ျမန္မာ့ စီးပြါးေရး ျမိဳ့ျပ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွ ုေလ်ာ့ခ်ေရး Myanmar Ecology

ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားမွာ ေက်းလက္ေဒသကေန ျမိဳ႕ျပသို႕ ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ်မွဳ (rural- urban migration) ႏွဳန္းက တိုးတက္မ်ားျပားလာပါတယ္။ ဒီလို ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ်သူအမ်ားစုဟာ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းနဲ႕ လူမွဳဘ၀ တိုးတက္မွဳ အခြင့္အလမ္းအတြက္ ျမိဳ႕ျပကို ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္ၾကတာ ျဖစ္ေပမယ့္ ျမိဳ႕ျပရွင္သန္ေနထိုင္မွဳ စရိတ္ၾကီးမားျခင္း၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ကုန္က်စရိတ္ၾကီးမားျခင္း၊ က်န္းမာသန္႕ရွင္းမွဳမရွိေသာ ဆင္ေျခဖံုးမ်ားတြင္ ေနထိုင္ရျခင္း၊ ေရာဂဘယ ကူးစက္ျပန္႕ပြားျခင္း စတဲ့ အေျခအေနေတြကို ရင္ဆိုင္ရျပီး တိုးတက္တဲ့ လူမွဳဘ၀ အခြင့္အလမ္းေတြကို ခံစားခြင့္ မရၾကပါဘူး။ ျမိဳ႕ျပသို႕ ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ်မွဳ ရာခိုင္ႏွဳန္း ျမင့္တက္လာတာနဲ႕အမွ် လူဦးေရထူထပ္မွဳရွိလာသလို၊ ျမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ (urban poverty) ႏွဳန္းကလဲ တိုးျမင့္လာပါတယ္။

ျမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ သြင္ျပင္လကၡဏာမ်ား

ျမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳမွာ သြင္ျပင္လကၡဏာ (၅) ရပ္ ရွိပါတယ္။ ပထမသြင္ျပင္လကၡဏာကေတာ့ ၀င္ေငြမေလာက္ငမွဳ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမိဳ႕ျပမွာ ေနထိုင္တဲ့ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူေတြဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ အလုပ္တခုခု လုပ္ေနသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်းလက္ေဒသမွာ ေနထိုင္သူမ်ားထက္ ၀င္ေငြပိုမ်ားေပမယ့္ ျမိဳ႕ျပရဲ႕ ေနထိုင္မွဳအသံုးစရိတ္ၾကီးမားမွဳေၾကာင့္ ၀င္ေငြ မေလာက္ငမွဳ နဲ႕ ရင္ဆိုင္ၾကရတတ္ပါတယ္။ စား၀တ္ေနေရး အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ေတြ ျပည့္စံုဖို႔အတြက္ ၀င္ေငြေလာက္ငမွဳ မရွိပဲ ၾကံဳရာက်ပန္းအလုပ္မ်ား လုပ္ကိုင္ရတတ္တာေၾကာင့္ အလုပ္အကိုင္လံုျခံဳေရး အခက္အခဲနဲ႕လဲ ရင္ဆိုင္ရတတ္ပါတယ္။

ဒုတိယသြင္ျပင္လကၡဏာကေတာ့ ငတ္မြတ္ေခါင္းမွဳ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူေတြဟာ အစားအစာေတြကို ၀ယ္ယူစားသံုးၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်းလက္ေဒသမွာလို ေျမပိုေျမလွ်ံ မရွိတဲ့အတြက္ စိုက္ပ်ိဳးေရးနဲ႕ ေမြးျမဴေရးလုပ္ဖို႕ ခဲယဥ္းတာေၾကာင့္၊ အစားအစာေတြကို ၀ယ္ယူစားသံုးၾကရပါတယ္။ ဒီလို ၀ယ္ယူစားသံုးရတဲ့အခါမွာလဲ သယ္ယူ ပို႕ေဆာင္ေရးစရိတ္နဲ႕ အဆင့္ဆင့္ ျဖန္႕ျဖဴးစရိတ္ေတြေၾကာင့္ ျမိဳ႕ျပမွာေနထိုင္သူေတြဟာ ေက်းလက္မွာေနထိုင္သူေတြထက္ အစားအေသာက္ ကုန္က်စရိတ္ ပိုျပီး မ်ားပါတယ္။ ျမိဳ႕ျပဆင္ေျခဖံုးရပ္ကြက္မ်ားနဲ႕ က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္မ်ားမွာ ေနထိုင္ရသူေတြဟာ သန္႕ရွင္းတဲ့ေရနဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္ မရွိျခင္းေၾကာင့္ ေရာဂါဘယ ကူးစက္ခံရမွဳ အႏၱရာယ္ကိုလဲ ရင္ဆိုင္ၾက ရပါတယ္။ infection-related အစာအာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့မွဳ ျပႆနာက ျမိဳ႕ျပမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။

တတိယသြင္ျပင္လကၡဏာကေတာ့ informal sector အလုပ္အကိုင္အေျခအေန ျဖစ္ပါတယ္။ ျမိဳ႕ျပမွာ အလုပ္လုပ္ကိုင္သူ အမ်ားစုဟာ ေန႕စားလုပ္သားမ်ား၊ ယာယီလုပ္သားမ်ားအျဖစ္ လုပ္ကိုင္ၾကရပါတာျဖစ္တဲ့အတြက္ အလုပ္သမားအခြင့္အလမ္း၊ ဥေပေဒအကာအကြယ္မ်ား ဆံုးရွံဳးၾကရျပီး၊ အလုပ္အကိုင္ မလံုျခံဳမွဳ (job insecurity) ဆိုင္ရာ စိတ္ဖိစီးမွဳေတြကိုလဲ ခံစားၾကရပါတယ္။

စတုတၳသြင္ျပင္လကၡဏာကေတာ့ informal settlements ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေၾကာင့္ အလုပ္နဲ႕ နီးစပ္ရာေနရာေတြမွာ အေျခခ်ေနထိုင္မွဳေတြ ရွိလာပါတယ္။ ဒီလို အေျခခ်ေနထိုင္မွဳတဲ့အခါမွာ ေျမယာပိုင္ဆိုင္မွဳ၊ ငွားရမ္းစရိတ္ ၾကီးမားမွဳ အခက္အခဲေတြေၾကာင့္ မီးရထားလမ္းေဘး၊ ျမစ္ကမ္းေဘး၊ တံတားမ်ားနဲ႕ အမွိဳက္ပံုမ်ားအနီးမွာ က်ဴးေက်ာ္ေနထိုင္ အေျခခ်မွဳေတြ ျဖစ္ပြားလာတတ္ပါတယ္။

ပဥၵမသြင္ျပင္လကၡဏာကေတာ့ ၀န္ေဆာင္မွဳမ်ားကို ခံစားခြင့္ မရျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္မ်ားနဲ႕ အျခား informal settlements ေတြမွာ အစိုးရေတြရဲ႕ အေျခခံလူေနမွဳအေဆာက္အအံု ၀န္ေဆာင္မွဳ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ေရရရွိေရးအတြက္ ရပ္ကြက္ထဲက public tap ေတြမွာ နာရီေပါင္းမ်ားစြာ တန္းစီေစာင့္ဆိုင္းရမွဳေတြ ရွိတတ္သလို၊ လွ်ပ္စစ္မီးသံုးစြဲႏိုင္မွဳလဲ မရွိၾကပါဘူး။ အညစ္အေၾကးစြန္႕ပစ္မွဳ ျပႆနာေတြလဲ ရွိပါတယ္။

ျမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳအား တိုင္းတာျခင္း

ျမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ ဆိုတာကို ေဘာဂေဗဒရွဳေထာင့္နဲ႕ မႏုႆေဗဒ ရွဳေထာင့္ေတြကေန တိုင္းတာသတ္မွတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ေဘာဂေဗဒရွဳေထာင့္အရ ျမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳကို တိုင္းတာရာမွာ ၀င္ေငြ (သို႕မဟုတ္) စားသံုးမွဳ ညႊန္ျပကိန္းဂဏာန္းေတြ အျပင္ အာဟာရျပည့္၀မွဳ၊ အစားအစာ မွ်တလံုေလာက္မွဳ၊ စာတတ္ေျမာက္မွဳ၊ သန္႕ရွင္းေသာေရ ရရွိမွဳ၊ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မွဳ ခံစားခြင့္ ဆိုတဲ့ လူမွဳတိုးတက္မွဳဆိုင္ရာ ညႊန္ျပကိန္းဂဏာန္းေတြနဲ႕ တိုင္းတာၾကပါတယ္။ မႏုႆေဗဒ ပညာရွင္ေတြနဲ႕ လူမွုစီမံကိန္းေရးဆြဲသူေတြကေတာ့ အထက္ပါအခ်က္ေတြအျပင္ လူမွဳဘ၀ကြဲျပားျခားနားမွဳနဲ႕ ပစၥည္းဥစၥာဓန မဟုတ္ေသာ အရာမ်ား ခ်ိဳ႕တဲ့မွဳ (non-material deprivation) ကိုပါ ထည့္သြင္းျပီး တိုင္းတာဖို႕ လိုအပ္ေၾကာင္း ဆိုထားၾကပါတယ္။

၀င္ေငြနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ညႊန္ျပကိန္းဂဏာန္းေတြမွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳကြာဟခ်က္ (poverty gap)၊ ၀င္ေငြတန္းတူညီမွ်ျခင္းမရွိမွဳ (income inequality)၊ အလုပ္လက္မဲ့ႏွဳန္း (unemployment rate)၊ အေၾကြးရယူသံုးစြဲႏိုင္မွဳ၊ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္း ရယူသံုးစြဲမွဳ (access to electricity) စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ပညာေရးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ညႊန္ျပကိန္းဂဏာန္းေတြမွာေတာ့ စာတတ္ေျမာက္ႏွဳန္း၊ အထက္တန္း၊ အလယ္တန္းႏွင့္ မူလတန္း ျပီးေျမာက္ေအာင္ျမင္မွဳႏွဳန္း၊ ကေလးလုပ္အား၊ ပညာေရးဆိုင္ရာ က်ားမကြဲျပားမွဳ၊ ပညာေရးအတြက္ အိမ္ေထာင္တခုခ်င္း စီအလိုက္ ပ်မ္းမွ်အသံုးစရိတ္၊ အလုပ္ခြင္ဆိုင္ရာ သက္ေမြးေက်ာင္း သင္တန္းမ်ားသို႕ တက္ေရာက္ႏိုင္မွဳ စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

က်န္းမာေရးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ညႊန္ျပကိန္းဂဏာန္းေတြမွာ အေျခခံက်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳ ခံစားခြင့္၊ အစာအာဟာရ ျပည့္၀ေရးဆိုင္ရာ safety nets မ်ားရွိမွဳ၊ အစားအစာအတြက္ အိမ္ေထာင္စုတခုခ်င္းစီအလိုက္ ပ်မ္းမွ် အသံုးစရိတ္၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳအတြက္ အိမ္ေထာင္တခုခ်င္းစီအလိုက္ ပ်မ္းမွ်အသံုးစရိတ္၊ ေရသံုးစြဲမွာ ပမာဏ၊ ဖြားေသႏွဳန္း၊ ကေလးသူငယ္အစာအာဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့မွဳ၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္မွဳဆိုင္ရာ မေတာ္တဆမွဳမ်ားဆိုင္ရာ ေသဆံုးႏွဳန္း၊ ေရာဂါဘယမ်ားဆိုင္ရာ ေသဆံုးႏွဳန္း၊ အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ားဆိုင္ရာ ေသဆံုးႏွဳန္း စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

လံုျခံဳေရးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ညႊန္ျပကိန္းဂဏာန္းေတြမွာေတာ့ ခြင့္ျပဳခ်က္မရွိေသာ အေဆာက္အဦးမ်ားႏွင့္ က်ဴးေက်ာ္ အိမ္ယာမ်ား တည္ေဆာက္ထားမွုဳႏွဳန္း၊ ရဲတပ္ဖြဲႏွင့္ ဥပေဒအရ အကာအကြယ္ ရယူႏိုင္မွဳ၊ ေျမယာပိုင္ဆိုင္မွဳ အခြင့္အလမ္း၊ လူသတ္မွဳႏွင့္ အျခားရာဇ၀တ္မွဳမ်ား ျဖစ္ပြားမွဳႏွဳန္း စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ Empowerment နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ညႊန္ျပကိန္းဂဏာန္းေတြမွာေတာ့ ႏိုင္ငံေရးနဲ႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ ပါ၀င္မွဳ၊ ၀န္ေဆာင္မွဳႏွင့္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းမ်ားအား ခံစားခြင့္၊ တယ္လီဖုန္းႏွင့္ အင္တာနက္ အသံုးျပဳႏိုင္မွဳ၊ စီမံကိန္းေရးရာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားတြင္ ျပည္သူအမ်ား၏ ဆႏၵသေဘာထားေပးပိုင္ခြင့္၊ အစိုးရ ၀န္ေဆာင္မွဳမ်ားအား ျပည္သူအမ်ားမွ ေက်နပ္မွဳ စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

ျမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳေလွ်ာ့ခ်ေရး မူ၀ါဒမ်ား

တိုင္းျပည္တျပည္ရဲ႕ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳမွာ ျမိဳ႕ျပဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး (urban development) က အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒီလို ျမိဳ႕ျပဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ ျမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ (urban poverty) ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေရးကို ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီလိုေဆာင္ရြက္ရာမွာ အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ျမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားဘက္မွ citizen driven မ်ား လုပ္ေဆာင္ဖို႕လိုအပ္သလို၊ ႏိုင္ငံေတာ္ဘက္ကလဲ ျမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳေလွ်ာ့ခ်ေရး မူ၀ါဒမ်ား ထိထိ ေရာက္ေရာက္ ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

တႏိုင္တပိုင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းငယ္မ်ား ေပၚေပါက္လာေစရန္ အားေပးကူညီမွဳ

ျမိဳ႕ျပမွာ တႏိုင္တပိုင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းငယ္မ်ား ေပၚေပါက္လာျခင္းျဖင့္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းမ်ား ေပၚထြက္ျခင္း၊အလုပ္လက္မဲ့ႏွဳန္းေလ်ာ့နည္းျခင္း စတဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြ ရွိလာေစႏိုင္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕လူေတြဟာ အေရာင္းအ၀ယ္ လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အေတြးအျမင္ရွိေပမယ့္ စတင္ရန္ ေငြအရင္းအႏွီး မရွိတဲ့ အခက္အခဲကို ၾကံဳၾကရတာေၾကာင့္ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္ေရးအတြက္ အစိုးရနဲ႕ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက အေသးစားေငြေခ်းေပးတဲ့ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား (Micro Finance Institutions) တည္ေထာင္ ျခင္းျဖင့္ အားေပးကူညီႏိုင္ပါတယ္။

အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းမ်ား တိုးတက္လာေစရန္ ေဆာင္ရြက္မွဳ

ျမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားရဲ႕ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းမ်ား တိုးတက္လာေစေရးအတြက္ အခြန္ႏွဳန္းထားမ်ားေလွ်ာ့ခ်ျခင္း၊ အလုပ္အကိုင္တိုးခ်ဲ႕မွဳကို ခက္ခဲၾကန္႕ၾကာေစေသာ နည္းဥပေဒမ်ားအား ရုတ္သိမ္းျခင္း၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ား လုပ္ငန္းခြင္ ၀င္ႏိုင္ေရးအတြက္ ကေလးသူငယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးစင္တာမ်ား ဖြင့္လွစ္ျခင္း၊ လုပ္ငန္းခြင္သင္တန္းမ်ားေပးျခင္း၊ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းမ်ား တိုးတက္ေစႏိုင္ေသာ စီးပြားေရးက႑မ်ား ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာေစရန္ အားေပးကူညီျခင္း စတဲ့ မူ၀ါဒမ်ားကို ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါတယ္။

ျမိဳ႕ျပစိုက္ပ်ိဳးေရး (urban agriculture) က႑ ဖန္တီးေဖာ္ေဆာင္မွဳ

ေျမပိုေျမလွ်ံအနည္းငယ္ရွိသူမ်ားအေနနဲ႕ တႏိုင္တပိုင္စိုက္ပ်ိဳးျခင္းျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အျခားစိုက္ပ်ိဳးႏိုင္သူမ်ားအား ေျမပိုငွားရမ္း အသံုးျပဳေစျခင္းျဖင့္ ျဖစ္ေစ ျမိဳ႕ျပစိုက္ပ်ိဳးေရးက႑ေတြကို ဖန္တီးေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ အသံုးျပဳေဖာ္ေဆာင္ထားျခင္း မရွိေသာ ေျမပိုေျမလွ်ံမ်ားကို စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑အတြက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားကို ငွားရမ္းအသံုးျပဳေစျခင္းျဖင့္လဲ ျမိဳ႕ျပစိုက္ပ်ိဳးေရးက႑ တိုးတက္လာေအာင္ အားေပးကူညီမွဳေတြ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ ျမိဳ႕ျပစိုက္ပ်ိဳးေရးသမားမ်ားအတြက္ လိုအပ္ေသာနည္းပညာမ်ား ပံ့ပိုးေပးျခင္း၊ အေၾကြးရယူသံုးစြဲႏိုင္ခြင့္ အခြင့္အလမ္းမ်ား တိုးျမွင့္ေပးျခင္း၊ အေျခခံအေဆာက္အအံုဆိုင္ရာ ၀န္ေဆာင္မွဳမ်ားေပးျခင္း စတဲ့ မူ၀ါဒမ်ားကို ခ်မွတ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ပါတယ္။

အိမ္တြင္းမွဳလုပ္ငန္းမ်ား တိုးတက္လာေစရန္ အားေပးကူညီျခင္း

ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူေတြအေနနဲ႕ မုန္႕လုပ္ျခင္း၊ စက္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္း၊ ဇာထိုးပန္းထိုးလုပ္ငန္း စတဲ့ တႏိုင္တပိုင္ အိမ္တြင္းမွဳ လုပ္ငန္းေတြကို ဆိုင္ခန္းငွားရမ္းျပီး လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႕ မလြယ္ကူပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ မိမိအိမ္မွာေနျပီး အလုပ္လုပ္လို႕ရတဲ့ အိမ္တြင္းမွဳလုပ္ငန္းမ်ား တိုးတက္လာေစရန္ အားေပးကူညီဖို႕လိုပါတယ္။ ဒီလိုအိမ္တြင္းမွုလုပ္ငန္းမ်ားကို အားေပး ကူညီေရးအတြက္ အေျခခံအေဆာက္အအံု (လွ်ပ္စီးမီး၊ သန္႕ရွင္းေသာေရ၊ ဆက္သြယ္ေရး စသည္) ဆိုင္ရာ ၀န္ေဆာင္မွဳမ်ား တိုးတက္ေကာင္းမြန္ျခင္း၊ အေသးစားေငြေခ်းလုပ္ငန္းမ်ား ေဖာ္ေဆာင္ေပးျခင္း၊ အိမ္တြင္းမွဳ သင္တန္းမ်ားေပးျခင္း၊ အေျခခံက်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳဆိုင္ရာ ၀န္ေဆာင္မွဳေပးျခင္း၊ ေစ်းကြက္မ်ားေဖာ္ေဆာင္ေပးျခင္း၊ လုပ္ငန္းတည္ေထာင္မွဳ ဆိုင္ရာ အၾကံဥာဏ္မ်ားေပးျခင္း စတဲ့ မူ၀ါဒေတြကို ခ်မွတ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ပါတယ္။

လူမွဳေထာက္ကူအခြင့္အလမ္းမ်ား ပံ့ပိုးေပးျခင္း

ျမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ပံုမွန္လုပ္ခလစာေတြအေပၚမွာ မွီျပီး ရပ္တည္ေနသူမ်ား မဟုတ္ၾကပါဘူး။ ၾကံဳရာက်ပန္းအလုပ္ေတြ လုပ္ကိုင္ေနၾကရသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစာအာဟာရ ျပည့္စံုေလာက္ငေရးအတြက္ ေငြေၾကး (သို႕မဟုတ္) အစားအစာ ေပးေ၀ျခင္း စတာေတြနဲ႕ ကူညီျဖည့္ဆည္းေပးမွဳေတြ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ အစိုးရအေနနဲ႕ safety-net intervention policies မ်ား ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သလို၊ အန္ဂ်ီအို လူမွဳေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား လြတ္လပ္စြာ ဖြဲ႕စည္းခြင့္ေပးျခင္း၊ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားသို႕ အကူအညီေတာင္းခံျခင္း ဆိုင္ရာ မူ၀ါဒေတြကို ခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါတယ္။

ျမိဳ႕သစ္မ်ား ေဖာ္ေဆာင္ေပးျခင္း

က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္မ်ား၊ ရထားလမ္း၊ ကားလမ္း၊ ျမစ္ကမ္းေဘးမွာ ေနထိုင္ေနရသူမ်ားအတြက္ ျမိဳ႕သစ္မ်ား ေဖာ္ေဆာင္ေပးျပီး၊ ေျပာင္းေရႊ႕ေနရာခ်ထားေပးျခင္း၊ သန္႕ရွင္းေသာေရရရွိေရး ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း၊ ျမိဳ႕သစ္မ်ား အနီးတြင္ စက္မွဳဇံုမ်ား တည္ေထာင္၍ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းမ်ား ဖန္တီးေပးျခင္း၊ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ ေဆးရံုမ်ား ေဆာက္လုပ္ေပးျခင္း စတာေြကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

ေကာင္းမြန္ေသာ ျမိဳ႕ျပအုပ္ခ်ဳပ္ေရး (good urban governance)

ေကာင္းမြန္ေသာ ျမိဳ႕ျပအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႕အတြက္ တာ၀န္ခံမွဳ၊ တာ၀န္ယူမွဳ၊ အမ်ားျပည္သူ ပူးေပါင္းပါ၀င္မွဳ၊ စြမ္းရည္တိုးတက္ျမင့္မားမွဳ၊ လာဘ္စားမွဳမ်ားကို တိုက္ဖ်က္ႏွိမ္နင္းေရး စတဲ့က႑ေတြမွာ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ မူ၀ါဒေတြ ခ်မွတ္ႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ရပ္ကြက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတာ၀န္ရွိသူမ်ားနဲ႕ ရပ္ရြာဖြံ႕ျဖိဳးေရးေဆာင္ရြက္ေနေသာ အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲ႕မ်ားမွ တာ၀န္ရွိသူမ်ားရဲ႕ စြမ္းရည္ျမင့္မားမွဳကလဲ အေရးပါတဲ့အတြက္ စာေတြ႕၊ လက္ေတြ႕သင္တန္းမ်ား ေပးျခင္းကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္မီ စီမံခန္႕ခြဲေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပညာမ်ားကို ျဖန္႕ျဖဴးေပးဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

လူသားလံုျခံဳေရး (Human Security) ရွိလာေစရန္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း

ျမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳနဲ႕ ရာဇ၀တ္မွဳ ထူေျပာျခင္းတို႕အၾကားမွာ ထင္သာျမင္သာတဲ့ ဆက္စပ္မွဳေတြ ရွိပါတယ္။ ရာဇ၀တ္မွဳမ်ားကို တားဆီးကာကြယ္ႏွိမ္နင္းျခင္း၊ လူသားလံုျခံဳေရးရွိလာေစရန္ ျပည္သူအမ်ားအား ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း၊ ဥပေဒအခြင့္အလမ္းမ်ား ခံစားခြင့္ရွိေစျခင္း၊ ဥပေဒဘက္ေတာ္သားမ်ားအား လူထုမွ ယံုၾကည္မွဳ တိုးပြားလာေစျခင္းဆိုင္ရာ မူ၀ါဒမ်ားကို ခ်မွတ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ပါတယ္။

နိဂံုး

ေက်းလက္ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ ေလွ်ာ့ခ်ေရးဆိုင္ရာ မူ၀ါဒမ်ားထက္စာရင္ ျမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳေလွ်ာ့ခ်ေရးဆိုင္ရာ မူ၀ါဒေတြက မူ၀ါဒေရးရာ ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားအတြက္ အခက္အခဲေတြ၊ စိန္ေခၚမွဳေတြ ပိုမိုေတြ႕ၾကံဳေစႏိုင္ပါတယ္။ ျမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ၊ ျမိဳ႕ျပလူတန္းစားကြာဟမွဳ ျပႆနာေတြဟာ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံေတြမွာ တစထက္တစ ၾကီးထြားလာတဲ့ ျပႆနာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမို႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ ေလွ်ာ့ခ်ေရးအတြက္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ မူ၀ါဒမ်ား ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေရးက အေရးၾကီးလွပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္။