္၊ သာၾကည္ေပးမ၊ ကိုယ္ေတာ္တုိင္ ညႊန္ျပေသာ၊ ဘုရားအေလာင္း၊ ၾကက္ျဖဴေကာင္းေပ်ာ္ရာ၊ ေစတီေတာ္ဌာပနာ၍၊ ရတနာဆယ္ပါး၊ မြမ္းမံထားသည္ ဘုရား……ေရႊေရာင္ေတာ္။ "
ဟုေက်ာက္စာ ကမၺည္းေတြ႕ရိွသည္။ ယင္းေသာအခါ မင္းမွဴးမတ္တို႕သည္ သဒၵါတရား ပြားမ်ားဆကဲ၊ မေရာင္႔ရဲနိုင္သည္ ျဖစ္၍ ၁၅ ရက္ပတ္လံုး၊ ပဲြလမ္းက်င္းပ၊ လွဴဒါန္းပူေဇာ္ ၾကျပီးမွ ေနျပည္ေတာ္ ေတာင္တြင္းၾကီးျမိဳ႕သို႕ ျပန္လည္ေေတာ္မူသည္။
ရခိုင္ဘုရားၾကီး
တရံေရာအခါ၊ မဟာႏုမလႅာ ရတနာေဒ၀ီအမည္ရိွေသာ မိဖုရားေခါင္ၾကီးသည္၊ မဂၤလာျမိဳ႕ဦး ျမိဳ႕ထိပ္တြင္ ဓည၀တီပါ အမႈထမ္းတို႕ႏွင္႔၊ ရႊင္လန္းၾကည္ျဖဴ ကူညီလုပ္ေဆာင္ေစျပီးလွ်င္၊ ကိုယ္စား ေတာ္စား၊ ရုပ္ပြားေစတီေတာ္တစ္ဆူ၊ တည္ထား ကိုးကြယ္ရပါမည္ အေၾကာင္းႏွင္႔ တင္ေလ်ွာက္လ်ွင္..
ေငြစင္ပိႆာ (၁၀၀၀)၊ ထုတ္ေပးသနားေတာ္မူ၍ ဓည၀တီနိုင္ငံေတာ္ ပါရင္းျဖစ္ေသာ အမႈ ထမ္းလူ(၁၀၀၀)တို႕ကို အ၀တ္အစား၊ စပါးဆန္ေရ၊ ေရႊ ေငြ ဟူသမွ် မေတာင္႔မတ၊ မေၾကာင္႔မၾက ရေအာင္ ေ၀ငွ ေပးကမ္း၊ အားရ ႏွစ္သက္ မတြက္မခ်က္ မငဲ႕ကြက္ဘဲ အလကၠဒူပ၊ ၀ိဒူရအမတ္ကို ၾကီး ၾကပ္ လုပ္ေဆာင္ေစရာ….
ဘိနပ္၀န္း သံေတင္(၅၀၀) ငါးရာ ဥာဏ္ေတာ္အျမင္ သံေတာင္(၁၃၆) တစ္ရာသံုးဆယ္႔ေျခာက္ေတာင္ရိွေသာ စည္းခံုေတာ္ကို တစ္လ ျခင္းနွင္႔ ျပီးစီး တည္လုပ္ေတာ္မူသည္။ ဌာပနာတုိက္မွာ ျပည္႕ရွင္မင္း ကိုယ္ေလးေရႊ မိဖု၇ားၾကီး ကိုယ္ေလးေရႊမ်ားကို ပဌမ မဟာေဗာဓိမွစ၍ ရာဇာယတန လင္းလြန္းပင္ရင္း၌ သီတင္းသံုးေတာ္မူ ေသာ အဟန္ သဏၰာန္ျပီသေအာင္ ရုပ္ရွင္ေတာ္ သြန္းလုပ္၍
ပထမ ပစၥယာ-ျခေသၤ႔ရုပ္ (၁၀၀)
ဒုတိယ ပစၥယာ-ပန္းသြတ္ ေညာင္ေရအိုး(၁၀၀)
တတိယ ပစၥယာ-ေစတီေတာ္ (၇၀)
မုခ္ေထာက္ေလွကား နရား မကာရ္း၊ လက္ယမ္း နတ္ေပြ႕ ၊ျခေသၤ႕ကြန္႕ျမဴး၊ ဘီလူးဂုမၻဏ္၊ဂဠံဳပ်ံ နဂါး လွည္႕ ၊ ရႈၾကည္႕ငဲ႔ေစာင္း၊ ယူဇနာ(၁၀၀၀၀)တစ္ေသာင္း၇ိွေသာ အယုဇၨပုရ၊ ပဗၺတုတၴ ေရႊေတာင္ၾကီး က်သကဲ႕သို႕ ၊လွပတင္းတယ္ ၊ခ်ယ္လွယ္မြမ္းမံ၊ အရံေစာင္းတန္းမ်ားႏွင္႔ တည္လုပ္ေတာ္မူသည္။
ထီးေတာ္အ၀န္း ၃၆ ေတာင္ အ၇ပ္ သံေတာင္ ၂၂ ေတာင္ကို ခမည္းေတာ္ မယ္ေတာ္တို႕က သံုးစားရန္ ေပးသနားေတာ္ မူလုိက္ေသာ ေရႊခ်ိန္ပိႆာ ၅၀ ကို သံျပားတြင္ေရႊပါးကပ္၍ တင္လွဴေတာ္မူသည္။
ယင္းသို႕လ်ွင္ စည္းခံုေတာ္ၾကီး အျပီး ေျမာက္သည္ ျဖစ္၍ ‘’တန္ေတာ႔’’ဟု ဆင္႔ဆိုျပီးေနာက္မွ လာေရာက္တုိက္ပို႕ေသာ အုဌ္ ကို အပိုမျဖစ္ေစ၇၊ အုဌ္ ခ်၇င္း ေနရာတြင္ ေစတီေတာ္တစ္ဆူ ထပ္မံ တည္လုပ္ျပန္သည္။ ထိုေစတီကို "တန္ေတာ႔ရွင္ပင္ " ဟု သမုတ္ေတာ္မူသည္။
၎စည္းခံုေတာ္အနီး ရဟန္းသံဃာေတာ္တို႕ ဥပုသ္ပ၀ါရဏာ ကံၾကီး ကံငယ္ ေဆာင္ရြက္ရန္ သံုးထပ္လည္ေပၚသိမ္ ကို သမုတ္၍ ေရႊအျပည္႕ထည္႕ေတာ္မူသည္။ ေျခေတာ္ရာ တစ္ဆူလည္း ထုလုပ္ကိုးကြယ္ေတာ္မူသည္။ စည္းခံုေတာ္ၾကီး ကို ေအာင္ျမင္ေဇယ် ဟု ကမၺည္းေမာ္ကြန္း စိုက္မွတ္ေတာ္မူသည္။ ၎ဘုရားကို ရခုိင္သားတို႕ အားထုတ္ လုပ္ေဆာင္ေသာ ဘုရားျဖစ္၍ ရခုိင္ဘုရားၾကီး ဟူ၍ လည္းေခၚေ၀ၚၾကသည္။
ေတာင္တြင္းဓမၼသတ္
ထိုမွတပါး တုိငး္ျပည္ နိုင္ငံ၌ရိွေသာ ၇ွမ္း၊ကဒူ၊ကခ်င္၊ က၇င္ ၊ျပဴ ၊ခ်င္းတို႕ မႈခင္းရိွလ်ွင္ ယုတ္ ျမတ္ေလး ေပါ႔ကိုမသိ ဆိုမိ ဆိုရာ ဘာသာဓေလ႔ ၊ၾကံဳေတြ႕သမ်ွ ထံုးတမ္းႏွင္႔ နတ္ပန္း ခ်ိဳးျခင္း၊ ေသ အိုးခဲြျခင္း၊ ႏြား ကြ်ဲတို႕ ဥေကၡာင္း ကို ေတာင္းေလာင္းျဖတ္ျခင္း စေသာ အေၾကာင္းမ်ိဳးတို႕သည္ ၊ အက်ိဳးမရိွ ၊မသိေသာ အမူအ၇ာ ျဖစ္၍ အကုသလ၊ အဓမၼ အမႈတို႕ကို နိုင္နင္းေအာင္ျမင္ေတာ္မူျပီးလွ်င္၊ တစ္ဦးႏွင္႔ တစ္ဦး၊ က်ဴးေက်ာ္ပုတ္ခတ္ရိွက ေသဒဏ္-ေလ်ာ္ဒဏ္၊ တရားခံ စ၇ိတ္ေပး၊ေငြယူ -ေျဖာင္႔ကြယ္သူတို႕မွာလည္း ပစၥည္းဂုဏ္အင္၊ အ၀င္အက်န္၊ လုိရန္ ပိုက်ဴး၊ရိွသည္မ်ားကို အရင္းျဖစ္ သင္႔ ၊ အပြားျဖစ္သင္႔၊ ၂ ဆင္႔ေပးထုိက္၊ လတိုးလုိက္စသည္ျဖင္႔ စီရင္ရန္ ရဟန္္းပညာရိွ၊ လူပညာရိွတို႕ ႏွင္႔ ၊ညိွႏိႈင္းတုိင္ပင္၍၊ ဓမၼသတ္ က်မ္း ျပဳစုေတာ္မူသည္။ ထိုက်မ္းကို ေတာင္တြင္းဓမၼသတ္ ဟု ယခုတိုင္ ထင္ရွားသံုးစဲြေလ႔ ျပဳၾကကုန္သည္။
စစ္တလင္း
တရံေရာအခါ ေတာင္တြင္းၾကီးျမိဳ႕ အေနာက္တြင္ ဘုရား တည္လုပ္ျခင္းသည္ ရခိုင္ျပည္ ပ်က္ စီးေအာင္နံႏွိမ္႔၍ တည္ေသာ ယၾတာဘုရားျဖစ္သည္ဟု ရခိုင္မငး္အား ကုန္းစကားျဖင္႔ ေခ်ာစားျပဳလုပ္ ၾကေသာေၾကာ႔င္၊ ၎ဘုရားကို ျဖိဳဖ်က္ေစရန္၊ အမတ္ ငေရႊရကို၊ ရခိုင္မႈထမ္းလူ(၁၀၀၀၀)တစ္ေသာင္း ႏွင္႔ ေစလႊတ္လုိက္ရာ ေတာင္တြင္းၾကီးျမိဳ႕အေနာက္၊ ခရီး ၈ တိုင္ကြာခန္႕တြင္ ၾကီးစြာေသာ စစ္တလင္း ၾကီး ခင္းက်င္းေနထိုင္ရန္ေတာျခံဳခုတ္ထြင္ သုတ္သင္ရွင္းလင္း၍ မီွတင္းစဲြရပ္ေနထိုင္သည္။ ထိုအရပ္ကို ယခု စစ္တလင္း ဟုတြင္သည္။
ရခုိင္တပ္ကို တိုက္ခုိက္ရန္ စိုင္းျပင္းျခင္း
ယင္းသို႕လ်ွင္ ရခုိင္အမတ္ျဖစ္ေသာ စစ္ကဲ-ငေရႊရ စစ္သည္(၁၀၀၀၀)တစ္ေသာင္းႏွင္႔ ခ်ီလွာ ဆိုက္ေရာက္ေၾကာင္း မငး္ၾကီး မင္းေျပာင္ ၾကားသိေတာ္မူလွ်င္၊ နဂါးမ်က္ေစာင္းကဲ႕သို႕၊ တဘက္သား၀ံ႔ ျခင္းငွာ မထိုက္ေသာ ၊ၾကီးစြာေသာ အမ်က္ ထြက္ေတာ္မူ၍ အလ်င္တေဆာ တုိက္ခိုက္သိမ္းယူေတာ္မူ မည္ ရိွသည္တြင္. အမတ္ၾကီး မဟာပဏိၰစၥ ေလွ်ာက္သည္ကား..
‘’အရွင္မင္းျမတ္.. စစ္ကဲ- ငေရႊရသည္၊ ရခုိင္ မႉး႐ိုး မတ္ရိုး မဟုတ္ပါ။ သင္း၏ေဘးဘုိး အကၠ ပတ္၊ အမိမိ်ဳးကား- ကုလားပသီ ၊ ဗ်တၱိအရာ၌လည္း ဆရာေကာင္းတို႕နည္းကို မရ၊ ၀ိလုပၸႏၷ၊ အဓမၼအရာ သူခိုး ဒါးျပ တို႕ႏွင္႔ ေပါငး္သင္း ဆက္ဆံသူျဖစ္၍ ကိုက္တတ္ေသာ ေခြး၏ ပမာ၊ စစ္အဂၤါေလးပါးကို နား လည္ကြ်မ္းက်င္သူ မဟုတ္ပါ ။ ဇာတိ၀ံသ၊ သာကိယအစစ္၊ ဧကရာဇ္မင္းျမတ္ႏွင္႔လည္း အဘက္မတန္ သမင္ယုန္ငယ္၊ ျပက္ရယ္ျပဳေသာ အေလ႔ ကို ျခေသ႔ၤမင္းအၾကံျဖင္႔၊ ေမွာက္လွန္ ဖ်က္ဆီးဘိသကဲ႕သို႕ ယခု စစ္ကဲ-ငေရႊရမွ်ေသာ တပ္ကုိ ျပည္႕ရွင္မင္းတို႕၊ အေရးမယူသင္႔ပါ။ ’’ ကြ်န္ေတာ္ မွဴးမတ္တိုကတာ ၀န္ ျဖစ္ပါေတာ႔သည္။’’ဟု ေလွ်ာက္ထားလ်ွင္….. အမတ္ၾကီးပဏိၰစၥ ေလ်ွာက္ျပန္သည္ကား……
‘’အရွင္မင္းျမတ္..ရန္သူတပါးကို ႏိွမ္နင္းျခင္း၌၊ ဓနဥပါယ္၊ ဒါနဥပါယ္ ၊ သာမဥပါယ္ ၊ေဘဒဥပါယ္ ဟူ၍ ၊ေလးပါး ရိွပါသည္ ။ ထိုေလးပါးတို႕တြင္ ဒါနဥပါယ္ျဖစ္ေသာ ေပးကမး္ျခင္းကို မျပဳလိုလ်ွင္ ရန္သူ ျဖစ္ေသာ မင္း၊မွႈးမတ္၊ ဗိုလ္ပါ၊ ရဲမက္တို႕ အခ်င္းခ်င္း၊ သေဘာေန သေဘာထား ကဲြျပားပ်က္စီးေအာင္၊ ေဘဒဥပါယ္ ျဖင္႔ျပဳရပါသည္။္ ယင္းသို႕ေသာအေၾကာင္းျဖင္႔ မျပဳလိုလ်ွင္ ဒဏ္ေပးျခင္း အစရိွေသာ တိုက္ခုိုက္ရန္ အေရးႏွင္႔ အေလွးရန္သူကို ဆံျမဴ မမွတ္ ၊ သတ္ျဖတ္ ေသေစျခင္း အမႈကို ျပဳလုပ္ရပါသည္။ ယင္းသို႕ေသာ အေၾကာင္းျဖင္႔ မျပဳလုပ္လုိလ်ွင္ သာယာ ေခ်ငံေသာ စကား ကို ေျပာ ဆို ေၾက ေအးေစျခင္း စေသာ သာမ ဥပါယ္ျဖင္႔ ျပဳလုပ္ရပါသည္။ ထိုိသို႕လ်ွင္ မင္းတို႕ က်င္႔ဘြယ္ ဥပါယ္ေလးပါး၏ အေၾကာင္း " ဟု ေလွ်ာက္ထားလ်ွင္……
‘’စစ္ကဲ-ငေရႊရ မ်ွေသာ သူကို ဒဏၰ ဥပါယ္ျဖင္႔ ေအာင္ျမင္ျပီးစီးေအာင္ ဖမ္းဆီး သတ္ညွဥ္းျခင္း အမႈကို ျပဳလုပ္ရမည္’’ဟု အမိန္႕ေတာ္ရိွ၍- အမတ္ေက်ာ္ကို အၾကီးျပဳလုပ္ ခ်ီတက္ သိမ္းယူေစရန္ တပ္ေတာ္ ခင္းက်င္း စီတန္း ရိွေနစဥ္-
ေရႊအင္းေတာင္ျမတ္စြာဘုရားတြင္ ေဇယ်မဂၤလာ ဟူေသာ နာမံကမၺည္း၊ ေမာ္ကြန္း ဆက္ကပ္ျခင္း ေအာင္လံေတာ္ မွာလဲ ေဇယ်မဂၤလာ ဟူေသာ အကၡရာကို ေရး၍ ျမိဳ႕ဦးအရပ္မွာ စိုက္ထူျခင္းတို႕ကိုျပဳ လုပ္ေစသည္။
ရခုိင္တပ္ ထိတ္လန္႕ပ်က္စီးျခင္း
ထိုသို႕လွ်င္ ျမတ္စြာဘုရား၌ နာမံေတာ္ မွည္႕ျခင္း ေအာင္လံဦး၌ ေရးမွတ္ျခင္းျပဳလုပ္ေသာ ခဏ တြင္ ရခုိင္ျပည္ကို ဇိနေပါကံၠတိုင္းသားတို႕ တိုက္ခိုက္ဖ်က္စီးေၾကာင္းႏွင္႔ ၾကားသိရသည္တရပ္။ ရခိုင္ တပ္ အလံုးကို သံု႕လူျဖစ္ေအာင္ ေတာင္တြင္းၾကီး ျမိဳ႕ က အထပ္ထပ္၀န္းရံ ဖမ္းဆီးအံ႔ သကဲ႔သို႕ ထင္ျမင္ထိတ္လန္ကျခင္း ျဖစ္ၾကသျဖင္႔ ရခုိင္တပ္သား သည္ တစ္ဦးကို တစ္ဦး ကူးလူး၍ မဆင္႔မဆိုနိုင္၊ ကိုင္မိကိုင္ရာအ၀တ္အစား၊ လက္နက္မ်ားကို အင္အားအေလ်ာက္ ၊ေဆာင္ယူထြက္ေျပး ၾကသည္ကား - ၾကားျမင္ေသာ သူအေပါင္းတုိ႕သည္ ေျမျပိဳအံ႔သက႔ဲသို႕ ထင္၏။- ဟူေသာစကားကို ထင္၇ွားေျပာဆိုေလ႔ရိွၾကသည္။
ႏွမေတာ္ မယ္ေစာအေရး ေဆြးေႏြးျခင္း
တရံေရာအခါ မင္းၾကီး မင္းေျပာင္သည္ ႏွမေတာ္ မယ္ေစာလည္း အခ်ိန္အရြယ္ ေရာက္သည္ ႏွင္႔- ‘’သားမိန္းမအား၊ျမင္႔ရွည္ထားက၊ ေမာင္ဘြားမိဘ အရွက္၇၏’’ ဆိုေသာစကားကဲ႕သို႕ လညး္ ေကာင္း။ ‘’စၾက၀ေတး မႏၶာတ္မင္းျဖစ္လင္႔ကစား အျခားသူတုိ႕ႏွင္႔ အလုိတူခဲ႔လွ်င္ မိဘေမာင္ဘြား လင္သား စေသာ သူတို႕ကို မိမိ လက္ေအာက္ ေစခုိင္းေသာ ကြ်န္ကဲ႕သို႕ မွတ္ထင္ျခင္း ။ အသႏၲ မႏၲဇာတ္တြင္လညး္ ဇမၺဴဒီပါကြ်န္းအလံုးကို သိမ္းၾကံဳးျပသ ၊ ေန႕ညသင္ၾကား၍ ေန ေသာ တကၠသိုလ္ဆရာ၊ ဒိသာပါေမာကၡ အမွႈးကို တစ္ဦးေသာလုလင္ငယ္ႏွင္႔ ခ်စ္ဘြယ္ စကား၊ ရေသာ အားျဖင္႔ ၾကီးမားသက္ရြယ္ စကၡဳ၀ယ္ အလင္းမရ အိုမင္းလွေသာ အမိသည္၊ သိသိေက်ေပ်ာက္၊ ပုုဆိန္ နွင္႔ေပါက္ေသာ သာဓက။ အႏၶဘူတဇာတ္တြင္- ပုေရာဟိတ္လုလင္သည္ ၾကန္အင္စံု မိန္းမကို သေႏၶက ေမြးျမဴ၍ ကေလးမူ ယြင္းေပ်ာက္ ေဆာက္ႏွင္းေလာက္ေအာင္ ၊တစ္ေယာက္ထီးတည္း၊ တံတိုင္းဆီးေသာ သမီးလုလင္း၊ ပုေရာဟိတ္ သက္လံုး ၾကင္သည္ ၊ ခင္မင္ေလာက္သူ၊ သေရာက္လူႏွင္႔၊ အတူႏွစ္ ကို ၊အလုိတူေပါငး္ဘက္၍ ပ်က္စီးရသည္။ အေၾကာင္းမ်ား ကို ေအာက္ေမ႔ေျမာ္ေခၚေတာ္မူျပီး လွ်င္ ညီေတာ္ အငယ္မင္းနဂါး ႏွင္႔ ထိမ္းျမားလုိေသာ အၾကံေတာ္ရိွသည္။ ယင္းသိုက အၾကံေတာ္ရိွေသာ္လညး္ မွဴးမတ္တို႕အား ၇ွက္နိုးေတာ္မူသည္ျဖစ္၍ မဆိုႏိုင္ မဆိုအား ရိွသည္ႏွင္႔၊ မင္းတို႕ ဥပါယ္ျဖင္႔ ႏွမေတာ္ မယ္ေစာကို ခမည္းေတာ္ရိွရာ မဇၥ်ိမေဒသ၊ ကာလိဂၤေရႊျပည္သို႕ ျပန္လည္ပို႕ဆက္လို ေၾကာင္းကို တိုင္ပင္ေတာ္မူသည္။ ယင္းသို႕တိုင္ပင္ေတာ္မူရာ မဟာပ႑ိစၥ၊ မဟာ၀ိဒူရေက်ာ္ေခါင္ အမတ္ၾကီး ၂-ေယာက္ တို႕ ေလွ်ာက္ဆို သည္ကား-
အရွင္မင္းျမတ္……. .ေရေျမသနင္း၊ မငး္တို႕က်င္႔ထံုး၊ သံုးပါးေသာသတၱိရိွပါသည္။ သတိၱသံုးပါး-ဟူသည္ကား….
ဘုနး္လက္ရံုးေတာ္ကို ထင္ေပၚေက်ာ္ေစာ ေလာကဓာတ္ေျမ၊ ပတ္ပတ္ေမႊေအာင္၊ က်က္သေရေတာ္ကို ထြန္းလင္းေစျခင္းသည္ ပဘာ၀သတၱိ၊၊ ရိွရသမွ်ေသာ တာ၀န္၊ ယုတ္လြန္ေနာင္တ၊ မရိွ၇ေအာင္ လံု႕လေတာ္မူျခင္းသည္ ဥႆဟသတိၱ။ မိမိသေဘာ၊ အာရံုပင္ ေစာေသာ္လည္း၊ အတၱ-ေနာ မတိ၊ မရိွေစလို ‘’ထိိုထိုမွဴးမတ္တို႕ႏွင္႔ မျပတ္ တိုင္ပင္ေတာ္မူျခင္းသည္ -မႏၱသတိၱ’’ ၊ ယင္းသံုးပါးေသာ သတိၱတို႕တြင္ မႏၱသတိၱျဖင္႔ႏိႈင္းညိွတိုင္ပင္ေတာ္မူေသာ အေရးသည္ ေဘးေလာင္းေတာ္ျဖစ္ေသာ ပါရမီဒဗၺ၊ သမၻာရ အေဆာက္အဦ၊ ထီးျဖဴေဆာင္းမင္းတို႕၏ တိုင္ပင္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ယင္းသို႕ျဖစ္၍ ေရေျမ အတန္တန္ရိွေသာ လမ္းခရီးမွာ မွဴးမတ္၊ အမႈထမ္းတို႕ မႏြမ္းမနယ္၊ အႏၱရာယ္မျငိ ေဘးမရိွဘဲလ်က္၊ မဇၥ်ိမေဒသ၊ ကာလိဂၤေရႊျပည္က၊ စစ္သည္မ်ားစြာႏွင္႔ ရတနာတင္းတိမ္ ေရႊျပည္ေတာ္သိို႕၊ သံုးဆယ္႔နွစ္(၃၂) စခန္းေသာကြန္းေထာက္ႏွင္႔ ဆုိက္ ေရာက္ေတာ္မူလွ်င္၊ အဆူ ဆူေသာျမတ္စြာဘုရားတို႕ထံ ပန္ဆင္ေတာ္မူခဲ႕ေသာ ပါရမီအ ေလ်ာက္၊ ပဋိရူပ၊ေဒသအခ်က္၊ စက္ေလးပါး ညီညြတ္ေသာ တိုင္းၾကီးျပည္ၾကီးကို၊ ထီနန္းတည္ ေထာင္ စံေနရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို႕ ေရအတန္တန္ ၊ေျမအတန္တန္၊ ျခားနား၍ ရိွေသာ မဇၥ်ိမေဒေသ၊ ကာလိဂၤေရႊ ျပည္ေတာ္္ၾကီးသို႕ ႏွမေတာ္မယ္ေစာကို ျပန္ပို႕ရမည္႕အေရးမွာ ေဘးအႏၱရာယ္၊မတြယ္မျငိ၊ အလုိေတာ္ ရိွတိုငး္ ၊ မဆိုင္းမတြ၊ ေရာက္ေစကာမူ- ခမည္းေတာ္မင္းတရားၾကီးလည္း အိုမင္းမစြမ္း၊ ကုသိုလ္ေတာ္ စဲခန္း၍ ၊ ေရႊနန္းေတာ္ေရႊဘုန္း ညိႈးခဲ႔သည္ရိွေသာ္ ေမာင္ေတာ္ေလးပါးကဲ႔သို႕ ပိုက္ျဖားယုယ၊ ေစာင္မအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္သူ မရိွပါ ။ ေနာင္လာေနာင္ဂတ္ ေကာင္းျမတ္ႏိုင္ရာ ေသာ အေၾကာင္းမဟုတ္၊ ျဖစ္ပါေသာေၾကာင္႔၊ ျပန္ပို႕ေတာ္မူျခင္းငွါ မသင္႔ပါ ။ ႏွမေတာ္ မယ္ေစာသည္လည္း သာကိရဥကၠ|္ ျမတ္ေသာမင္းမ်ိဳးျဖစ္သည္ႏွင္႔အညီ၊ စံမီွဦးသစ္၊ မၺဴရာဇ္ ေရႊကို ပင္သေျပ ညြန္႕ဖ်ားမွ ၊ ျဖစ္ပါြးေသာ နီဖလံႏွင္႔ မီးျပန္၍ေႏွာၾကသည္လ်ွင္၊ အရည္မျခား ေရႊႏွစ္ပါးသည္၊ တသားတည္းထင္သကဲ႔သို႕ အရွင္မင္းျမတ္၏ ညီေတာ္သံုးပါးတြင္၊ တပါးပါးႏွင္႔ စုလ်ားရစ္ေႏွာင္ရလွ်င္၊ ေရႊႏွင္႔ေရႊရည္၊ ဂေဟမစပ္၊ အေနျမတ္၍ ေသ၀ပ္တင္႔တယ္ရာေသာ အေၾကာင္းျဖစ္ပါသည္။ ယင္းမွတပါးလည္း ဘုိးေတာ္ဇာလီမင္းၾကီးသည္ တမိ တဘ၊ ခတိၱယအစစ္ စံတူျဖစ္ေသာ၊ႏွမေတာ္ ကဏွာမင္းသမီးႏွင္႔ ေရႊထီးဥကင္ ဖြင္႔ပါသည္။ ဥကၠာရာဇ္၊ ထြတ္သကၤ်စ္တို႕ သည္ ၊ႏြယ္စစ္မျခား ၊ေမာင္ဘြားႏွမ၊ စံုဖက္ေတာ္ မူၾက၍ ကပိလေရႊျပည္တြင္ ၊ အရွည္ေလးျမင္႔၊ ေရႊဥကင္ဖြင္႔ပါသည္။ သီဟသီ၀လိ မင္းသမီးႏွင္႔ ၊ေမာင္ႀကီးအရင္း ၊ သီဟဗာဟုမင္း တို႕လည္း၊ ထြန္း၀င္း ေတာက္ပ၊ ဘုန္းျပိဳင္ေတာ္မူၾက၍၊ သီဟႆ၇ ေရႊျပည္၊ ေထာင္တည္ျပဳစုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အေလာင္းေတာ္ ရာမ၊ ပ႑ိတႏွင္႔ ၊ႏွမရင္းသီတာ၊ မင္းႏွစ္ျဖာတို႕လည္း၊ မဟာေဇယ်တု ၊ေရခရုသြန္းေလာင္း၍ ရွစ္ေသာင္းမက ျမိဳ႕ျပထီးနန္းကို မင္းခန္း က်င္းပေတာ္မူပါေၾကာင္း။ ထိုသို႔လ်ွင္-ေမာင္ရင္းႏွမ၊ ခတိၱယမ်ိဳးေဘာ္၊ ဆက္ဆံေတာ္မူသည္အေၾကာင္းမွာ- တပါး သူတို႕ႏွင္႔ အဘက္မတန္၊ မဆက္ဆံ မရွည္ထုိက္ေသာ အရာ ျဖစ္၍ ေမာင္ႏွမ၊စံုဖက္ၾကေသာ ဥပေဒ၊ ပေ၀ဏီ ထံုုးမ်ားကို ၊ေထာက္ထားေျမာ္ေခၚေတာ္မူ၍၊ ညီေတာ္သံုးပါး၊ တပါးပါးႏွင္႔၊ ပတၱ ျမားလွ်ံညီ၊ တမုတ္ၾကိဳးသီရလွ်င္၊ ပါရမီေရွးရိုး၊ ဘုန္းေတာ္တိုး၍ အက်ိဳးမ်ားျပားရန္အေၾကာင္း၊ မင္းေကာင္းမင္းျမတ္တိို႕၏ တံထြာ၊ ေဘးကာရန္ဆီး၊ တထီးတနန္း ေပးကမ္းသင္႔ေလ်ာ္ေၾကာင္းမ်ားႏွင္႔ ေလွ်ာက္ထားလ်ွင္……………….
အမတ္ၾကီး ၂-ဦးတို႕ ၊ေလွ်ာက္ေသာ စကားသည္ ၊ျပည္႕ရွင္မငး္ႏွလံုးကို ယူၾကံဳျပီးမွ၊ ေဂါသီတစႏၵကူးတြင္ အထူးႏွစ္ထားဘိသကဲ႔သို႕၊ အလြဧးျမ၊ အားရႏွစ္သက္ေတာ္မူသည္ျဖစ္၍ ညီေတာ္အငယ္-မင္းနဂါးႏွင္႔ ဘုန္းျပိဳင္ေစျပီးလွ်င္၊ အမႈထမ္းဆင္ျမင္းအျပည္႕အစုံႏွင့္ ၀ါးႏြယ္ကုန္းျမိဳ႕ကို အစားကံေကြ်းခံ၊ ေပးသနားေတာ္မူသည္။ ထိုေရာအခါ -ေပါကံၠျပည္တြင္၊ သကၠရာဇ္ ၁၉၁ ခုႏွစ္၊ နန္းတက္ေတာ္မူေသာ ခဲလူးမင္း။ ဓည၀တီျပည္ေလာင္းၾကက္ျမိဳ႕မွာ- မိဖုရားဘြားမင္းစိုးကို နန္းေျမွာက္၍ မငး္တက္ခါး နန္းစံသည္။ ျပည္ျမိဳ႕မွာ- မင္းၾကီးေထြးနန္းစံသည္။ ေကတုမတီ ေတာင္ငူျမိဳ႕မွာ- မင္းေဖာင္းကား နန္းစံသည္။ ထိုမင္းတို႕သည္ ေတာင္တြင္းၾကီးျမိဳ႕ မင္းေျပာင္ႏွင္႔နန္းျပိဳင္ျဖစ္သည္။
မင္းေျပာင္- နတ္ရြာစံျခင္း
ထုိမင္းၾကီး မငး္ေျပာင္သည္ ညီေတာ္ ၊ႏွမေတာ္ ၊မွဴးေတာ္၊ မတ္ေတာ္၊ ေဆြေတာ္ ၊မ်ိဳး ေတာ္တို႕ အက်ိဳးစီးပြား၊ သာသနာေတာ္၏ အက်ိဳးစီးပြား၊ ရဟန္း ရွင္လူျပည္သူသတၱ၀ါတို႕၏ အက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို တရားသျဖင္႔ ရြက္ေဆာင္ေတာ္မူ၍ သကၠရာဇ္ ၂၁၅ခု၊ တေပါင္းလဆန္း ၃ရက္ ၊ စေနေန႕ ည ၂- ခ်က္တီးအခိ်န္၊ နန္းစံ -၂၄ႏွစ္တြင္္၊ နတ္ရြာစံလြန္ေတာ္မူသည္။
မင္းေရာင္
ထိုမင္းမရိွလွ်င္ ညီေတာ္ မင္းေရာင္ မင္းျပဳေတာ္မူသည္။ ထိုမင္းေကာင္းမႈ’’ဂူၾကီး၊ဂူျဖဴ ဂူနီ၊ ဂူတုပ္’’ ထိုဂူေလးလံုးကို တည္ေတာ္မူျပီးမွ စည္းစိမ္ ၅ ႏွစ္တြင္အနိစၥေ၇ာက္ေတာ္မူသည္။
မင္းေနာင္
ထိုမင္းမရိွလွ်င္ ညီေတာ္ မငး္ေနာင္ မင္းျပဳေတာ္မူသည္။ ထိုမင္းေကာင္းမႈ ေရႊေညာင္အုပ္ဘုရား ၊ေရႊဘံုသာဘုရား ၂ ဆူကို တည္ထားကုိးကြယ္ေတာ္မူသည္။ နန္းစံ ၅ ႏွစ္တြင္ နတ္ရြာစံ သည္။
မင္းနဂါး
ထိုမင္းမရိွလွ်င္ ၀ါးႏြယ္ကုနး္ျမိဳ႕တြင္ ရိွေနေသာ ညီေတာ္ မင္းနဂါးကို မွဴးမတ္တို႕သြား ေရာက္ပင္႔ေခၚရာ၊ တိုင္းေရးျပည္မႈကို ေၾကာင္႔ၾကမကင္း ရိွေတာ္မူသည္ႏွင္႔ ႏွမေတာ္မယ္ေစာကို ထားခဲဲ႔ျပီးလွ်င္ ဆင္ျမင္းလက္နက္အစံုႏွင္႔ လိုက္လာ၍ သကၠရာဇ္ ၂၂၅ခု၊ ေတာ္သလင္းလဆန္း ၆ ရက္၊ ဗုဒၶဟူးေန႕၊ ေရႊနန္းတက္ေတာ္မူသည္။ ထို႕ေနာက္ ငမင္ျမိဳ႕စားအမတ္ ငေသာ္တာ သမီး ရွင္ျမတ္လွကို မိဖုရား ေျမွာက္ေတာ္မူသည္။
ရွင္ျမတ္လွ
ရွင္ျမတ္လွ အေၾကာင္းကား -ငယ္စဥ္အခါ၊ မိမိဆံထံုးမွ၊ ကြ်တ္၍က်ေသာ ဆံစုကို၊ စြန္ရဲ တခု ခ်ီယူျပီးလ်ွင္၊ ေရႊအငး္ေတာင္ ဘုရားအေရွ႕၊ တာ ၅၀ ကြာတြင္ ပစ္ခ် ေတြ႕ရိွသည္။ ထိုအ ေၾကာင္းကို သိကြ်မ္းလိမၼာသူတို႕ကို ေမးရာ- '’ထိုစံစုက်ေသာအရပ္တြင္ ေကာင္းၾကြယ္ခ်မ္းသာ ၍ေကာငး္မႈ ကုသိုလ္ အထူးျပဳလုပ္ ၾကီးပြားအံ႔သည္ ‘’ ဟုေျပာေဟာၾက၏။ ထိုရွင္ျမတ္လွသည္ ဥပထမၻကံ ေထာက္ပံ႔ရန္ အခ်ိန္ေစ႔ေရာက္သည္ျဖစ္၍ ေရႊအင္းေတာင္ျမတ္စြာဘုရားကို အဖူးအေျမွာ္ေရာက္လွာရာ မငး္ၾကီးမင္းနဂါး ျမိဳ႕လွည္႕ေတာ္မူခိုက္ ၾကိမ္ၾကိဳက္ေတြ႕ျမင္ေတာ္မူေသာေၾကာင္႔၊ အိမ္ေထာင္မဲ႔ျဖစ္ေၾကာင္းကို ေလွ်ာက္ထားၾကားသိေတာ္မူလွ်င္ ေရႊေ၀ါေတာ္ႏွင္႔ တင္ေဆာင္ေခၚယူ၍ မိဖုရားအရာ ေျမွာက္ေတာ္မူသည္။
ဆံခ်ဘုရား
မိဖုရားျဖစ္လွ်င္ ဆံစုကို စြန္ခ်ီ၍၊ ပစ္ခ်ေတြ႕ရိွေသာအရပ္တြင္ ေစတီတစ္ဆူ တည္ထားကိုး ကြယ္သည္။ ထိုေစတီကို ဆံခ်ဘုရား ဟုသမုတ္သည္။
ထို႕ေနာက္၊ ထိုဘုရားတြင္ ဆြမ္း-ေရခ်မ္း- ပန္း သစ္သီးတို႕ကို အၾကီးအက်ယ္ တင္လွဴျပီးလွ်င္ ဤပစၥဳပၸန္ဘ၀ကို အရင္းထား၍၊ နိဗၺာန္မ၇မီေသာဘ၀တိုင္ေအာင္ က်င္လည္ေလရာ သံသရာအဆက္ဆက္တို႕၌ ႏွစ္ျခိဳက္ေသာသူႏွင္႔ အတူေပါင္းဘက္ရသမွ် ကာလပတ္လံုး သူတပါးလက္ေအာက္ မနိမ္႔မက် မယားအၾကီးသာလွ်င္ ျဖစ္ရျခင္း၊ ဤကဲ႔သို႕ေသာ ကုသိုလ္ေစတီကို တည္ထားကိုးကြယ္ရျခင္း စေသာ ဆုျမတ္ကို မျပတ္ေတာင္းေလ႔ရိွသတည္း။ ထိုဆုေတာင္းေသာ အေလ်ာက္ ေတာင္းေသာဆု အတိုင္း ျပည္႔စံုေသာေၾကာင္႔၊ ဆုေတာင္းျပည္႔ဘုရားဟု ထပ္မံသမုတ္ေတာ္မူသည္။
အိုးေမွာက္
မငး္ၾကီးမငး္နဂါးလည္း ရွင္ျမတ္လွ၏ အျပင္အလ်ာ၊ လကၡဏာ ၾကန္အင္၊သ႑ာန္ရုပ္ေရ ျပစ္ေျပေခ်ာေမြ႕၊ တေန႕တျခား ေမတၱာေတာ္တိုးပြားသျဖင္႔၊ မယားေဟာင္းျဖစ္ေသာႏွမေတာ္ မယ္ေစာကို၊ သေဘာမွတ္မဲ႔၊ သတိေတာ္လြတ္ခဲ႔သျဖင္႔၊ ေလးတဲြ႔ဖင္႔လ်ား၊ သြား၍မေခၚရိွေစကာမူ၊ လူသူကိုမ်ွ မေစလႊတ္၊ ယြင္းခြ်က္ေနွာင္႔ေႏွး၊ အေရးမယူ ရိွေတာ္မူေသာ အေၾကာင္းအ၇ာမ်ားကို မယ္ေစာ ၾကားသိေတာ္မူလွ်င္….. ဤအရပ္ေဒသတြင္ ဇာတိဂုဏ္၊ ပုညဂုဏ္၊ မဟတၱဂုဏ္ လံုးစံုတူမွ်သူမရိွ။ တမိတဘ၊ အသမိၻႏၷ၊ ခတၱိယရင္ႏွစ္၊ သာကိရမ်ိဳးစစ္ ျဖစ္ေတာ္မူေသာ ႏွမေတာ္ႏွင္႔ ဆက္ ဆံထုိက္သည္ဟု ေမာင္ေတာ္သံုးပါး၊ စုလ်ား၇စ္ေႏွာင္၍ အေခါင္အဖ်ား၊ ထိမ္းျမားလက္ထပ္ေတာ္မူသည္ကို မေထာက္၊ အထြတ္အျမတေရာက္လွ်င္ပင္ ငမင္ျမိဳ႕စားသမီးကို မိဖု၇ားေခါင္ၾကီးေျမွာက္စား၍ ထားရာဘိသေလာ၊ ေဒါသမူေဇာကို၊ သေဘာအာရံုစိုက္လ်က္ ေနာက္လုိက္ေနာက္ပါ၊ အနည္းငယ္ႏွင့္ ညခ်မ္းအခါ၊ ၀ါးႏြယ္ကုန္းေက်းရြာက၊ ထြက္လွာေတာ္မူခဲ႔၍၊ တစ္ခုေသာေတာင္ၾကားသို႕ေရာက္လွ်င္၊ ေသာက္ေတာ္ေရအိုးသည္၊ အေလ်ာက္ဘာသာ ေလမလာလူမကိုင္ဘဲ၊ ယိမ္းယိုင္ လဲေမွာက္ေလသည္။ ထိုအရပ္ကို ယခုတိုင္ အိုးေမွာက္ ဟုေခၚ ေ၀ၚသမုတ္သည္။
မယ္ေစာေၾကာ
ယင္းသို႕ေသာ နိမိတ္၊ မေကာင္းဟိတ္ အရိပ္အျမြက္ျပပါလ်က္လည္း၊ ငဲ႔ကြက္မရိွ၊ သတိမမူ ကြ်တ္ကြ်တ္ဆူေသာ၊ ေနပူျပင္းရိွန္ကို၊ အခ်ိန္မေရြးလာျပန္ရာ တစ္ခုေသာေတာအုပ္သို႕ ေရာက္လ်ွင္ မယ္ေစာကို က်ားကိုက္ခ်ီယူသြားေလသည္။ ထိုအရပ္ကို မယ္ေစာေၾကာဟု ယခုတိုင္ ေခၚေ၀ၚသမုတ္သည္။
မယ္ေစာကိုးပိုင္း - က်ားကိုးပိုင္း
ထိုအေၾကာင္းမ်ားကို နယ္ရွင္လူၾကီးတို႕ေလွ်ာက္ထား၍ မင္းၾကီးမငး္နဂါး ၾကားသိေတာ္မူလွ်င္ မွဴးမတ္ေျခြရံတို႕ကိုမေခၚ၊ သင္႔ေလ်ာ္ရာ ေက်းကြ်န္ႏွင္႔သြား၍ အနီးအပါးရိွေနေသာ မုဆိုးတို႕ကို ဆင္႔ဆိုဖမ္းယူေစ၇ာ က်ားအရွင္ကို ဖမ္းယူဆက္သရေလ၏။ မင္းၾကီးမင္းနဂါးလည္း ယူၾကံဳးမရ၊ လြန္ေမာေသာ ေဒါသကို မသိမ္းႏိုင္ေသာေၾကာင္႔ လက္သံုးေတာ္ဓါးႏွင္႔ ကိုယ္တိုင္ထ၍ ခုတ္သည္။ က်ား ကိုးပိုင္း ျပတ္သည္ ဟူ၏။ မယ္ေစာအေလာင္းကို ေကာင္းမြန္စြာသၿဂိဳဟ္ရန္ လိုက္ရွာရာ အရိုးအသား လက္ေျခမ်ားကို ကိုးဌာန အ၇ပ္မွ ရွာေဖြ၍ ရေသာေၾကာင္႔ ထိုဌာနအရပ္ကို မယ္ေစာကိုးပိုင္း၊ က်ားကိုးပိုင္း ဟု ယခုုတုိင္ ေခၚေ၀ၚသမုတ္ၾကသည္။
ေညာင္ေမာ္
ထိုအရပ္က ျပည္႔ရွင္မင္း ျပန္လွာရာ ႏွမေတာ္ မယ္ေစာကို လြမ္းဆြတ္တရူ၊ ေညာင္းေမာေတာ္မူ၍ ခို၀င္နားေနသည္႔ ထိုအရပ္ကို ေညာင္းေမာဟု တြင္သည္။ စကားေရြ႕ယုတ္၊ ေရွ႕ဆီး၀ိသဇၨနီ တိမ္ျမဳပ္သျဖင္႔ ယခု ေညာင္ေမာ္ဟု ေခၚေ၀ၚသမုတ္ေလသည္။
ဆင္ခ်ည္တိုင္
မွဴးမတ္တို႕ အၾကိဳေတာ္လာေရာက္၍ ရတနာေျပာင္မြန္ ဆင္ေတာ္ခ်ည္ထားေသာအ၇ပ္ကို ယခုတိုင္ ဆင္ခ်ည္တိုင္ ဟု သမုတ္သည္။
ေတာင္ေလ်ာင္း
ထိုအရပ္က မွဴးမတ္တို႕ႏွင္႔ ေတြ႕ၾကိမ္ဆုတ္ခြါေတာ္မူခဲ႔၍ တစ္ခုေသာအရပ္သို႕ ေရာက္လွ်င္ မယ္ေစာကိုယ္စား ေတာင္သို႕ ဦးေခါငး္ေလ်ာင္းေတာ္မူလ်က္ တည္ထားသည္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ယခုတိုင္ ေတာင္ေလ်ာင္းဟု ေခၚေ၀ၚသမုတ္သည္။
ၾကံစို႕ရြာ
ထိုမွတဖန္ ထြက္လွာျပန္ရာ ၾက႔ံထိုးေသာ လူ၂၀ (ႏွစ္ဆယ္တို႕) ၾကံ႔ေသြး ၾကံ႔ခြါမ်ားကို ဆက္သ၍ ေက်းရြာျပဳစု ေနထိုင္လုိေၾကာင္းႏွင္႔၊ ေလ်ွာက္ထားခ်က္္အရ ေက်းရြာတည္ထား ေပးအပ္ေတာ္မူသည္။ ထိုအရပ္ကို ၾကံ႔ထိုးရြာဟု တြင္သည္။ စကားေရြ႕ေလ်ာသျဖင္႔ ၾကံစို႕ရြာဟု ေခၚေ၀ၚသမုတ္ၾကသည္။
ရြာမနား
မင္းၾကီးမင္းနဂါးသည္ ထိုအရပ္မွတဖန္ ခ်ီေတာ္မူ၍ လာရာ၊ တစ္ခုေသာအရပ္သို႕ ေရာက္ လွ်င္ ေတာင္ေနေတာင္၀ွမ္း၊ မအံ႔မခန္းမ်ွ၊ ထူးဆန္းတင္႔တယ္၊ သက္ငယ္၀ါးရံု၊ ရဂံုအေလ်ာက္၊ ေပါက္ေရာက္ညိဳ႕မိႈင္း၊ သစ္ပင္တိုင္းလည္း၊ ဆိုငး္ဆိုင္းျမျမ၊ တခ်ိဳ႕ကပြင္႔၊ တခ်ိဳ႕ဆင္႔လ်က္၊ နိမ္႔ ျမင္႔မတူ၊ ေျမငူေျမစ၊ မဇၥ်ိမေဒသႏွင္႔ တမ်ွ တူညီေသာအရပ္ျဖစ္သည္ဟု ရက္ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ ရပ္နားစံေနေတာ္မူသည္။ ထိုအရပ္ကို ရပ္အနား ဟု ေခၚေ၀ၚသမုတ္သည္။ ယခု စကားေရြ႕ေလ်ာသျဖင္႔ ရပ္မနား။ ထိုစကားကိုတဖန္၊ ေရြ႕ေလ်ာျပန္သျဖင္႔ ရြာမနား ဟုေခၚေ၀ၚသည္။
မင္းနဂါး နတ္ရြာစံျခင္း
ထိုမင္းၾကီး မင္းနဂါးသည္၊ ကုသိုလ္ေကာငး္မႈတို႔ကို ေဇာတိ-ေဇာတ ပုဂိၢဳလ္ျဖစ္ေအာင္မျပဳ၊ မ်ိဳးစပါးကို ေထာင္းဖြပ္၍စားေသာေယာက်္ားကဲ႕သို႕ ပထမဘ၀က ျပဳခဲ႔ဘူးေသာ ေကာင္းမႈ၏ အရိွန္အေစာ္ကိုသာ ခံစားစံစား၍ ေရႊန္းစည္းစိမ္ ၅-လႏွင္႔ အနိစၥေရာက္ေတာ္မူသည္။
ထို႕ေၾကာင္႔ အမ်ိဳးေကာငး္သား၊ ေယာက်္ားျမတ္တို႕သည္လည္း ထိုမင္းကဲ႔သို႕ မျဖစ္ေစရ၊ မ်ိဳးေဟာင္းထက္ကား မိ်ဳးသစ္ပြားလ်က္၊ တရားေတာ္လမ္းႏွင္႔အညီ၊ သီလ၊ဒါနတို႕ကို ၾကိဳးစား အားထုတ္ကုန္ရာသည္။
ေစာမည္း
ထိုမင္းမရိွလ်ွင္ မငး္ေနာင္၏ သားေတာ္- ေစာမည္း သကၠရာဇ္ ၂၂၅-ခု၊ ျပာသိုလဆန္း ၆ ရက္၊ စေနေန႕ နန္းတက္ေတာ္မူသည္။ ပုဂံျပည္- သိန္းခုိမင္း၊ ျပည္ျမိဳ႕- နရပတိမင္းတို႕ႏွင္႔ နန္းျပိဳင္။ ထိုမင္းလက္ထက္ ဘၾကီးေတာ္ မငး္ေျပာင္ စီမံခန္႕ထားရင္းအတိုင္း ငမင္၊စစ္တား၊ဗိႆ ႏိုး၊ျမဳိ႕လုလင္ျမိဳ႕မ်ားမွာ၊ အေစာင္႔အေန၊ အသီးသီးမ်ားနွင္႔ ခန္႔ထားေစာင္႔ေနေစသည္။
ရတနာဗိမာန္ၾကီး
ျမိဳ႕ေတာင္ ဗိမာန္ၾကီးဘုရားကုို နႏၵမူလိုဏ္၏ သ႑ာန္ ေၾကာင္လိန္၊ နတ္ေပါက္မ်ားႏွင္႔ တည္ထားျပဳစုေတာ္မူသည္။ ထိုမင္း စည္းစိမ္ ၄၅ ႏွစ္တြင္ အနိစၥ ေရာက္ေတာ္မူသည္။
မင္းရဲငယ္
ထိုမင္းမရိွလွ်င္ သားေတာ္-မင္းရဲငယ္ သကၠရာဇ္၂၇၀ ျပည္႔ႏွစ္တြင္ မင္းလုပ္ေတာ္မူသည္။ ပုဂံျပည္- ေတာင္သူၾကီးမင္း ျပည္ျမိဳ႕ သတိုးသီဟသူမင္းႏွင္႔ နန္းျပိဳင္။ ထိုမငး္သည္ ကုသိုလ္ ေကာင္းမႈမ်ားကို အထူးမျပဳ၊ ဘုိးေတာ္ ခမည္းေတာ္တို႕၊ တည္ေတာ္မူခဲ႔ရင္းအတိုင္း စည္းစိမ္ကိုသာ ခံစား၍ နန္းစံ ၃ ႏွစ္တြင္ အနိစၥေရာက္ေတာ္မူသည္။
မင္းကေလး
ထိုမင္းမရိွလွ်င္ သားေတာ္မငး္ကေလး နန္းတက္၍ စည္းစိမ္ တစ္နွစ္တြင္ မိဖုရား ရွင္ေစာလွ ေဆးခတ္ေသာ စားေတာ္ကို စားမိသျဖင္႔ အနိစၥေရာက္ေတာ္မူသည္။
သီဟပေတ႔ငယ္
ထိုမင္းမရိွလွ်င္ သားေတာ္ သီဟပေတ႔ငယ္- သကၠရာဇ္ ၂၇၄ ခုႏွစ္၊ မငး္လုပ္ေတာ္မူသည္။ ထိုမင္း လက္ထက္ အတြင္းစည္းခံုဘုရားကို ထပ္မံျပင္ဆင္ျပဳလုပ္ေတာ္္မူသည္။ စည္းစိမ္ ၁၆ႏွစ္တြင္ အနိစၥေရာက္ေတာ္မူသည္။ ထိုမင္းမရိွလွ်င္ သားေတာ္- ဒလေက်ာင္းဒါယကာ၊ သကၠရာဇ္ ၂၉၀ ျပည္႔ႏွစ္တြင္ မင္းျပဳေတာ္မူသည္။ ပုဂံျပည္-ေက်ာင္းျဖဴမင္းနွင္႔ နန္းျပိဳင္။ ဒလေက်ာင္းဒါယကာ တြင္ေၾကာင္းကား- သထံုျပည္၊ ေသာဏေထရ္၏ ဂိုဏ္းေန၊ အဆက္ အႏြယ္ျဖစ္ေသာရဟႏၱာ ေဒြး၊ အရွင္သီလမေထရ္သည္ ကံၾကီးကံငယ္ ရြက္ေဆာင္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္၊ တပည္႔သံဃာ ၅ ပါးနွင္႔ ၾကြေရာက္ေတာ္မူလာသည္ကို ျမိဳ႕ေတာ္တြင္ ေက်ာင္းရံ ၂၀ ႏွင္႔ ေဇတ၀န္ ေလးထပ္ေက်ာင္း ေဆာက္လုပ္ ကိုးကြယ္ေတာ္မူသည္။ ၀တၱကေျမကိုလည္း နယ္နိမိတ္ ပိုင္းျခား၍ ေက်းရြာတည္ထား လွဴေတာ္မူသည္။ ထိုရြာကို သီလရြာဟုသမုတ္ေတာ္မူ သည္။ ထိုရဟႏၱာ အရွင္သီလမေထရ္သည္ ဒလက ၾကြလာေတာ္မူရင္း ျဖစ္ျဖစ္၍ ထိုေက်ာင္းလည္း ဒလေက်ာင္း ဟုတြင္သည္။
သက္ေတာ္ရဘုရားဒါယကာ
ထိုမင္းမရိွလွ်င္ သားေတာ္- သက္ေတာ္ရဘုရားဒါယကာ မငး္ျပဳေတာ္မူသည္။ ျမိဳ႕ေတာ္အ တြင္း သက္ေတာ္ရဘုရား၊ သက္ေတာ္ရွည္ဘုရား၊ ၂ ဆူကို တည္ထားကိုးကြယ္ေတာ္မူသည္။ ထိုဘုရားႏွစ္ဆိုကို တည္ေတာ္မူေသာအေၾကာင္းမွာကား… ထိုမင္းငယ္ရြယ္စဥ္အခါ၊ မမာမက်န္း ရိွေတာ္မူလွ်င္ ခမည္းေတာ္ မယ္ေတာ္တို႕သည္ သက္ေတာ္ခ်မ္းသာ၍ က်န္းမာသုခရိွေလေအာင္ ရည္ေဆာင္ယၾတာျပဳ၍ သားေတာ္ကိုယ္ေလး ေရႊ ေငြ ခ်ိန္စက္ျပီးလွ်င္ ထိုေရႊေငြမ်ား ႏွင္႔ သက္ေတာ္ရွည္ သက္ေတာ္ရဟု၊ နာမံ ကမၺည္း၊ စိုက္မွတ္တည္ထားကိုးကြယ္ေတာ္မူသည္။
ဥပါခက္ႏွင္႔ ငရဲႏဲြ႕နတ္
တရံေရာအခါ ထိုမင္း၏ ကိုယ္လုပ္ေတာ္တစ္ေယာက္သည္ အျပင္အလ်ာ ေခ်ာေမာေျပျပစ္ သည္ျဖစ္၍ မာန္တက္ျခင္း ငါးပါးတြင္ အဆင္း၏ မာန္တက္ျခင္းျဖစ္ေသာ၊ ရူပ ဥဏွျပင္းထန္လွ ေသာေၾကာင္႔ ျပည္႔ရွင္မင္း၌ မခုိင္းမႏိႈင္း ျပဳသည္ကို မင္း၏မာနျဖင္႔ ဆင္ႏွင္႔ နင္းသတ္ ကြပ္ညွပ္ စီရင္မည္ ရိွသည္တြင္……….
ကိုယ္လုပ္မိဖုရား၏ ေမာင္ျဖစ္ေသာ အမတ္ငရဲႏဲႊ႕သည္ ႏွမတြင္ခ်စ္စိတ္၊ ယိုဖိတ္အားၾကီးသည္ႏွင္႔ ျပည္႔ရွင္မင္းအား ရိွခိုးတင္္ေလွ်ာက္၊ ခြင္႔မရလွ်င္၊ ႏွမႏွင္႔အတူကြပ္ရာပါေလ၏။
ႏွမကား……..ဥပါခက္။
ေမာင္ကား…….ငမင္ရိုးမေတာင္တြင္ ငရဲႏြဲ႔မည္ေသာ နတ္ျဖစ္ေလ၏။
တရံေရာအခါ ထိုမင္း ေတာကစားသြားရာ… ဥပါခက္ႏွင္႔ ေတြ႕၍၊ ဥပါခက္မလည္း၊ မင္းနွင္႔ ေမြးဘြား၊ သားသမီး ၂ ေယာက္၊ က်န္ရိွသည္ကို ခ်စ္ခင္စံုမက္၊ တသက္သက္ႏွင္႔၊ ယိုထြက္မ်က္ရည္၊ တလည္လည္ကို မဆည္ႏိုင္ မေျဖနုိင္၊ လြမ္းဆြတ္ကာ မိႈင္လြန္းလုိ႕၊ အနိုင္စိတ္တင္း၊ မိန္းမေယာင္ဖန္ဆင္းလ်က္၊ မငး္ႏွင္႔သံ၀ါသ၊ သေဘာတူ စံုမက္ၾက၍၊ ကာလရွည္လ်ား၊ မင္းျမတ္ဖ်ားလညး္၊ သနားေမတၱာ၊ ရိွဘူးသည္႔၀ါသနာေၾကာင္႔၊ မခြါနိုင္ မခြါအား၊ ထိုေတာၾကားတြင္ ေျမာက္သားေတာ္ ဘီလူးမႏွင္႔ ၂-လလံုးလံုး ၾကာေတာ္မူသည္။ မွဴးမတ္ျပည္သူတို႕လညး္၊ မင္း၏ျဖစ္ဟန္၊ တုိငး္ျပည္သို႔ မျပန္ဘဲ ေတာင္ယံေတာေျခတြင္၊ ေတာဧကရာဇ္ ေတာျဖစ္ပီပီ၊ ေတာကိုမွီ၍၊ ေတာဆီေတာဥႏွင္႔၊ ယခုေပ်ာ္ပါး၍ ရိွေခ်သည္။ မည္ကဲ႕သို႕ ေၾကာင္းကို ေကာင္းေကာင္း မသိရ။ ဤေဒသတြင္ ပါလရုကၡာ၊ ဘုမၼာယကၡ စေသာ နတ္တို႕ကို တင္ၾကားပသ၊ မင္းသံခ်၍ ေမးသည္တြင္- ေမာင္ျဖစ္ေသာနတ္စိမ္း ငရဲႏဲြ႕သည္၊ ကိုယ္လုပ္ေတာ္ဘ၀၊ ဆင္နင္းစက၊ ေတာ၀ေပ်ာ္ျမဴး၊ ဘီလူးဥပါခက္၊ ျဖစ္ပ်က္သမ်ွ အလံုး စံုကို အကုန္ျပန္ေျပာၾကားသိရလွ်င္……
ငရဲႏဲြ႕နတ္
ငရဲႏဲြ႕နတ္ကို ငမင္ေတာင္၌ နတ္ကြန္းေဆာက္လုပ္ေပးအပ္၍ ၀ါေခါင္လတိုင္ေရာက္လွ်င္၊ မင္းမိဖုရား၊ သားသမီးေတာ္၊ မွဴးမတ္ျပည္သူတို႕အစံု၊ တႏွစ္တၾကိမ္၊ သြားေရာက္တိုင္ၾကား ပသ ပူေဇာ္ရမည္။ မီးက်ည္မီးပန္းတို႔နွင္႔ တိုင္တန္းပသလွ်င္လည္း၊ မိုးေလေျဖာင္႔မွန္၍ ေခ်ာင္းကန္ ျပည္႔လွ်ံေအာင္ ရႊင္လန္းမစ ၾကည္႔ရႈရမည္အေၾကာင္း။
ဘီလူးမကန္ေဘာင္
ဥပါခက္မ အားလည္း- ခြင္႔ေတာင္းေျပာဆို ေၾကေအးရိွျပီးေနာက္ ေမာင္ျဖစ္သူ ငရဲႏဲြ႕နတ္ကဲ႔သို႕ ႏွစ္စဥ္မျပတ္၊ တင္ၾကားပသမည္။ ၾကီးက်ယ္ေသာ ေရကန္ေဘာင္တစ္ခု တူးလုပ္တက္ ဆည္ေပးပါ ေတာင္းပန္ၾကလွ်င္ သားေတာ္ သမီးေတာ္ တို႕လက္ထက္ ျပည္သူဆင္းရဲသားတို႕ လုပ္စား မွီတင္းေလာက္ေအာင္၊ ေတာင္ေျမာက္ခရီးတာ ၄၀၀၀၀ ရွည္လ်ားေသာ ေရကန္ ေဘာင္ၾကီးကို တစ္ညဥ္႔တြင္းႏွင္႔ ဆည္ဖို႕တူးလုပ္၍ ျပီးစီးသည္။ ထိုကန္ရိုးကို ဘီလူးမကန္ရိုးဟု ယခုတိုင္ ေခၚေ၀ၚၾကသည္။ ျပည္႔ရွင္မင္းမွစ၍ ျပည္သူမွဴးမတ္တို႕သည္လည္း တစ္ႏွစ္တစ္ၾကိမ္ ဘီလူးမကန္ရိုးသို႕ ေရာက္လ်ွင္ အေမႊးအထံု နံ႕သာရည္ ပန္းရည္စသည္တို႕ျဖင္႔ တင္ၾကားပသ ရသည္။ ထိုကသြားမွ ငမင္ေတာင္ရိုး၊ ငရဲႏဲြ႕နတ္ၾကီးကို မီးက်ည္၊ မီးပန္းတို႕ျဖင္႔ တင္ၾကားပသရ သည္။
သက္ေတာ္ရ- ဘုရားဒါယကာ အနိစၥေရာက္ျခင္း
ထိုမင္းသည္လည္း ဥပါခက္မကို ခ်စ္ခင္ရင္းစိတ္၊ ယိုဖိတ္ေသာ ေစတနာသည္၊ ထပ္ကာထပ္ကာ ပြားသျဖင္႔ ေမွာက္မွား သတ္ျဖတ္မိေသာ အေၾကာင္းကို၊ ေရွးေႏွာင္းျပန္လွန္၊ အတန္တန္ ေအာက္ေမ႔၍၊ တေျမ႔ေျမ႔ေသာ ဒုကၡ ဖိစီးလွသျဖင္႔ နန္းစည္းစိမ္ ၆၀ ႏွစ္တြင္ အနိစၥေရာက္ေတာ္မူေလသည္။
ထိုမင္းကား ပုဂံျပည္၊က်ီစိုးမင္း၊ စုကၠေတးမင္း၊ ေနာ္ရထာမင္းတို႕ႏွင္႔နန္း ျပိဳင္။
ဆင္ျဖဴရွင္မင္း
ထိုမင္းမရိွလွ်င္ ဘီလူးမျဖစ္ေသာ ကိုယ္လုပ္ေတာ္က ဘြားျမင္ေသာ သားေတာ္ ဆင္ျဖဴရွင္မင္း နန္းတက္ေတာ္မူသည္။
တရုေကာဘုရား
တရံေရာအခါ ျမဳိ႕ဦးစည္းခံုေတာ္ၾကီးကို ဖူးေျမာ္စည္းေ၀း ေနထိုင္စဥ္ ၀တ္ျဖဴစင္ၾကယ္ႏွင္႔ သူေတာ္တစ္ဦး၊ မင္းေရွ႕တြင္ ရပ္ျပီးလွ်င္ " တရုေကာ မ-မလံ " ဟုဆိုလ်က္၊ ထြက္သြားေလ၏။ ထူသူေတာ္သြားေသာ အရပ္သို႕ လိုက္ၾကည္႕ေစရာ- တစ္ခုေသာ သစ္ပင္ေအာက္တြင္ ေပ်ာက္သြားေလ၏။ ယင္းသို႕လွ်င္ ေပ်ာက္သြားေသာ သစ္ပင္ေအာက္၌လည္း ႏွစ္မိုက္ခန္႕ ရိွေသာ ေညာင္ပင္ငယ္ တခုကိုမွီလ်က္ ပတၱျမားသံုးရစ္ စီရင္ေသာ လက္ေျခာက္သစ္ခန္႕ ေရႊသားရုပ္ရွင္ တစ္ဆူေတြ႕ရိွရသည္။ ထိုမင္းလည္းၾကက္သီး ျဖန္းျဖန္းထလ်က္ မွဴးမတ္တို႕ကို ေမးေတာ္မူရာ……… ‘’ဘုန္းၾကီးေသာ အရွင္၏ ကုသိုလ္ေတာ္သည္၊ ႏိႈးေဆာ္ ခ်ီးေျမာက္ခ်ိန္ ေရာက္သည္ျဖစ္ေသာေၾကာင္႔ ေထာက္ပံ႔ကူညီထိုက္ေသာ စတုေလာကပါလ နတ္ေကာင္းနတ္ျမတ္တို႕ ညႊန္ျပျခင္း ျဖစ္ပါေတာ႔သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္-
တရုေကာမ-မလံ ဟူေသာအပုဒ္၌……. တရုေကာမံ+အလံ ဟု ပုဒ္ျဖတ္ရပါသည္။
တရု = လုင္ပ်ိဳျဖစ္ေသာ ျပည္႔ရွင္မင္း၊
ေကာ = သင္မွတပါး အျခားေသာသူသည္၊
မံ = ငါဘုရားကို၊
အလံ = ကိုးကြယ္ထိုက္ပါအံ႔နည္း။
ဤသို႕အနက္ ျမန္မာျပန္ဆိုခ်က္မ်ားႏွင္႔ အမတ္ၾကီးေလ်ွာက္ထားလွ်င္…… အားရႏွစ္သက္ေတာ္မူသည္ျဖစ္၍ မဟာေဗာဓိ ပင္ႏွင္႔ ရုပ္ရွင္ေတာ္ေတြ႕ေသာအရပ္တြင္ ကမၻာျမင္႔ရွည္တည္ပါေစေသာ္ဟု- အဓိဌာန္ျပဳျပီးလွ်င္ ေဗာဓိရုပ္ရွင္ေတာ္မ်ားကို ဌာပနာ၍ ေစတီတစ္ဆူ တည္ေတာ္မူသည္။ ထိုေစတီေတာ္ကို သူေတာ္ေပးရင္း အမည္အတိုင္း တရုေကာဘုရားဟု သမုတ္ေတာ္မူသည္။ ယခုစကားေရြ႕ေလ်ာသျဖင္႔ တရုပ္ေကာ ဟုတြင္သည္။
ေက်ာ္စြာမင္း
ထိုမင္းမရိွလွ်င္ သားေတာ္ ေက်ာ္စြာမင္း သကၠရာဇ္ ၅၃၀ ျပည္႔တြင္၊ နန္း တက္ေတာ္မူသည္။ ပုဂံျပည္ မင္းရွင္ေစာ၊ ကုလားက်မင္းတို႕ႏွင္႔ နန္းျပိဳင္။ စည္းစိမ္ ၅-လတြင္ ေက်ာက္ေပါက္ေရာဂါႏွင္႔ အနိစၥေရာက္ေတာ္မူသည္။
မင္းေခါင္မင္းငယ္
ထိုမင္းမရိွလွ်င္ သားေတာ္ မင္းေခါင္ငယ္ သကၠရာဇ္ ၅၃၆ ခုႏွစ္တြင္၊ သက္ေတာ္ ႏွစ္ဆယ္အရြယ္တြင္ နန္းတက္ေတာ္မူသည္။ တရံေရာအခါ၊ ပုဂံျပည္ နရပတိစည္သူမင္းက ေတာင္တြင္းၾကီးၿမိဳ႕ကို တိုက္ခိုက္ သိမ္းယူမည္ဟု ဗိုလ္(၂၀၀၀၀) ႏွစ္ေသာင္းႏွင္႔ ခ်ီလွာေၾကာင္းကို ၾကားသိေတာ္မူ၍ မွဴးမတ္တို႕ႏွင္႔တိုင္ပင္ရာ- ‘’လုလင္ၿမိဳ႕တြင္ ေကာက္နယ္တလင္းခန္႕ေအာင္ေျမကြက္ရပ္ရိွေၾကာင္းကို ၾကားဘူးပါသည္။ ထိုၿမိဳ႕ ေအာင္ေျမရိွရာ အရပ္က စံေတာ္မူ၍ ခံရမွ၊ ပုဂံျပည္က ရန္ကို ခုခံ ေအာင္ျမင္ရာပါသည္’’ ဟုေလွ်ာက္ထားလွ်င္- မင္းေခါင္ငယ္သည္ လူ ၂၀၀၀၀ႏွင္႔ လုလင္ျမိဳ႕ကို ေျမရိုးကတုတ္၊ ထပ္မံတည္လုပ္ေစ၍ ဘူမိေဇယ်ာအရပ္က စံေနခုခံသည္။
ကသစ္ၿမိဳ႕
နရပတိစည္သူမင္းလည္း- မင္းေခါင္၊ လုလင္ျမိဳ႕က ထြက္၍ ဆီးၾကိဳခုခံလ်က္ ရိွေၾကာင္းႏွင္႔ ၾကားသိလွ်င္ ပုလင္းေခ်ာင္း ေျမာက္ဘက္တြင္ ဆင္ျမင္း ေရျမက္ ေကာင္းရာ ယင္းေခ်ာင္းကို အမွီျပဳ၍ တစ္မ်က္ႏွာလွ်င္ တာ ၁၀၀ ခန္႕ရိွေသာ ေျမျမိဳ႕ငယ္ တည္လုပ္ေနထိုင္သည္။ တခါးၾကီး ေလးမ်က္ႏွာမွာ…………
အေရွ႕မ်က္ႏွာ- ကုလားရွင္တံခါး။
ေတာင္မ်က္ႏွာ- ဆင္လူးတံခါး။
အေနာက္မ်က္ႏွာ- လိမ္မြတံခါး။ (လိမ္ပြတ္)
ေျမာက္မ်က္ႏွာ- ဆုရတံခါး။
ျမိဳ႕အမည္ကို ကသစ္ျမိဳ႕ သမုတ္၍၊ စဲြရပ္ေနထိုင္သည္။
ေအာင္ေစေခ်ာင္း
ယင္းသို႕ စဲြရပ္ေနထိုင္ရိွလွ်င္ မငး္ေခါင္ငယ္လညး္ အမည္ေကာင္းေယာက်ာ္း ငေအာင္ေစ ကိုအမႈထမ္းလူ(၁၀၀၀) တစ္ေထာင္ႏွင္႔ ပုလင္းေခ်ာင္းေတာင္ ဘက္တြင္ မဂၤလာတပ္ဦး ျပဳလုပ္ခန္႕ထား ေနထိုင္ေစသည္။ ထိုတပ္၏အနီး စီးေရာက္လွာေသာ ေခ်ာင္းကို ေအာင္ေစေခ်ာင္း ဟုတြင္သည္။
ပုဂံေျမွာ္ရြာ- ကန္ေတာ္ရြာ
နရပတိစည္သူမငး္လည္း တစ္ဦးကိုတစ္ဦး၊ တုိက္ေရးခုိက္ေရး အခြင္႔မရ၊ တစ္လေက်ာ္ ရိွသည္ႏွင္႔၊ မိမိစဲြရပ္ေသာတပ္က၊ အေရွ႕ကို တာ(၅၀၀) ငါးရာ ေက်ာ္ခန္႕၊ ထြက္ေတာ္မူ၍ ေတာကစားရာ- ေရလာေခ်ာင္းက် စိမ္းျမေသာ ေတာေတာင္မ်ားကို ျမင္ေတာ္မူလွ်င္ ပုဂံျပည္ကို လြမ္းဆြတ္ေတာ္မူ၍ ရႈေျမွာ္စဥ္းစား၊ ရဲမက္သား အမႈထမ္းတို႕ႏွင္႔ ေရကန္တစ္ခု၊ တူးလုပ္ေတာ္မူသည္။ ထိုအရပ္တြင္၊ ေက်းရြာတည္ထား ေနထိုင္ၾကသျဖင္႔ ပုဂံေမွ်ာ္ရြာ (ကန္ေတာ္ရြာ) ဟု ယခုတိုင္ ေခၚေ၀ၚသမုတ္သည္။
ထိုနရပတိစည္သူမင္းလည္း ကဆုန္နယုန္ မိုးေလက်၍ ျပင္းျပေသာရႊံ႕ႏံြ၊ အလြန္ၾကီးမား တပ္သားအမႈထမ္းတို႕၊ ပင္ပန္းႏြမ္းရိရွိသည္ကို ျမင္ေတာ္မူသျဖင္႔ ပုဂံျပည္သို႕ အလ်င္အျမန္ ဆုတ္ခြါ ေတာ္မူသည္။
မင္းေခါင္အနိစၥေရာက္ျခင္း
သကၠရာဇ္ (၅၅၂) ငါးရာ႔ ငါးဆယ္႔ႏွစ္ခုႏွစ္ နန္းစည္းစိမ္ ၁၆ ႏွစ္တြင္ ဘုရင္မင္းေခါင္ငယ္ အနိစၥေရာက္ေလသည္။
ဒုတိယဆင္ျဖဴရွင္ငယ္
မင္းေခါင္ အနိစၥေရာက္ေသာ္ သားေတာ္ ဆင္ျဖဴရွင္ငယ္မင္းျပဳရာ စည္းစိမ္ ၅-ႏွစ္တြင္ အနိစၥေရာေတာ္မူသည္။
စည္သူမင္း
ထိုမင္းမရိွလ်ွင္ သားေတာ္ စည္သူမငး္ (၅၅၇) ငါးရာငါးဆယ္႔ခုႏွစ္၊ နန္း တက္ေတာ္မူသည္။ ပုဂံျပည္၊ ေဇယ်သိခၤမင္းႏွင္႔ နန္းျပိဳင္။ စည္းစိမ္ ၉-ႏွစ္တြင္ အနိစၥေရာက္ေတာ္မူသည္။
၀န္ေတာ္ကဲ
ထိုမင္းမရိွလွ်င္ သားေတာ္ ၀န္ေတာ္ကဲ ကသကၠရာဇ္ (၅၆၆)ခုႏွစ္ နန္းတက္သည္။ ထို၀န္ေတာ္ကဲမင္း သည္ ျပည္ထဲေရး၌ ႏွလံုးပိုက္ နည္းပါးသျဖင္႔ ဆင္းရဲသား ျပည္သူတို႕ အိုးပူတြင္ ထည္႔ထားေသာ ႏွမ္းေပါက္ေပါက္ ႏွင္႔အတူ ေရ ဆူရိပ္မျမင္၊ ပူပင္မ်ားျပား၍ ျပည္ျမိဳ႕၊ ေတာင္ငူျမိဳ႕၊ ပုဂံျမိဳ႕မ်ားသိို႕ထြက္သြား ခိုမွီးၾကကုန္သည္။ ထိုအေၾကာင္းမ်ားကို ပုဂံျပည္ ေဇယ်သိခၤမင္း ၾကားသိေတာ္မူလွ်င္ အမတ္ မုနိေက်ာ္ထင္ကို ဗိုလ္ ႏွစ္ေသာင္းႏွင္႔ ခ်ီတက္သိမ္းယူေစရာ သားမယား ႏွင္႔တကြေသာ ၀န္ေတာ္ကဲမင္းကို ခ်၍ စည္းစိမ္ ၂ ႏွစ္တြင္ အနိစၥေရာက္ေတာ္မူသည္။
ရမည္းသင္း သီဟပေတ႔
ထိုတြင္မွ ရမည္းသင္းစား သီဟပေတ႔ ကို ၀န္ခန္႕ခ်ထားသည္။ ၃ ႏွစ္ရိွ လွ်င္ သီဟပေတ႔ကြယ္လြန္ခဲ႔၏။ ယင္းေနာက္ေတာင္တြင္းၾကီးျမိဳ႕ မွာ အအုပ္အထိန္းမရိွ၊ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္၊ လူေန လူေန အိမ္ေျခ နည္းေလ်ာ႔ ပ်က္ျပား သျဖင္႔ ေတာအတိ ျဖစ္၍ေနသည္။
ဤသည္ကား တတိယအၾကိမ္ ေတာင္တြင္းၾကီးမင္းဆက္ တဖန္ ျပတ္ျခင္းတည္း။
No comments:
Post a Comment
အခုလို လာေရာက္အားေပးၾကတာ အထူးပဲ ၀မ္းသာ ပီတိျဖစ္ရပါတယ္ဗ်ား ... ။ေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္။
ေက်ာ္ထက္၀င္း နည္းပညာ (ဘားအံ)
www.kyawhtetwin.blogspot.com